برگشت نخبگان از خارج،سرعت گرفته است

به گزارش خبرگزاری برنا ؛ از ابتدای دولت یازدهم یکی از اصلی ترین اهدافی که این دولت در حوزه علم و فناوری داشت توقف خروج نخبگان دانشگاهی و در نقطه مقابل نیز ورود دانشجویان فارغ التحصیل و استادان ایرانی دانشگاه های برتر جهان به کشور بود.

با توجه به تلاش هایی که در این زمینه صورت گرفت و بهبود وضعیت ایران در عرصه های بین الملل شاهد هستیم که نه تنها خروج دانشمندان از کشور افزایش پیدا نکرده بلکه روند معکوس نیز داشته است.

در اواسط دهه 80 بود که موج بازنشستگی در دانشگاه ها ایجاد شد و همین موضوع بر روند خارج شدن دانشجویان از کشور تاثیر داشت در همین زمان بود که بنیاد ملی نخبگان اعلام کرد که 308 تن از دارندگان مدال المپیاد و 350 نفر از برترین‌های آزمون سراسری سال های 82 تا 86 به خارج از کشور مهاجرت کرده‌اند.

روند خروج نخبگان ادامه داشت تا اینکه در ابتدای دولت یازدهم شاهد تغییر نگرش، فراهم کردن فضای شغلی مناسب ، اجرایی شدن خواسته های دانشگاهیان و همچنین ایجاد فضای مساعد برای بازگشت افراد به کشور بودیم که همه این عوامل باعث شد تا دوران طلایی بازگشت نخبگان به ایران شکل بگیرد.

بر اساس آمار هایی که بنیاد ملی نخبگان منتشر کرده است بیش از 50 هزار دانشجوی ایرانی در خارج از ایران در حال تحصیل هستند و گفته شده که بیش از 75 درصد این دانشجویان در رشته های علوم انسانی و اجتماعی و فنی و مهندسی تحصیل می کنند.

** بازگشت 53 نفر نخبه ایرانی تحصیل کرده در دانشگاه های برتر جهان به شیراز

رئیس بنیاد نخبگان استان فارس گفت:53 نفر از نخبگان دانشگاهی تحصیل کرده در دانشگاه های برتر جهان در زمینه های استفاده از فرصت مطالعاتی ، نظام وظیفه ، پسا دکتری ، کارآفرینان و استادیاران جوان طی دوسال به استان فارس بازگشته اند.

حبیب شریف اضافه کرد: در استان فارس دو مرکز علمی ، دانشگاه شیراز و دانشگاه علوم پزشکی شیراز با معاونت علمی ریاست جمهوری قرارداد داشته و استادان و دانشمندان غیر مقیم می توانند به این دانشگاه ها مراجعه کنند و از خدمات و تسهیلات ورود دانشمندان غیر مقیم بهره مند شوند.

وی عنوان کرد: استادان مختلفی نیز در کارگاه های مختلف و دوره های آموزشی که در استان فارس برگزار می شود حضور داشته اند که آمار دقیقی از این افراد در دسترس نیست چون برخی از دستگاه ها به صورت خصوصی اقدام به دعوت و ورود این گونه استادان کرده اند.

شریف درباره مدت زمان اقامت نخبگان گفت: این افراد در دوره های پسادکتری حداکثر 18 ماه اقامت داشته اند و اگر از نظر علمی مورد تایید دانشگاه باشد و کد خالی نیز وجود داشته باشد دانشگاه نسبت به استخدام این گونه افراد اقدام می کند این در حالی است که هر دو نفری که به بخش فیزیک دانشگاه شیراز طی دو سال اخیر مراجعه کرده اند تاکنون استخدام شده اند.

رئیس بنیاد نخبگان فارس اضافه کرد: در دوره پسادکتری ماهیانه حقوقی معادل چهار میلیون تومان و 20 میلیون تومان نیز اعتبار پژوهشی به این افراد پرداخت می شود و 5 میلیون تومان نیز از خدمات آزمایشگاهی ایران بهره مند خواهند شد.

شریف اضافه کرد: اگر این افراد به صورت فرصت مطالعاتی به کشور مراجعه کنند علاوه بر مبالغ فوق در حوزه اعتبارات پژوهشی مبلغ 60 میلیون تومان تسهیلات پرداخت خواهد شد و در صورت ارائه مقاله های علمی در کنفرانس های بین المللی نیز هزینه این کنفرانس ها پرداخت می شود البته به این افراد نیز ماهیانه 3 میلیون تومان کمک هزینه اقامت پرداخت می شود.

وی اظهار داشت: نخبگان دانشگاهی اگر به صورت حمایت از طرح های فناورانه به کشور بیایند نیز اعتبار طرح های پژوهشی تا سقف 100 میلیون تومان پرداخت می شود.

** بازگشت 1 هزار و 95 نخبه ایرانی به کشور

رئیس بنیاد نخبگان استان فارس با بیان این که آمار دقیقی از ورود نخبگان به کشور موجود نیست اضافه کرد: بر اساس آماری که بنیاد ملی نخبگان اعلام کرده است طی دوساله گذشته به طور میانگین هر دو روز سه نفر به کشور بازگشته اند اما به علت این که تنها 13 دانشگاه برتر در کشور داریم واین دانشگاه ها تنها مرجعی بودند که می توانستند با معاونت علمی و فناوری رئیس جمهوری قرار داد داشته باشند آمار دقیق ورود نخبگان به ایران مشخص نیست.

