به گزارش خبرگزاری برنا ؛رییس انجمن علوم خاک ایران روز دوشنبه همزمان با روز جهانی خاک، در زنجان گفت: با توجه به مشکلاتی که از نظر فرسایش خاک داریم ایران در قاره آسیا 2 برابر متوسط این قاره فرسایش خاک دارد و به این لحاظ در رتبه نخست ایستاده است.
علیرضا واعظی تاکید کرد: در کشور ایران نیز متاسفانه استان زنجان نیز رتبه نخست فرسایش خاک را دارد که این آمار تکان دهنده ای است که باید جدی گرفته شود.
وی تاکید کرد: زنجان یکی از استان های نیمه خشک و متمایل به خشک است که به دلیل کمبود بارندگی و بالا بودن شدت تبخیر، سرعت تشکیل خاک در آن بسیار کند است و نابودی سریع منبع خاک و به طبع آن نابودی گیاه و جانداران را دارد.
وی متذکر شد: بر اساس برآوردهای انجام شده سالانه نیم تن تشکیل خاک در هکتار را داریم در حالیکه روند تخریب خاک به 10 تن می رسد.
رییس انجمن علوم خاک ایران در زنجان، خاک را کلیدی ترین منبع تولید مواد غذایی در کره زمین دانست و گفت: 95 درصد تولید این مواد را خاک به طور مستقیم و غیرمستقیم برعهده دارد.
واعظی به تخریب خاک اشاره کرد و افزود: کاهش توانایی خاک در تولید محصول است که روزبروز به سمت غیربارور شدن می رود، می توانیم با کود دهی و مصرف سموم این مهم را در مدت کوتاهی تقویت کنیم که پایدار نیست.
وی مهمترین عوامل تخریب خاک را مسائل فیزیکی، شیمیایی و زیستی برشمرد و افزود: کشاورزی در خاک های فقیر در حال توسعه است و با توجه به اینکه میزان بارندگی ها سالانه کاهش می یابد به ناچار مجبور به استفاده از سموم و کود برای تقویت خاک و تولید هستیم.
رییس انجمن علوم خاک ایران در زنجان با تاکید بر اینکه منابع طبیعی را فدای کشاورزی حداقل می کنیم، اظهارداشت: 90 درصد از زمین های کشاورزی دیم در تهم و خدابنده در جهت موازات شیب شخم زده می شود که موجب هدر رفت آب و خاک می شود.
واعظی ادامه داد: مدیریت نامطلوبی در شخم زدن زمین های کشاورزی داریم و از طرفی نیز باروری خاک روز به روز کاهش می یابد و به مصرف نهاده وابسته می شویم.
** بیش از 60 درصد خاک دچار کمبود مواد آلی شده است
وی متذکر شد: در حال حاضر از نظر ماده آلی، تشکیل خاک پایدار، ذخیره عناصر غذایی و آب در خاک نزدیک به بحران هستیم و اگر در نیم قرن آینده ماده آلی خاک را یک درصد بالا ببریم مدیریت پایداری خواهیم داشت.
رییس انجمن علوم خاک ایران در زنجان تاکید کرد: بیش از 60 درصد خاک کشور دچار کمبود ماده آلی شده است و کمتر از یک درصد از این مواد را در خود دارد.
واعظی به شوری خاک اشاره کرد و افزود: از هشت میلیون هکتار زمین های کشاورزی کشور نزدیک هفت میلیون هکتار شور شده است.
وی عوامل طبیعی و کود دهی مازاد را موجب این شوری دانست و اضافه کرد: از آب های نامتعارف بدون تجزیه آزمایشگاهی استفاده می کنیم و از نظر تنوع زیستی نیز 10 درصد از جمعیت جانوری و 2 درصد گیاهی به دلیل شوری آب منقرض شده است.
رییس انجمن علوم خاک ایران در زنجان با بیان اینکه شعار امسال روز جهانی خاک 'پیش به سوی پیشگیری از آلودگی خاک' نامگذاری شده است، یادآوری کرد: باید از آلودگی در خاک مبازره و تبعات آن را کم کنیم.
واعظی با بیان اینکه در زمان حاضر بسیاری از خاک های ما آلوده نیست و باید مراقب باشیم از طریق فرهنگ سازی تا روند آلوده سازی ادامه نداشته باشد و امسال باید خاک های آلوده را به سمت پاکسازی برده و مانع از آلوده شدن آن شویم.
