به گزارش خبرگزاری برنا از خراسان جنوبی؛ اولین کارگاه آموزشی کاشت و بهره برداری گیاهان دارویی با هدف ارتقای سطح دانش بهره برداران و ارائه جدیدترین برنامه ها و حمایت های دولتی در زمینه توسعه گیاهان دارویی در اداره کل منابع طبیعی وآبخیزداری خراسان جنوبی برگزار شد.
مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان جنگلها و آبخیزداری کشور در این جلسه با اشاره به نگاه ویژه مسئولان به بحث گیاهان دارویی گفت: امسال ۲۰۰ میلیون دلار برای پروژه های آبخیزداری و آبخوان داری به سازمان جنگل ها و مراتع کشور اختصاص پیدا یافت.
ترحم بهزاد افزود: ۶۰ میلیون دلار از این مبلغ باید صرف اصلاح، احیا و حفاظت مراتع، خرید بذر و . . . شود علاوه بر این کارگاه های ترویجی گیاهان دارویی جز اولویت های برنامه های سازمان جنگل ها و مراتع و آبخیزداری کشور قرار گرفته که از این طریق بتوانیم سطح دانش بهره برداران را ارتقا و در کنار آن مراقبت های لازم برای جلوگیری از بهره برداری نامناسب و احیای مجدد مراتع را داشته باشیم.
وی با اشاره به بند «ژ» قانون برنامه ششم توسعه اضافه کرد: این برنامه سازمان جنگلهای را مکلف به احیای رویشگاه های مرتعی و توسعه فراوری گیاهان دارویی به میزان ۹ میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار کرده است علاوه بر این باید و به میزان حداقل ۱۰۰ هزار هکتار توسعه سطح زیر کشت گیاهان دارویی داشته باشیم به نحوی که تا پایان این برنامه به ۲۵۰ هزار هکتار برسیم .
وی یادآور شد: ۴۰ گونه گیاهی در راس توجه ما برا ی توسعه و ساماندهی بوده ، اما قرار است این تعداد نیز بر اساس قرار دادهای جدیدی که برای توسعه گیاهان دارویی در کشور داریم به ۸۰ گونه ارتقا یابد.
واگذاری ساماندهی گیاهان دارویی به دفتر مراتع
بهزاد از واگذاری تمامی امور مربوط به ساماندهی و توسعه گیاهان دارویی به امور مراتع سازمان جنگل ها خبرداد و گفت: امسال با پیگیری های انجام شده با توجه به جایگاه مهم گیاهان دارویی برای رسیدن به انسجام و به دور از موازی کاری ها تمامی امور مربوط به گیاهان دارویی از دفتر مراتع پیگیری خواهد شد.
مدیرکل دفتر امور سازمان جنگل ها مراتع و آبخیزداری کشور ادامه داد: در این راستا هم اکنون سند جامع راهبردی گیاهان دارویی تهیه شده که به واسطه ی آن باید بهره برداری صحیح و اصولی بر اساس قرار دادهای تیپ بهره برداری انجام شود. این سند به زودی به استان ها ابلاغ می شود.
وی ابراز امیدواری کرد با توجه به تهیه سند راهبردی گیاهان دارویی هر چه زودتر زنجیره ی تولید گیاهان دارویی را در استان های کشور داشته باشیم چرا که هم اکنون در بحث فراوری گیاهان دارویی چندان حرکت رضایت بخشی انجام نشده است، اما با ابلاغ این سند شاهد رشد بحث های فراوری خواهیم بود.
مشارکت بهره برداران
مدیر کل دفتر ترویج و مشارکت های مردمی سازمان جنگل ها و مراتع کشور نیز در این کار گروه سیاست های مشارکت بهره برداران در فرایند تصمیم کیری ، اجرا و نظارت و نیز بهره مندی آنها از منافع اجرای این طرح ها را از جمله سیاستهای راهبردی آموزش ترویج و مشارکتهای مردمی دانست . جعفریان افزود: تعاونیها به عنوان یکی از مهمترین ظرفیت های مشارکتی مطرح بوده و برنامه ها در جهت ظرفیت سازی، توان افزایی و و توسعه کیفی آنها متمرکز است. به نحوی که آنها بتوانند در زنجیره تولید قرار گرفته و کار بهره برداری از این ظرفیت ها را همراه با حفظ، نگهداری، حفاظت و بهره برداری مطلوب از آنها دنبال کنند.
به گفته وی در حال حاظر ۱۳۶۱ تعاونی مرتبط در کشور فعال است که هر کدام در سطح های مختلف کار توسعه و بهره برداری از گیاهان دارویی را انجام می دهند.
وی اضافه کرد: بهره برداری پایدار از گیاهان دارویی از جمله مهمترین زمینه های فعالیت تعاونیها در بخش منابع طبیعی است و برنامه ریزی مناسب در این خصوص میتواند زمینه های تحول در مشارکت را فراهم آورد همچنین در بخش فعالیتهای ترویجی و آموزشی و مشارکتی نیاز به بک برنامه عملیاتی با حمایت از تعاوینهای مرتبط وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه این برنامه می بایست تمامی فرایند زنجیره تولید را پوشش دهد گفت: این برنامه باید موضوع حفاظت، ظرفیت بهره برداری و ملاحظات پایداری و کاهش عوامل تخریب را مد نظر قرار دهد، این برنامه باید همچنین ریسک ها ی بیوفیزیکی و اقتصادی اجتماعی را شناسایی کند.