وی گفت: یکی از راه هایی که میتوان به چشم انداز علمی کشور رسید استفاده از دانشمندان و نخبگانی است که خارج از ایران تحصیل کرده و علاقه مند به بازگشت به کشور هستند. از این رو آیین نامه طرح همکاری با دانشمندان غیر مقیم توسط بنیاد ملی نخبگان تدوین شده است.

شریف گفت: انتقال دانش ، ایده و طرح های فناورانه از مهمترین اهداف این طرح است و استفاده از ظرفیت علمی و پژوهشی دانشمندان غیرمقیم در مراکزعلمی و فناوری کشور، ترغیب و تسهیل برای بازگشت دانشجویان فارغ التحصیل دانشگاه های برتر جهان به وطن، توسعه فناوری های نوظهور در کشور ، فراهم سازی شرایط کسب مهارت ها ، روش ها و تکنیک های خدماتی نوین و کمک به تاسیس شرکت های دانش بنیان بخشی از اهدافی است که برای این طرح در نظر گرفته شده است.

رئیس بنیاد نخبگان استان فارس افزود: اگر فرصت شغلی در کشور برای نخبگان فراهم شود بسیاری از این دانشمندان علاقه مند هستند تا به ایران بازگردند اما یکی از عواملی که باعث شده تا این افراد به سایر کشورها مراجعه کنند فراهم بودن فرصت هایی شغلی است که برای آنان در کشورهای مقصد فراهم است و اگر احساس کنند در کشور مفید هستند علاقه مندند به کشور بازگردند.

**فرهنگ سرمایه گذاری خطرپذیر درمیان سرمایه گذاران وجود ندارد

یکی از 53 نخبه دانشگاهی که پس از بازگشت به ایران در استان فارس در حال فعالیت است پویان مبتهج است وی فارغ التحصیل کارآفرینی است و پس از بازگشت به ایران در اتاق بازرگانی ،صنایع، معادن و کشاورزی مرکز شیراز در قالب گروهی به تجاری سازی ایده ها و همچنین تبادل تکنولوژی مشغول است.

کارشناس دفتر تبادل تکنولوژی اتاق بازرگانی صنایع معادن و کشاورزی شیراز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: پس از پایان تحصیل به این نتیجه رسیدم که اگر تلاشی در حال صورت گرفتن است بهتر است برای کشورم باشد و در آن کشور هر میزان پژوهش صورت بگیرد شاهد ارتقای یک کشور دیگر هستیم پس اگر پیشرفتی قرار است صورت بپذیرد باید برای ایران باشد.

پویان مبتهج افزود: پس از بازگشت به ایران در بنیاد ملی نخبگان شروع به فعالیت کردم و با ورود به بنیاد نخبگان فارس در حوزه کارآفرینی در استان فارس مشغول شدم و به دنبال بهبود شرایط کسب و کار در استان فارس هستم.

وی اضافه کرد: پس از تحصیل در رشته کارآفرینی در انگلستان نسبت به ثبت و فعالیت در حوزه های زیرساختی در قالب شرکت های دانش بنیان (استارتاپ) اقدام کردم و بعد از ورود به ایران نیز ضمن فعالیت در حوزه کارآفرینی در حوزه شرکت های دانش بنیان(استارتاپ)، طرح توسعه سیستم کارآفرینی کشور را نیز برای بهبود کسب و کار در ایران طراحی و با همکاری بنیاد ملی نخبگان اجرایی کرده ام.

مبتهج درباره فعالیت های خود در استان بیان کرد: با همکاری نهاد های زیرساختی کشور مراکز نوآوری در ایران مصوب و دفاتر این مراکز در دانشگاه های برتر ایجاد شده است و همزمان با این طرح در اتاق بازرگانی ،صنایع ،معادن و کشاورزی شیراز دفتر تبادل فناوری شکل گرفته است.

وی اضافه کرد: یکی از اهدافی که دفتر تبادل فناوری دنبال می کند بهبود فضای کسب و کار در استان فارس و همچنین تغییر نگرش در سیستم کارآفرینی کشور است که در ابتدا بایستی با تغییر در بخش های خرد اقتصادی نسبت به تغییر نگرش در واحد های کلان بپردازیم تا شرایط برای تجاری سازی ایده های کارآفرینان فراهم شود.

این کارشناس کارآفرینی درباره مشکلات این حوزه نیز گفت: بزرگترین مشکل در حوزه کارآفرینی در استان فارس و همچنین به طبع آن در کشور این موضوع است که افراد علاقه ای به سرمایه گذاری خطرپذیر(High Risk Investment) ندارند و باید در ابتدا در حوزه کارآفرینی نهاد هایی را تشکیل دهیم که بتوانند سرمایه گذای خطرپذیر را در جامعه به عنوان یک فرهنگ در جامعه ایجاد کنند.

مبتهج بیان کرد: پس از پذیرش فرهنگ سرمایه گذاری خطرپذیر بایستی نسبت به حمایت از شرکت های دانش بنیان اقدام کرد و با پذیرش ریسک سرمایه گذاری عاملی برای رشد این شرکت های دانش بنیان و افزایش بازدهی این واحد ها بشوند این در حالی است که این فرهنگ هنوز در جامعه ایجاد نشده و سرمایه گذاران نسبت به سرمایه گذاری به روش های سنتی و ایجاد حساب های بانکی اقدام می کنند.