ونزوئلا و تکرار سناریوی کودتای ۱۹۵۳ ایران

این موج تنش بین دو کشور در قاره آمریکا بازتاب گسترده ای را در جهان به همراه داشته است. کشورهایی که طی سالها با ونزوئلا روابط بسیار دوستانه داشتند، نسبت این اظهارات مقامات آمریکایی انتقاد شدید خود را اعلام نمودند و ضمن نشان دادن واکنش منفی، این اقدام امریکا را به شدت محکوم نمودند. 

بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، این حرکت آمریکا را مداخله علنی در امور یک کشور نامیده است. وی گفت: جمهوری اسلامی ایران در مقابل هر گونه دخالت خارجی در امور داخلی ونزوئلا و یا هر اقدام نامشروع و غیر قانونی هم چون تلاش برای کودتا و اقدامات ضد مردمی، از دولت و ملت این کشور حمایت می کند. 

قاسمی گفت: ما امیدواریم هر گونه اختلاف و مشکل سیاسی در ونزوئلا توسط مردم و دولت این کشور با به کارگیری راهکارهای قانونی و مسالمت آمیز هر چه سریع تر حل و فصل شود.

 

در این راستا خبرگزاری اسپوتنیک با دکتر سید محمد مرندی، سرپرست گروه مطالعات آمریکا در دانشگاه تهران به گفت و گو پرداخته است. وی تاکید کرد که آنچه اکنون در ونزوئلا اتفاق می افتد، تکرار سناریویی است که آمریکایی ها در سال 1953 در ایران انجام دادند.

 

 

کاری که در ونزوئلا هم اکنون انجام می شود شبیه کودتای 1953 در ایران است، آمریکا در ابتدا سعی کرد تا دولت هوگو چاورز که رئیس جمهور قانونی این کشور بود را بر کنار کند. در همین راستا در سال 2002 اقدام به کودتا علیه ونزوئلا کردند که شکست خورد. آنها خواستند مردم ونزوئلا را با تحریم به فلاکت بکشانند و تحت فشار قرار دهند. اما هوگو چاورز به خصوص برای مردم محروم کشورش تمام ساختارهای مورد نیاز مانند بهداشت، درمان، آموزش، مدرسه و بیمارستان، دانشگاه، تجهیزات برق و آب ایجاد کرد. وی مردم خود را از فقر مطلق در آورد. 

 

اما آمریکا با فشارهای خود در سالهای اخیر علی الخصوص توسط دونالد ترامپ بر وضعیت سخت اقتصادی و فشار بر مردم ونزوئلا می افزاید. گفتنی است در زمان دولت اوباما بسیاری از این تحریم ها تصویب شد، علی الرغم شکاف های عمیق میان حکومت امریکا و مردم امریکا، در سیاست خارجه و حفظ آن، تمامی حاکمیت متحد است. در نتیجه اقشار ثروتمند جامعه که به آمریکا نزدیک هستند، جسورتر هستند و از حمایت دولت آمریکا برخورد بودند، اقدام به حمایت از سیاست های امریکا و مخالفت با دولت ونزوئلا نمودند. این پدیده ای است که آمریکا در اکثر کشورهای آمریکای لاتین انجام داده است. 

 

در برزیل ایالات متحده توانست کاندیدای اصلی که در انتخابات قطعا پیروز می شد را به واسطه هواداران و نزدیکانش در حاکمیت برزیل بر کنار کرد و به زندان بفرستد. در واقع رئیس جمهور سابق برزیل که چپگرا است اگر می توانست کاندیدا شود با اختلاف زیاد از رئیس جمهور فعلی پیروز انتخابات می شد. آمریکا رسانه های برزیل که عمدتا توسط اشخاص ثروتمند مدیریت می شوند و تحت تاثیر ایالات متحده قرار دارند، موجب ایجاد فضای روانی شدند و یک کودتای نرم در این کشور شدند. در نتیجه این اقدامات، رئیس جمهور کنونی برزیل بر سر کار آمد. 

 

پس آمریکا هم در برزیل و هم در ونزوئلا با فشارهای مختلف و روش های گوناگون حکومت های مستقلی که حامی قشر پایین و متوسط هستند را تضیف و سرنگون می کند. ونزوئلا از جمله قربانیان این سیاست آمریکاست. 

