«حسن هانی زاده»، کارشناس مسائل خاورمیانه، در گفت و گو با خبرنگار سیاسی برنا پیرامون مذاکرات ایران و طالبان گفت: مذاکرات ایران و طالبان بنا به درخواست دولت افغانستان به دلیل جایگاهی که جمهوری اسلامی ایران در حفظ امنیت محیط پیرامونی خود دارد، مطرح شده است. ایران سعی کرده از طریق مذاکرات مستقیم و غیرمستقیم ابتکار عمل را در دست گیرد و شرایطی را فراهم کند که طالبان به بدنه دولت افغانستان بازگردد و تقابل مسلحانه با دولت این کشور را کنار بگذارد.
او ادامه داد: سلسله اتفاقاتی بین طالبان و نیروهای خارجی مانند داعش که توسط آمریکا از سوریه به افغانستان منتقل شدند اتفاق افتاد بنابراین طالبان به این نتیجه رسید که قرار گرفتن در کنار داعش نه تنها امنیت افغانستان را متذلذل می‌کند بلکه به ضرر همسایگان افغانستان هم خواهند بود.
هانی زاده افزود: مذاکراتی قبلا انجام شده بود اما اکنون به صورت آشکار در تهران برگزار شد و سفر اخیری که دبیر شورای امنیت ملی به کابل داشت، نشان می‌دهد که ایران اگر موفق شود تا طالبان را وارد پروسه سیاسی کند، هم امنیت مرزهای خود را تأمین کرده و هم به امنیت افغانستان کمک کرده است. به نظر می‌رسد مذاکرات بسیار پیچیده و حساس خواهد بود. طالبان خواسته‌هایی دارد که از طریق تهران به کابل منتقل می‌شود و اگر به نتایج مثبتی برسد، افغانستان شاهد آرامش و ثبات خواهد بود و منجر به این خواهد شد که نیروهای ناتو از خاک افغانستان خارج شوند.
کارشناس مسایل خاورمیانه در پاسخ به این سوال که آیا ماهیت طالبان هم‌چنان ضد ایرانی است، مطرح کرد: عربستان سعودی به دلیل شکست در یمن، سوریه و عراق به شدت دچار انزوا شده و خود طالبان هم به این نتیجه رسیده که نگاه تهاجمی به ایران در حقیقت نمی‌تواند خدمتی به مردم افغانستان داشته باشد. بعد از سال‌ها طالبان دوست و دشمن واقعی خود را شناخته است. اگر طالبان سلاح خود را به زمین بگذارد و از پیروی از سیاست‌های عربستان و گروه‌‌های افراطی پاکستان دست بکشد، قطعا می‌تواند وارد پروسه دولت‌سازی شود که به بازگشت آرامش و استقرار ثبات به افغانستان کمک خواهد کرد. همین مسئله می‌تواند به خروج نیروهای آمریکایی‌ها هم منجر می شود، ضمن اینکه ایران هم اگر افغانستان روی آرامش و ثبات ببیند، مرزهایش طبیعتا امن خواهد شد و مسئله ترانزیت مواد مخدر از افغانستان به جاهای دیگر هم متوقف خواهد شد.
او در خصوص تفاوت طالبان و القاعده گفت: القاعده نیروهای خارجی هستند که تحت نظر سازمان سیا و عربستان سعودی در دوران جنگ شوروی و ناتو شکل گرفت و در تقابل با شوروی سابق بود و الان القاعده جایگاه خود را از دست داده و امکان ادامه حضور در افغانستان را ندارد. طالبان خود را به عنوان یک الگوی ملی داخلی می‌داند و فاصله خود را با القاعده افزایش داده ضمن اینکه در حال حاضر علاوه بر طالبان داعش و القاعده هم فعال هستند. اگر طالبان به نیروهای امنیتی کمک کند که داعش را در افغانسان سرکوب کنند قطعا القاعده مجبور خواهد شد که خاک افغانستان را ترک کند.
او گفت: مشکل طالبان با دولت افغانستان یک مشکل کاملا ریشه‌ای است. اولا تقابل طالبان با نیروهای آمریکایی یک مقداری آسیب به نیروهای طالبان به لحاظ هزینه‌های سنگین انسانی و لجستیکی وارد کرده است. از سوی دیگر طالبان هم به این نتیجه رسیده که مسئله بهره‌گیری از سیاست‌های تهاجمی علیه دولت افغانستان به ایجاد گسست میان همه طوایف موجود در افغانستان منجر می شود. الان طالبان سعی می‌کند با بهبود وضعیت داخلی خودش و با تغییر نگرش مذهبی و دینی، خود وارد پروسه دولت‌سازی شود که قطعا دولت افغانستان استقبال خواهد کرد.
هانی زاده در مورد نتیجه مذاکرات گفت: مذاکراتی که بین ایران و طالبان شکل گرفته اگر به نتیجه نهایی برسد و منجر به یک قرارداد صلح و تفاهم بین دولت افغانستان و طالبان شود، هم به امنیت ملی ایران کمک می‌کند و هم گروهک‌های تروریستی از افغانستان دیگر وارد خاک ایران نخواهند شد و آسیب امنیتی به کشورمان نخواهند زد؛ ضمن اینکه طالبان هم تحت شرایطی سلاح خود را به زمین خواهد گذاشت و این به امنیت داخلی افغانستان کمک خواهد کرد. این مسئله بستگی مستقیم به سقف مطالبات طالبان دارد اگر سقف مطالبات پایین باشد قطعا دولت افغانستان خواهد پذیرفت و طالبان در آینده به عنوان یک حزب سیاسی وارد دولت افغانستان خواهد شد.