به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری برنا، «علی کار»، معاون وزیر نفت، روز دوشنبه درباره زمان آغاز عرضه نفت خام در بورس، افزود: اکنون در حال بررسی و تهیه دستورالعمل عرضه نفت در بورس انرژی هستیم که در برخی موارد، بازنگری خواهد شد.
مدیرعامل شرکت ملی نفت درباره تصمیم نهایی برای تسویه پول فروش نفت (مدل ۲۰ درصد ریالی و ۸۰ درصد ارزی که پیش از این مطرح شده بود) نیز اظهارداشت: دوباره در حال بررسی و بازنگری آن هستیم اما هنوز نهایی نشده است. معاون وزیر نفت ادامه داد: نفت خام عرضه شده در بورس به صورت کامل برای صادرات اختصاص خواهد یافت.
حمایت دولت از عرضه نفت خام در بورس
هرچند طرح عرضه نفت خام در بورس، بارها مطرح اما ناکام مانده اما اینبار با تاکید اسحاق جهانگیری؛ معاون اول رییس جمهوری در میانه تیرماه امسال بر عرضه نفت خام در بورس به بخش خصوصی، بار دیگر توجهات به این طرح معطوف شده است.
جهانگیری در اینباره گفت: نفت خام ایران در بورس داخلی عرضه خواهد شد و بخش خصوصی می تواند به طور شفاف نفت بخرد و صادر کند. تلاش ما این خواهد بود که برای کاهش فروش نفت کاری کنیم که شعار آمریکا را به شکست بکشانیم و دولت در این زمینه برنامه ریزی کرده است.
با عرضه نفت خام در بورس، بخش خصوصی می تواند به صورت شفاف در فروش و صادرات نفت خام مشارکت کند. در دوره گذشته تحریم ها، اقدام به واگذاری محموله های نفتی به اشخاصی مانند بابک زنجانی شده بود که هیچگاه پول فروش آن را به کشور بازنگردانند. زنجانی با وجود محکومیت به اعدام هنوز حاضر نشده که بدهی حدود ۲.۵ میلیارد یورویی خود را تسویه کند. با عرضه نفت خام در بورس انرژی که با سازوکار شفاف انجام می شود، امکان سوءاستفاده و جولان افرادی مانند بابک زنجانی وجود نخواهد داشت.
ناکامی چند ساله ورود نفت خام به بورس
گفتنی است، ایده راه اندازی بورس نفت نخستین بار در اواخر دهه ۱۳۷۰ و در چارچوب سیاست های برنامه سوم توسعه کشور مطرح شد. هیات وزیران در سال ۱۳۸۶ ایجاد بورس نفت را به وزارت اقتصاد تکلیف کرد و به این ترتیب وزیر وقت اقتصاد که همزمان دبیر شورای عالی بورس نیز بود، سازمان بورس را به واگذاری عرضه فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران موظف کرد.
با وجود همه چالش ها، در بیست و دوم تیرماه ۱۳۹۰ نفت خام با حضور معاون اول وقت رییس جمهوری روی تابلو معاملات بورس کالا رفت اما با شکست روبرو شد. نفت خام در این بازار در ۹ مرحله دیگر عرضه شد و فقط در یک مرحله به فروش رفت.
از هفدهم فروردین ۱۳۹۳ نیز شرکت ملی نفت ایران با عرضه ۲ هزار و ۹۲۰ بشکه نفت خام در بورس انرژی به قیمت هر واحد سه میلیون و ۶۰ هزار ریال، این طرح را دوباره آغاز کرد. این عرضه برای مدتی با فراز و نشیب بسیار ادامه یافت تا اینکه به علت کاهش استقبال خریداران، به بن بست خورد و متوقف شد. با شکست عرضه نفت خام، مسوولان وقت سازمان بورس و اوراق بهادار به فکر ایجاد بستر جدیدی برای عرضه نفت خام در بورس انرژی افتادند.