گرانی دلار در چند ماه گذشته و برابری تدریجی کالا‌ها با افزایش نرخ ارز موجب شده است بسیاری از اقلام تا سه برابر هم افزایش پیدا کند و به طور طبیعی هیچ حقوق و درآمدی در این چند ماه نه سه برابر که افزایش هم نداشته است.
در چنین شرایطی به طور طبیعی اولین چیزی که از سبد خرید خانواده‌ها حذف می‌شود، انجام ندادن تفریحات و عدم خرید اقلام فرهنگی است. به طور مثال: خرید کتاب، روزنامه، مجله یا رفتن به سینما و تئاتر یا حتی شهربازی از برنامه مالی خانواده‌ها حذف می‌شود تا درآمد قبلی با خرج‌های فعلی تا حدودی برابری کند.
اما این نوع حذف شاید ناشیانه‌ترین رفتار طبیعی باشد که در کشورهای جهان سوم رایج است. علت بسیار ساده است. اگر تحت هر شرایطی برای افزایش سطح سواد فرهنگی خود و خانواده خود هزینه نکنید بعدها یا حتی همین امروز گرفتار آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی موجود در جامعه می‌شوید و در مقابل تهدیدها دستانتان کاملا خالی است. خانواده‌ای که کتاب، مجله و یا روزنامه نمی‌خواند قطعا روش تربیتی فرزندانش را نمی‌داند، فرهنگ مقابله را نمی‌شناسد، هر حرفی را خصوصا در فضای مجازی می‌پذیرد، سواد رسانه‌‌ای‌اش کاهش می‌یابد، در تعاملات خانوادگی و اجتماعی انتخاب‌های درستی ندارد و به راحتی دچار خسارت‌های فراوان مادی و معنوی می‌شود. خسارت‌هایی که بسیار بسیار بیشتر از کم کردن هزینه‌های امروز در آینده باعث خسران می‌شود.
اما راه‌کار چیست؟ کدام بخش از هزینه‌های زندگی قابل کمشدن است؟
یکی از راه‌های کمشدن هزینه‌های معمول، کمک به محیط زیست و داشتن شهری زیبا‌تر استفاده از وسایل حمل‌و‌نقل عمومی و پیاده‌روی به جای وسیله نقلیه شخصی است، مورد بعدی عدم استفاده از غذاهای فست‌فودی که نه تنها سالم نیستند بلکه پر هزینه هم است، حذف نوشابه و نوشیدنی‌های قندی از سبد خرید خانواده، خرید از برندهای داخلی لباس، لوازم‌صوتی و تصویری، لوازم منزل، مواد خوراکی، کالاهای بهداشتی و... که معمولا دارای کیفیت‌های مشابه و با قیمت پایین هستند و صرفا به طور عادت یا تحت تاثیر تبلیغات به آن‌ها وابسته شده‌ایم. مراقبت بهتر از وسایل شخصی و حتی مبلمان شهری، خاموش کردن برق اضافه خانه به شکل عادت، کم مصرف کردن آب و گاز مطابق مدل کشورهای توسعه یافته، کم‌تر صحبت کردن با تلفن همراه و ثابت یا استفاده از تماس‌های اینترنتی، راه های دیگری برای صرفه‌جویی در هزینه‌های معمول زندگی است که بسیار بیشتر از خرید محصولات فرهنگی است.
از شما خواهش می‌کنم برای داشتن شهر و کشوری زیبا، آباد، فرهنگ دوست و مهربان هم‌چنان کتاب، مجله و روزنامه بخرید.
● علی رزاقی بهار
مدیرگروه مجلات همشهری