به گزارش گروه آموزش خبرگزاری برنا، «برنامه زیرنظام راهبری و مدیریت نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران» مصوبه نهصد و چهل و هشتمین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش به امضای رئیس‌جمهور رسید و برای اجرا ابلاغ شد.
چشم‌انداز
نظام راهبری و مدیریت آموزش و پرورش در افق ۱۴۰۴، کارآمد، اثربخش، مشارکت‌جو، یادگیرنده و آینده‌نگر در چارچوب نظام معیار اسلامی است و با استفاده بهینه از امکانات و منابع و به حداکثر رساندن بهره‌وری، ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل را افزایش می‌دهد و با بهره‌گیری از فرایندها و تأکید بر پیامدها و تنظیم تعاملات بیرونی و بهره‌مندی از عوامل محیطی؛ اهداف آموزش و پرورش را در سطوح مختلف مدیریتی با پاسخگویی به نیازهای ذینفعان درون و برون سازمانی خود در محیط‌های محلی، ملی و بین‌المللی محقق می‌سازد.
اهداف
هدف کلی:
بهبود مستمر راهبری و مدیریت نظام تعلیم و تربیت در راستای تحقق اهداف سند تحول بنیادین و ارتقای جایگاه و نقش آموزش و پرورش به عنوان محور رشد، پیشرفت و تعالی جامعه
اهداف جزئی:
۱- توسعه مشارکت و تنظیم روابط ارکان و عوامل سهیم و مؤثر با نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی
۲- ساماندهی و بهینه‌سازی عوامل و عناصر نظام مدیریتی آموزش و پرورش در سطوح خرد و کلان
۳- تأمین و بسط عدالت آموزشی در برخورداری از فرصت‌های تعلیم و تربیت
۴- زمینه‌سازی برای دستیابی به مدرسه صالح
۵- بازنگری و بازمهندسی ساختارها و رویه‌ها و روش‌ها
۶- استقرار نظام ارزشیابی و تضمین کیفیت در تعلیم و تربیت رسمی عمومی
۷- افزایش توانایی‌ها و مهارت‌های مدیریتی خانواده در ایفای نقش تربیتی خود متناسب با اقتضائات جامعه اسلامی
سیاست‌های اجرایی
۱- کاهش تمرکز و افزایش تفویض اختیار و برخورداری از ساختار نظام تشکیلاتی منعطف و چابک
۲- مشارکت‌پذیری و تقویت نقش ارکان سهیم و مؤثر و بخش غیردولتی در فرایند سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و اجرا
۳- مدرسه‌محوری و ارتقای مدیریت آموزشگاهی
۴- انسجام‌بخشی به عوامل مؤثر در فرایند تعلیم و تربیت با رویکرد سیستمی
۵- تحول‌آفرینی و نوآوری با تأکید بر رفتار خلاق و نوآورانه در عرصه مدیریت
۶- بهسازی منابع انسانی با تأکید بر تربیت و توانمندسازی مدیران و جذب استعدادهای برتر
۷- افزایش بهره‌وری با تأکید بر استفاده بهینه و هوشمندانه از فناوری‌های نوین
۸- حاکمیت رویکرد فرهنگی - تربیتی با تأکید بر نظام تربیت اخلاقی
۹- تأکید بر نظام شایسته‌سالاری در انتصاب مدیران
۱۰- برنامه‌ریزی راهبردی و آینده‌نگر برای دستیابی به سازمان یادگیرنده
برنامه‌های زیرنظام
از مجموع ۱۳۱ راهکار سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، تعداد ۳۷ راهکار به صورت مستقیم با زیرنظام راهبری و مدیریت مرتبط است که عبارتند از: راهکارهای (۳-۳)، (۵-۳)، (۷-۳)، ۱-۴)، (۲-۴)، (۳-۴)، (۴-۴)، (۱-۵)، (۲-۵)، (۳-۵)، (۴-۶)، (۱-۷)، (۲-۷)، (۱-۸)، (۳-۸)، (۴-۸)، (۸-۸)، (۹-۸)، (۱-۹)، (۴-۹)، (۱۲-۱۱)، (۱-۱۳)، (۲-۱۳)، (۶-۱۵)، (۴-۱۷)، (۱-۱۸)، (۵-۱۸)، (۳-۱۹)، (۴-۱۹)، (۷-۲۰)، (۳-۲۱)، (۴-۲۱)، (۷-۲۱)، (۱۰-۲۱)، (۱-۲۲)، (۵-۲۲)، (۶-۲۲) که برای تحقق این راهکارها، ۱۳۱ برنامه پیش‌بینی شده است که در طول برنامه ششم و هفتم توسعه کشور باید عملیاتی شوند.
اقدامات اساسی
مجموعه احکام ناظر به تحقق زیرنظام در تداوم سیاست‌های اجرایی آن قادر است از ظرفیت‌های قانونی، مدیریتی و نظارتی بهره گرفته و موجبات کارآمدی و اثربخشی هر چه بهتر زیرنظام راهبری و مدیریت را فراهم سازد. این اقدامات در سه محور اصلی به شرح ذیل می‌باشد.
۱- ساختار و تشکیلات
وزارت آموزش و پرورش موظف است:
- نسبت به چابک‌سازی ساختار اداری و تشکیلاتی از سطح ستاد تا مناطق با هماهنگی مراجع ذیربط به گونه‌ای اقدام نماید که تعداد ادارات آموزش و پرورش مناطق کشور تا پایان برنامه هفتم متناسب با ساختار تقسیمات کشوری شود.