 

به عقیده دکتر مرندی، ایران نیز یکی از قربانیان سیاست های دخالت مستقیم آمریکا در امور داخلی کشور خودش بوده است. رسانه های بزرگ غربی یکی از اهرمهای اصلی است که آمریکا از آن برای اجرای سیاستهای مداخله و اعمال فشار بر مردم کشور استفاده می کند. 

 

«آمریکا این سیاست های خود را در بسیاری از کشور ها پیاده کرده است و ایران چندین بار قربانی این سیاست های ایالات متحده شده است. آمریکا با وضع تحریمات ظالمانه در نظر دارد تا بر مردم ایران فشار بیاورد. در واقع آمریکا علیه هر کشوری که مخالف سیاست وی است، یا علیه هر کشوری که تابع سیاست های امریکا نیست یا تهدیدی برای ایالات متحده می باشد، این سیاست مداخله گرانه را اجرا می کند. علی الرغم که ایران دارای یک جامعه مدنی و مردم سالارانه هست و دارای انتخابات معنادار است، آمریکا تلاش می کند بر مردم ایران فشار بیارد تا طاقتشان تمام شود. 

 

از سوی دیگر رسانه های خارجی همچون بی بی سی، من و تو، صدای آمریکا و هر رسانه دیگر در فضای مجازی و سایت های مختلف سعی در اجرای این سیاست نیز دارند. آنها تلاش می کنند با نشر ی پرداکنی افساردگی را در جامعه کشور ایجاد کنند تا مردم روحیه اش را از دست بدهد و همسو با آمریکا باشند تا از فشار غرب خلاصی پیدا کنند. آمریکا علیه چین و روسیه نیز این سناریو را راه اندازی کرده است. می بینیم که دختر بنیادگذار شرکت هوآوی در کانادا به بهانه نقض تحریمهای ایران بازداشت شد. آمریکا علیه این شرکت بزرگ چینی در چند کشورهای مختلف دنیا محدودیت و تحریمات را اعمال کرد. 

 

روسیه از سوی دیگر نیز این سیاست خصمانه آمریکا را تجربه کرد. آمریکا پس از فروپاشی اتحادیه شوروی در نظر داشت تا فدراسیون روسیه را تضعیف و حتی تجزیه کند. ایالات متحده به گروهک های تجزیه طلب و وهابی در جمهوری چچن در خاک روسیه کمک می کرد تا روسیه را تضعیف نماید. آمریکایی ها خواستند روسیه را از بین ببرند تا هیچ رقیب قوی در آینده نداشته باشند. حتی در دورانی که روسیه با آمریکا بهترین روابط داشت، ایالات متحده به روسیه خیانت کرده بود. به عنوان مثال، آقای یلسین و آقای پوتین در سالهای اول تلاش می کرد با آمریکا روابط خوبی راشته باشد، ولی واشنگتن قدردان این کوشش ها نبود و ناتو را به مرزهای روسیه آورد و می توان گفت سر کشور روسیه کلاه گذاشت تا اینکه روسیه به تدریج نسبت به امریکا محتاطانه تر و مقتدارانه تر در برابر این کشور ایستاد". 

 

شایان ذکر است، در تاریخ 23 ژانویه، خوان گوایدو رهبر مخالفان ونزوئلا به صورت خودمختار خود را به عنوان رئیس جمهوری موقت این کشور اعلام نمود. پس از این، کشورهای آمریکا، کانادا، دانمارک، برزیل، آرژانتین، شیلی، کلمبیا و…. را به عنوان رئیس جمهور تایید کردند. اما، ایران روسیه، کوبا، اورگوئه، مکزیک و….، همچنان از رئیس جمهور قانونی مادورو حمایت کردند. ارتش ونزوئلا از رئیس جمهوری قانونی این کشور نیکولاس مادورو حمایت می کند. کاراکاس خواستار خارج شدن دیپلمات‌های آمریکایی از ونزوئلا ظرف 72 ساعت می باشد. وزارت امور خارجه روسیه در بیانیه‌ای، واشنگتن را به نادیده گرفتن قوانین بین المللی متهم کرده و هشدار داد که دخالت نظامی خارجی در این کشور می‌تواند عواقب فاجعه باری داشته باشد.