به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا، آیت‌الله سروش محلاتی، پژوهشگر مسائل دینی، در آیین بزرگداشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی گفت: نگاه آیت‌الله هاشمی با سایر علما تفاوت زیادی داشت. آیت‌الله هاشمی به لحاظ تفکر اسلامی از دیگر علمای حوزه متمایز بود و منشأ این تفاوت‌ها و محورهای آن مشهود است.
وی گفت: در موضوع تشکیل حکومت اسلامی دو نگاه در میان حوزویان متعارف است. یک نگاه حکومت را با شایستگی های فقیه آغاز کرده و اسلامی بودن حکومت را به آن می دانند که یک فقیه عادل در راس حکومت قرار گیرد و سایر امور برای آنها اهمیت چندانی ندارد. نگاه دوم این است که به جای تمرکز بر فرد، باید بررسی کرد حکومت، شریعت را به خوبی اجرا می‌کند؟ بر این اساس حکومت اسلامی حکومتی بوده که دنبال اجرای شریعت است. این حکومت مطلوب است حتی اگر در راس آن فقیه جامع نباشد.
محلاتی تأکید کرد: آقای هاشمی رفسنجانی نگاه سومی به موضع حکومت دینی دارد و این نگاه در میان متفکرین اسلامی طرفداران زیادی ندارد. از دیدگاه ایشان، دینی بودن حکومت را با معیار سومی باید ارزیابی کرد؛ یعنی بررسی شود آیا حکومت به آرمان ها و اهداف خود پایبند است؟ اگر به این اهداف پایبند باشد، اسلامی است حتی اگر برخی احکام اسلامی را به دلیل مشکلات اجرا نکند. پس به جای تمرکز بر اجرای تمام احکام شرعی، باید دنبال اجرای اصول و اهداف باشیم و اگر شرایط جامعه فراهم است، احکام اسلامی دیگر هم اجرا شود.
محلاتی گفت: آقای هاشمی اروپا را دید و به آمریکا رفت. 20 ایالت آمریکا را از نزدیک دید و در مورد آن مطالعه کرد. شیفته تمدن غرب نبود ولی از ادبیات بدی در خصوص آمریکا و اروپا استفاده نکرد. جرات و جسارت دیدن نقاط مثبت را داشت و در جمهوری اسلامی از این تجربه‌ها استفاده کرد.
وی اضافه کرد: حکومت دینی از نظر آیت‌الله هاشمی الگویی برگرفته از افراط‌گرایی نبود. آقای هاشمی با این نگاه قدم به میدان مبارزه گذاشت و پس از آن می‌خواست چنین الگویی را تحقق بخشد.