- در راستای رویکرد کاهش تمرکز، مشارکت‌پذیری و ارتقای جایگاه مدرسه به مثابه کانون تربیتی محله با رعایت اصل حاکمیتی بودن آموزش و پرورش، نسبت به واگذاری حداکثر اختیارات آموزشی و تربیتی به مدارس اقدام نماید.
- تا پایان برنامه ششم توسعه، به منظور توسعه عدالت آموزشی، تقویت انسجام اجتماعی و همبستگی ملی، تنوع مدارس را کاهش دهد.
۲- فرایندهای مدیریت و راهبری آموزشی و تربیتی
وزارت آموزش و پرورش موظف است:
- برای ارتقای کیفیت مدارس دولتی طرح‌ها و برنامه‌های اثربخش را طراحی و با تأمین منابع مناسب، اجرا نماید.
- سازوکارهای لازم را برای تقسیم کار ملی و استفاده حداکثری از ظرفیت سایر دستگاه‌ها و نهادهای سهیم و مؤثر به ویژه رسانه ملی در ارتقای کیفیت مدارس با هماهنگی مراجع ذیربط طراحی و اجرا نماید.
- با هماهنگی سایر دستگاه‌های مرتبط نسبت به توسعه فناوری اطلاعات و یکپارچه‌سازی کلیه سامانه‌های موجود آموزش و پرورش در سطوح اداری، آموزشی و تربیتی اهتمام ورزد، به طوری که تا پایان برنامه ششم توسعه تمام ذینفعان از خدمات آموزشی، تربیتی و اداری یکپارچه و با کیفیت و ارزان بهره‌مند شوند.
- شرایط احراز، انتصاب، ساماندهی و به کارگیری مدیران آموزش و پرورش با تأکید بر رویکرد شایسته‌محوری و ثبات مدیریت در سطوح مختلف حداکثر تا پایان سال دوم برنامه ششم توسعه تدوین و به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش برساند.
- در ساماندهی نیروی انسانی به گونه‌ای عمل نماید که از ظرفیت معلمان کارآمد در همه مدارس منطقه با اولویت مناطق کمتر توسعه‌یافته استفاده لازم به عمل آید.
- نسبت به طراحی و استقرار نظام بهره‌وری در آموزش و پرورش تا پایان سال سوم برنامه ششم توسعه اقدام نماید.
- تا پایان سال دوم برنامه ششم توسعه نسبت به طراحی و اجرای الگوی استفاده از ظرفیت عوامل سهیم و مؤثر برای عملیاتی کردن برنامه‌های زیرنظام‌های سند تحول بنیادین اقدام نماید.
- نقشه راه اجرای سند تحول بنیادین را براساس برنامه‌های زیرنظام‌های شش‌گانه بازنگری و به روزآوری کرده و حداکثر تا پایان سال دوم برنامه ششم توسعه به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش برساند.
- قوانین مورد نیاز برای اجرای برنامه‌های تحول‌آفرین مندرج در زیرنظام راهبری و مدیریت تدوین و حداکثر ظرف مدت یک سال به تصویب مراجع ذی‌صلاح برساند.
- سازوکارهای لازم را برای ارتقای حق خانواده در تربیت فرزندان، انتخاب مدرسه، نظارت بر کارکرد مدرسه، مشارکت در فعالیت‌های مدرسه‌ای و حضور در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های آموزش و پرورش حداکثر تا پایان سال دوم برنامه ششم توسعه پیش‌بینی و به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش برساند.
۳- پایش و ارزشیابی
وزارت آموزش و پرورش موظف است:
تا پایان سال دوم برنامه ششم نسبت به طرحی و استقرار نظام جامع ارزشیابی و تضمین کیفیت اقدام نماید.
تذکر: در مواردی از اقدامات اساسی که به موجب قوانین و مقررات موضوعه، اخذ موافقت و یا هماهنگی با سازمان اداری و استخدامی کشور الزامی است، وزارت آموزش و پرورش موظف است با موافقت و هماهنگی آن سازمان اقدام کند.
استلزامات:
۱- وزارت آموزش و پرورش موظف است کلیه برنامه‌های سالانه معاونت‌ها، سازمان‌ها، ادارات کل و مراکز خود را براساس مفاد این زیرنظام تنظیم و اجرا نماید.
۲- وزارت آموزش و پرورش موظف است برای تحقق اهداف و برنامه‌های زیرنظام راهبری و مدیریت، استلزامات حقوقی، قانونی و پشتیبانی آن را با مشارکت سایر دستگاه‌ها و مراجع ذیربط حداکثر تا پایان سال دوم برنامه ششم توسعه فراهم آورد.
۳- اعتبار مورد نیاز برای اجرای مفاد این برنامه از سرجمع اعتبارات برنامه‌ها و فعالیت‌های مرتبط در وزارت آموزش و پرورش تأمین خواهد شد. در موارد اصلاحی و نوآورانه، با هماهنگی مراجع ذیربط، منابع مورد نیاز در بودجه‌های سنواتی وزارت آموزش و پرورش پیش‌بینی می‌شود.
۴- وزارت آموزش و پرورش موظف است گزارش عملکرد این زیرنظام را دو سالانه به شورای عالی آموزش و پرورش ارائه نماید.
۵- با توجه به مفاد فصل هشتم سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، هرگونه تغییر در برنامه این زیرنظام پس از بررسی در کمیسیون ذیربط به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش خواهد رسید