جعفریان ادامه داد: بر این اساس ما نیازمند بهره برداری از یک دانش بین بخشی و همکاری بخشهای مختلف برای مدیریت یکپارجه این موضوع هستیم به نحوی که که تخصهای بیوفیزیکی در کنار تخصص های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و غیره مد نظر قرار گیرد.
وی یادآور شد :ما نیازمند یک الگوی روشن برای توان افزایی و ظرفیت سازی از طریق فعالیتهای آموزش و ترویج هستیم. این الگو باید مشخص کند چه آموزشهایی، برای چه کسانی، در چه مقطع زمانی انجام شود. این الگو با رویکرد پروژه محور کردن فعالیتهای آموزشی و ترویجی برای مجریان و بهره برداران در دستور کار دفتر آموزش، ترویج و مشارکتهای مردمی قرار دارد و مقرر است تا در سال آینده برنامه های آموزشی پروژه محور برای مجریان و بهره برداران را عملیاتی کنیم.
وی با اشاره به اینکه برای حمایت از تعاونیها نیازمند قوانیی هستیم که بتواند به شکل روشنی واسپاری فعالیتهای مرتبط را به مردم محلی و مجریان و بهره برداران مستقیم این عرصه ها فراهم کند.گفت: با تصویب قانون بند ب ماده ۲۹ احکام دائمی برنامه توسعه رویکرد مناسبی در جهت واسپاری فعالیتهای مرتبط به طور مستفیم به جوامع محلی بدست آمده است .
وی درباره آئین نامه اجرایی این قانون افزود: آئین نامه اجرایی این قانون نهایی شده و مقرر است تا ادارات کل استانها زمینه های بهره برداری مطروب از این ظرفیت که دغدغه بسیاری از تعاونیها و تشکلها است فراهم کنند
وی اضافه کرد: سیاست و اولویت ما حمایت از تشکلهای موجود است چراکه به ارتقاء کیفی آنها دردرجه اول فکر می کنیم. علاوه بر این صندوق حمایت از توسعه منابع طبیعی مرجع رسمی پشتیبانی و زیرساخت مشارکت بشمار می رود. برای اثربخشی بیشتر این ظرفیت در عرصه های اجرایی منابع طبیعی پیشنهاد تدوین برنامه عملیاتی برای توسعه فعالیت صندوق ارائه شده است.
عیار بالای گیاهان دارویی خراسان جنوبی
مدیرکل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی نیز در این کارگاه موقعیت خراسان جنوبی را به لحاظ دارا بودن گیاهان دارویی نسبت به سایر نقاط کشور ویژه و ارزشمن عنوان کرد و گفت: بر اساس آزمایش ها و تحقبقات انجام شده عیار گیاهان دارویی این منطقه بالا بوده و این موضوع باعث می شود خراسان جنوبی خواستگاه خاص گیاهان دارویی کشور باشد.علیرضا نصرآبادی وجود برخی از چالش ها در مسیر توسعه گیاهان دارویی را یادآور شد و افزود:مهمترین چالش ما در این زمنیه برداشت غیر اصولی و قاچاق این محصولات است. البته در این زمنیه برنامه ها و درخواست هایی داشته ایم که با همکاری قوه ی قضایه و نیروی انتظامی در صدد کاهش و رفع این چالش در استان هستیم.
وی مهمترین دغدغه ی این حوزه را فراوری گیاهان دارویی دانست و ادامه داد: متاسفانه با وجود برداشت حدود ۴۰ تن آنغوزه از عرصه های منابع که در سال های پر باران تر بیشتر از این میزان نیز می شود هنوز این محصول به صورت خام از استان خارج و در هندوستان با چند برابر ارزش افزوده بیشتر فراوری می شود.
وی رویکرد مانع طبیعی در بحث گیاهان دارویی برای کشت محصولات استراتژیک را مورد توجه قرار داد و گفت: سازمان منابع طبیعی با آمده کردن طرح های مناسب در این زمینه توانسته زمینه کاشت گیاهان دارویی را در سطح وسیع فراهم کند. که این موضوع علاوه بر اشتغال زایی برای استان به لحاظ رشد و توسعه گیاهان دارویی مفید بوده است.
در ادامه ی این جلسه پویان به عنوان مدرس رشته گیاهان دارویی و نویسنده چندین مقاله ی علمی و کتاب در زمینه گیاهان دارویی از قابلیت ها و پتانسیل های این استان در بحث گیاهان دارویی سخن گفت، و چالش های پیش رو در بحث فراوری و تولید انواع خاص گیاهان دارویی را در مقایسه با آنچه در کشور های اروپایی در پی آن هستند و اتفاقاتی که در این خصوص در ایران افتاده است مطرح کرد.
در پایان این جلسه نیز تعدادی از بهره برداران گیاهان دارویی استان درخواست ها ، نظرات و پیشنهاد های خود را در قالب پرسش و پاسخ از مسئولان کشوری حاظر در جلسه عنوان کردند.