وی به اهمیت و کارکرد خاک اشاره کرد و گفت: این عنصر در تامین غذا، الیاف و سوخت، کاهش آلاینده و تسویه آب را برعهده دارد و بزرگترین ذخیره گاه این مایع حیاتی به شمار می رود.
واعظی ادامه داد: در دهه گذشته بسیاری از کشورهای توسعه یافته سدسازی را کنار گذاشته و حتی سدهایی که ساخته شده بود را به دلیل آثار نامطلوب زیست محیطی شدید تخریب کردند چراکه به دلیل عدم ذخیره سازی آب در خاک بسیاری از سیل ها حادث می شود.
** فقط 85 هزار هکتار از خاک زنجان درجه یک است
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان اعلام کرد: این استان حدود 845 هزار هکتار زمین برای کشاورزی دارد که از این میزان 10 درصد خاک با 85 هزار هکتار درجه یک است.
حسین جعفری تاکید کرد: 20 درصد از این خاک استان زنجان درجه 2 است و محدودیت کمتری برای کشاورزی و تولید با 240 هکتار زمین دارد.
وی تاکید کرد: کل خاک استان زنجان روزانه به شوری، آلودگی، فرسایش و محدودیت تولید خاک اضافه شده و زمین ها برای کاشت و تولید فقیرتر می شوند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان تاکید کرد: تلاش های زیادی کردیم تا صنایع و گردشگری را به خاک های درجه سه و چهاری که محدودیت تولید دارند هدایت کنیم و مابقی خاک را برای نسل های آینده حفظ کنیم اما با مسائل ضد سرمایه ای و توسعه ای مواجه می شویم.
جعفری اظهار داشت: باید عدم تغییر کاربری و حفظ خاک به مطالبه عمومی مردم تبدیل شود چرا که خاک ماده مهم حیاتی و ارزشمند است که مشکل آن تولید را محدود می کند.
وی افزود: کند بودن فرسایش و تولید خاک را بسیاری از مردم متوجه نمی شوند در ایران نیز مشکل این ماده مهم در سایه مشکلات آب شکل گرفته و مسائل آن برجسته بوده و خاک مفغول مانده که در زمان کنونی مشکل خاک جدی تر از آب است.
رئیس سازمان جهادکشاورزی استان زنجان، رهاسازی زباله در طبیعت، تغییر کاربری در حوزه زمین های حاصلخیز کشاورزی را از مهمترین عوامل آسیب و تخریب خاک برشمرد.
جعفری از تصویب کلیات نخستین لایحه قانون خاک در مجلس تیر ماه امسال خبرداد و گفت: اگر این لایحه اجرایی شود در حفاظت از خاک و منابع آن تاثیرگذار خواهد شد.
وی با بیان اینکه بر اساس این قانون شناسایی خاک توسط دولت انجام می شود، ادامه داد: عوامل از بین بردن خاک باید پایش و موضوع جرم انگاری داشتیم که توجهی به آن نمی شد و با تصویب قانون بیان شده فروش آن نیز خاک شد.
رئیس سازمان جهادکشاورزی استان زنجان گفت: امید می رود با اجرایی شدن این لایحه برخی خلاهای قانونی رفع شود.
جعفری اضافه کرد: آنچه در وزارتخانه جهاد کشاورزی باید عدم تغییر کاربری در اراضی مستعد به ضرورت و خواسته عمومی تبدیل شود چرا که از نظر خاک کشور ثروتمندی نیستیم.
وی با بیان اینکه با پدیده بیابان زایی بخشی از مراتع را از دست می دهیم، یادآوری کرد: با توجه به اینکه زمین های محدودی که برای تامین غدای بشر وجود دارد و از طرفی نیز فعالیت هایی در حوزه مقابله با فرسایش انجام می شود.
رئیس سازمان جهادکشاورزی استان زنجان گفت: در برنامه ششم توسعه در قالب طرح های آبخیزداری و فرسایش خاک 10 میلیون هکتار زیر پوشش این پروژه می رود.
** فرسایش خاک 90 درصد آب را از دسترس گیاه خارج می کند
مدیر کل محیط زیست استان زنجان گفت: آسانترین راه برای حفظ هوای سالم پیشگیری از آلودگی خاک که گریبانگیر شده است، می باشد.
