شیراز- خبرگزاری برنا: شیرازی ها به شب یلدا شب چله میگویند و در این شب که طولانیترین شب سال است مراسمی خاص دارند، شیرازیها زمستان را بدین ترتیب قسمت می کنند:
از اول دی تا دهم بهمن را چله بزرگ از دهم بهمن تا اول اسفند را چله کوچک و از اول اسفند تا آخر اسفند را چله پیرزن میگویند. همچنین چهار روز آخر چله بزرگ و چهار روز اول چله کوچک را (چهار چهار) میگویند که اوج سرما را دراین 8 روز میبینی.
شب اول چله بزرگ زمستان را که مقارن با شب اول دیماه است، شب یلدا میگویند در این شب که بلندترین شب سال است، اکثر خانوادهها در شیراز به شب زندهداری میپردازند.
بعضی نیز بسیاری از دوستان و بستگان خود را دعوت میکنند و سفرهای میگسترند. این سفره که بی شباهت به سفره هفت سین نوروز نیست، در اتاقی گسترده میشود.
در این سفره آینه، قاب عکس حضرت علی، دولاله و چند شمع روشن، اسفند و انواع تنقلات شامل نخودچی، کشمش، حلوای ارده و آجیل مشکل گشا، رنگینک، ارده شیره، خرما، انجیر، به همراه چند شاخه گل قرار میگیرد.
همچنین در حاشیه آن در ظرفی زیبا مقداری اسپند میگذارند و روی آن را آتش میریزند تا بوی آن در اتاق بپیچد. از میوه ها انار و مرکبات و به ویژه هندوانه باید در سفره باشد. غذای ویژه شیرازیها در شب یلدا هویج پلو به همراه کشمش، مغز گردو و رب است.
شیرازیها معتقدند که عموم مردم یا گرم مزاجند یا سرد مزاج و در شب یلدا آنها که گرم مزاجند باید حتماً انواع خنکی ها مانند هندوانه بخورند تا طبعشان برگردد و سرد مزاج شوند و آنها که سرد مزاجند، باید در این شب از انواع گرمیها مانند: خرما، رنگینک، انجیر و ارده شیره بخورند تا مزاج آنها نیز به گرمی برگردد.
شب یلد خوردن آجیل شیرین متداول است آجیل شیرین مخلوطی است از انجیر - قصبک -نخودچی کشمش- توت خشک - مویز - مغز بادام- مغز گردو - قیصی- شکرپنیر - خرک- برنجک و برگه هلو . بساط میوه های فصل هم پهن است.
خوردن هندوانه در شب یلدا در گستره ایران اسلامی بین خانوادهها رواج دارد. در شیراز نیز در شب چله شیرازی ها حتما هندوانه رامی خورند.
در این شب، تا دیرگاهان می نشینند و به شوخی، گفت وگو، خاطره گویی و مشاعره و شب زنده داری میپردازند. فال حافظ نیز در میان خانواده ها، بخصوص در این شب رواج فراوان دارد.
در شب چله بعضی از خانوادهها فال کلوک میگیرند کلوک کوزههای دهن گشادی است که در آن روغن شیره، رب انار و یا ترشی میریزند. روی کوزه بالعابی سبز پوشیده شده است.
این فال ویژه خانم ها است، رسم است که کلوکی به میان مجلس آورده وهر یک از زنان نشانهای درکلوک میاندازند، آنگاه دختر بچهای جلوآمده دست درکلوک کرده یکی از اشیاء داخل کلوک را بیرون میآورد و به دیگران نشان میدهد.
سپس زنی باسواد ترانههای محلی را میخواند و هرکسی از ترانه مخصوص به خودش نتیجهای میگیرد، به جای ترانههای محلی بعضی از اشعار حافظ استفاده میکنند.
خوشا امشو که مهمون شمایم
کبوتر وار در بوم شمایم
ترشرویی مکن بر روی مهمون
خدا دوند که فرداشو کجایم