به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، محسن جلیلی در ابتدای نشست، در مورد آلبوم «سربلندان» توضیح داد وگفت: " 3 نسل از موسیقی ما در آن حضور داشتند و نشان دادند اگر بستر فراهم باشد همه حاضر به همکاری هستند."
آوا و نواهای سوگ مختص فرهنگ ایران است؟
جلیلی گفت:" اینها در همه جای دنیا هست اما اشکال متفاوتی دارد." وی در مورد موسیقی دینی گفت:" ما در چند دهه اخیر برخوردهای متفاوتی با موسیقی داشته ایم که لطماتی وارد کرده اند. هنر مداحی هنر موسیقی است."
جلیلی در مورد خلاصه شدن آثار مذهبی به محرم گفت:" اگر تولید را چهار فصل بکنیم و جنبه آگاهی و تنبه در آن قرار بگیرد، قطعا قابل استفاده خارج از ایام محرم نیز هست."
نغمه های سوگواری حافظ موسیقی بودند
مهدوی ادامه داد: آیا نواهای مذهبی و موسیقی ملی ایران خدمات متقابلی در طول تاریخ با هم داشته اند؟ و جلیلی در پاسخ چنین گفت:" قطعا همین طور بوده. در دوره های مختلفی که پرداختن به موسیقی ممنوع بود، نغمه های سوگواری عهده دار حفظ موسیقی ما شدند که بارزترین آنها تعزیه است."
دکتر جلیلی در مورد موسیقی های مورد استفاده در ایام محرم گفت:" وقتی از نغمه ای که متناسب با حال و هوای دیگری است در جای دیگری استفاده می کنیم، این استفاده نادرست اشتباه است که متاسفانه به وفور در فضاهای نوحه خوانی دیده می شود. "
نوآوری به اصالت سوگواری آیینی آسیب می زند
در بخش دوم برنامه، هوشنگ جاوید در مورد قوت روز افزون مداحی و روضه در شهرستانهای مختلف گفت ریشه این قضیه اندیشه باورهاست. باورها سه دسته هستند: باورهای ارزش شناختی که شاخص ترینند، باورهای هستی شناختی و زیبا شناختی. در ایران آیین های ویژه مذهبی در بخش سوگ، بر اساس این 3 محور شکل گرفته اند. در باور ایرانی مسلمان بحث، بحث نگاه خداوندی به جهان هستی است و بر این اساس آیین ها شکل گرفته اند. سوگ های دینی مذهبی ما با سوگ های قومی قبیله ای فاصله دارند اما هر دو بر یکدیگر تاثیر گزاشته اند. زیبایی آنها بحث اعتقادات و باورهاست. در نسل جدید دست به یک سری نوآوری زده اند که اگر پایه عالمانه ای پیدا کنند شاید بتوان گفت فرهنگ خوبی ایجاد می شود. اما این نوآوری ها به شکل اصیل آنها آسیب می زند."
دکتر جلیلی در باب ارتباط بین مداحی و موسیقی دستگاهی اضافه کرد:" خدمات متقابلی به هم دارند ولی نظر شخصی من این است که الزامی به استفاده از گوشه های ردیف دستگاهی در موسیقی سوگواری نیست وگرنه ما موسیقی سوگواری را به شاخه ای خاص محدود کرده ایم."
هر کسی هر چیزی دلش می خواهد می خواند!
در بخش پایانی به عنوان جمع بندی هوشنگ جاوید موسیقی را به عنوان یک بستر شناخته شده برای دین و مذهب دانست، تا در این بستر تبلیغ صورت بگیرد. در صد سال اخیر، دهه به دهه شکل نوحه ها عوض شده است. ما آسیب شناسی موسیقی مذهبیمان را اصلا جدی نمی گیریم. در حال حاضر هر کسی هر چیزی دلش می خواهد به هر شکلی می خواند. می گویند نشان دادن ارادت به هر شکلی اشکالی ندارد در حالی که پر از اشکال است. بعد از دوران حماسی دفاع مقدس شکل نوحه ها رها شده است."
دکتر جلیلی با اشاره بر اینکه رسانه از ارکان تعیین کننده است گفت:" متاسفانه آن چیزی که الان از رادیو و تلویزیون شنیده می شود بیشتر از اینکه به سمت و سوی موسیقی دینی و آیینی باشد، مداحی هایی را می شنویم که از فرم های موسیقی مرسوم خارج است."
برنامه با بخش ناشنیده ها که آوازی از بیات ترک بود به پایان رسید.
آیتم «ناشنیده ها»ی این هفته شب موسیقی، با صدای پیشکسوت این حوزه، استاد مراتب و آواز «بیاتِ تُرک» او به پایان رسید.(بیاتِ تُرک از آوازهای چهارگانهٔ دستگاه شور است)