حسین آبسالان تاکید کرد: بر اساس پژوهش های انجام شده، 2 مشکلی که در کشور با آن مواجه هستیم فرسایش شدید خاک است که و این مساله موجب می شود تا 90 درصد آب از دسترس گیاه خارج شود وقتی این مقدار آب خارج شود منبعی برای رشد وجود ندارد.
وی اظهارکرد: وقتی عناصری مثل فسفر، کلیسم، سدیم و پتاس با فرسایش خاک از بین برود گیاه عنصری برای رشد ندارد و کشوری که خاک آن فرسایش یافته، سالانه هفت تا 47 درصد از مقدار بارندگی آن از دسترس خارج شده است.
مدیر کل محیط زیست استان زنجان، به خاک و آلودگی هوا اشاره کرد و گفت: برخی از مسائل و پدیده ها عمومیت دارد و سن و گروه خاصی از اشخاص را نمی شناسد که نمونه بارز آن الودگی ها آب، خاک و هواست.
آبسالان اضافه کرد: محیط زیست با استانداردهایی مطابق با تحقیقیات دانشگاهی درباره آلودگی ها جمع آوری می کنیم تا بتوانیم با روش های درست علمی و فنی استانداردهایی را تدوین کنیم.
وی ادامه داد: بر اساس نتایج آزمایشگاهی کود های شیمایی مصرفی سالانه خاک های ما خشک و سفت تر می شود و توجه ندارند که عناصر سنگینی که همراه کود جذب خاک می شود سالانه افزایش پیدا می کند.
مدیر کل محیط زیست استان زنجان متذکر شد: بر اساس تحقیقات علمی انجام شده خاک های شهرستان خدابنده در استان زنجان عناصر سنگینی دارد در حالیکه کارخانه ای ندارد.
وی با بیان اینکه تعادل طبیعت در ایران به هم خورده است، یادآوری کرد: باید انتظار هر نوع فرسایش و بیماری را داشته باشیم.
** رفع مشکلات خاک نیازمند مطالعات و مدیریت بین رشته ای است
معاون عمرانی استاندار زنجان افزود: رفع مشکلات حوزه خاک و آب نیازمند مطالعات بی رشته ای و میان رشته ای است نا کمک کاراین مشکلات باشد.
مهرداد سلطانی ادامه داد: با توجه به اینکه مشکلات آب و هوا بیشتر ملموس است برای مردم قابل درک و پذیرش است.
وی ادامه داد: خطراتی که خاک را تهدید می کند بر اساس آمار مشخص است که وضعیت ما نسبت به میانگین جهانی نامطلوب است.
معاون عمرانی استاندار زنجان گفت: از نگاه کارشناسی تغییر کاربری مذموم است.
مهرداد سلطانی ادامه داد: در حوزه ها و بخش های مختلف نیازهای جامعه را از دیگاه های متفاوت می بینیم و صنعت و سد سازی متولی توسعه در این بخش هاست که بر مدیران فشار وارد می کنند تا تغییر کاربری در این حوزه بیشتر شود.
وی افزود: از طرفی نیز محیط زیست و کشاورزی متولی چیز دیگری است و این ساختار وضعیتی را ایجاد می کند که باید مدیران تصمیم بگیرند.و این تصمیمی بینابینی است.
معاون عمرانی استاندار زنجان گفت: در زمان حاضر قوانین سختی برای تغییر کاربری، قانون بهره وری از زمین های کشاورزی و منابع طبیعی و از طرفی نیز قوانینی برای توسعه اشتغال و صنعت هست که باید تعادل بین اجرای این قوانین ایجاد شود.
سلطانی خاطرنشان کرد: نظام های سنتی که کنترل کننده عوامل اجتماعی، اقتصادی و اجتماعی بود در دوره جدید جای خود به دوره مدرن و قوانین می دهد.
وی تاکید کرد: در کشور هنوز قوانین و مجریان آن باهم بروز رسانی نشده اند که اگر بود، تعارض بین سازمان هایی همچون آب و جهادکشاورزی وجود نداشت.
وی تاکید کرد: در جاهایی نقص داریم، شفاف سازی و اطلاع رسانی نشده و مجبوریم برای جبران نقیصه بروز رسانی را انجام دهیم.