به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا، «علی اکبر صالحی»، رئیس سازمان انرژی اتمی در گفت وگوی ویژه خبری و مستقیم از کارخانه کیک زرد اردکان (مجتمع شهید رضایی نژاد) به تشریح آخرین دستاوردها در عرصه هسته‌ای کشور پرداخت.
صالحی با اشاره به دهه فجر انقلاب اسلامی و چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، گفت: این مناسبت را به ملت مقام معظم رهبری، رئیس جمهور و ملت بزرگوار ایران تبریک می‌گویم.
رئیس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سوالی درباره اهمیت دومین محموله ارسالی کیک زرد کارخانه اردکان به کارخانه UCF اصفهان، تصریح کرد: مشابه این کارخانه را در آینده در چند جای استان یزد خواهیم داشت، اورانیوم در صنعت هسته‌ای به عنوان ماده اولیه این صنعت بسیار مهم و استراتژیک است. به این معنا که شما نمی‌توانید اورانیوم را به راحتی در بازار‌های جهانی خریداری کنید، پس اگر کشوری می‌خواهد دارای صنعت هسته‌ای شود لاجرم اولین اقدامی که باید انجام دهد این است که از دارا بودن ذخایر کافی ماده اولیه (اورانیوم و یا کیک زرد) اطمینان داشته باشد.
وی ادامه داد: اگر شما این ذخایر را به حد کافی نداشته باشید صنعت هسته‌ای شما مانند خودرویی بدون بنزین بوده که غیرقابل استفاده است، اهمیت ارسال این ۳۰ تن از این باب است.
صالحی اذعان کرد: نیروگاه بوشهر حدود ۲۵۰ الی۲۷۰ تن اورانیوم طبیعی مصرف می‌کند. اکنون مجموع اورانیومی که در اختیار داریم در حدود یک هزار تن تخمین زده می‌شود که تقریبا نیاز یک سال این مجموعه را تامین می‌کند و این نشان دهنده اهمیت استراتژیک این محصول است.
وی افزود: سازمان انرژی اتمی از سال ۸۵ آغاز به استخراج اورانیوم از معدن گچین بندرعباس کرد که این استحصال در حدود ۱۰ سال ادامه داشت که این میزان سالیانه به طور میانگین در حدود ۱۰ تن بوده البته همواره این میزان ثابت نبوده و گاهی از این رقم بالاتر و یا پایین‌تر بوده، ولی میانگین سالانه در حدود ۱۰ تن است که مجموعا از معدن گچین بندرعباس ۱۰۰ تن اورانیوم استخراج شد که این معدن اکنون بسته شده است.
صالحی درباره کارخانه تبدیل کانسنگ‌های اورانیوم به کیک زرد در کارخانه اردکان، اذعان کرد: این کارخانه در سطح آزمایشگاهی بود و از تکنولوژی قدیمی در آن کارخانه استفاده می‌شد، اما کارخانه‌ای که امروز شاهد راه‌اندازی صنعتی آن بودیم، توانایی تولید سالانه ۸۴ هزاز تن کانسنگ اورانیوم را پذیرا بوده و آن‌ها را به کیک زرد تبدیل می‌کند.
معاون رئیس جمهور ادامه داد: البته طبق میزان اورانیومی که در کانسنگ وجود دارد، میزان تولید ما هم متفاوت خواهد بود. اگر کانسنگ ما یک هزار PPM باشد، ۸۴ هزار تن به شما ماده غنی شده تحویل می‌دهد لذا این کارخانه بعد از کارخانه بندرعباس، نخستین کارخانه‌ای است که در سطح آزمایشی و پایلوت ایجاد شد که بخش قابل توجهی از این تجهیزات ساخت داخل بوده که این مسئله جای خوشحالی، شکرگذاری و تقدیر از مهندسان کشورمان دارد.
وی درباره مجتمع و کارخانه کیک زرد اردکان (مجتمع شهید رضایی نژاد) اذعان کرد: این کارخانه از دو یا سه سال گذشته در حال بهسازی و آماده سازی بود. در یکسال اخیر ۴۰ تن کیک زرد را به صورت آزمایش تولید کرده‌ایم و بعد از این تولید، روند مستقیم کار ادامه خواهد داشت و ما در این کارخانه بر روی ریل مستقیم تولید اورانیوم قرارگرفته‌ایم.
رئیس سازمان انرژی اتمی درباره کمک‌های دولت به این صنعت، خاطرنشان کرد: اگر دولت به ما پول تزریق کند، می‌توانیم کانسنگ اورانیوم را استخراج کنیم. اکنون تمام پتانسیل و شرایط لازم را داریم، ولی باید برای این کار بودجه تامین شود و به میزانی که بودجه تعیین کار‌های خود را انجام می‌دهیم البته دستگاهی که کانسنگ را به اورانیوم تبدیل می‌کند کاملا ساخت ایران است.
صالحی درباره شیوه‌های اکتشاف اورانیوم در کشور گفت: اکتشاف حدود ۲۰ درصد از کشور پیش از انقلاب به صورت هوابرد انجام داده بودند که پس از انقلاب متوقف شد، اما از سال ۸۸ با دستور و کم مقام معظم رهبری توانستیم دوباره این کار را انجام دهیم و از فاصله ۸۸ تا به امروز ۷۸ - ۸۰ درصد کل ایران را به صورت هوابرد اکتشاف هوایی کرده ایم و از این مناطق برداشت داده‌های لازم را از زمین انجام داده ایم و تفسیر این برداشت‌ها را خودمان انجام می‌دهیم که مقام معظم رهبری هم بر بومی کردن این فناوری تاکید داشتند.
وی ادامه داد: خلبان‌ها و مفسرین نقشه‌ها ایرانی هستند، حدود ۲۲۰ هزار کیلومتر پیداکرده و نزدیک به ۳۰۰ هزار متر در زمین حفاری کرده ایم و این‌ها کار‌هایی است که در حال پیشرفت خوب و خود اتکایی هستیم. تصور در گذشته این بود که ایران از منتظر اورانیوم فقیر است، ولی با اکتشاف‌های انجام شده متوجه شدیم فقیر نیستیم، البته غنی هم نیستیم ولی در حد ذخایر استراتژیک وضعیت ما مناسب است.
صالحی در خصوص دستاورد‌های جدید هسته‌ای افزود: این صنعت کاربرد‌های فراوانی در پزشکی و کشاورزی و تولید برق و موارد دیگر دارد و ما در بین کشور‌های در حال توسعه از معدود کشور‌هایی هستیم که توانسته ایم در موضوع هسته‌ای پیشرفت‌های خوبی دارد.
وی تصریح کرد: در خصوص اکتشاف باید بگویم که قبل از انقلاب ۲۰ درصد کشور انجام شده بود و از سال ۸۸ با توصیه و کمک رهبر انقلاب اکتشاف هوایی را شروع کردیم و ۸۰ درصد کشور انجام شده است و تفسیر این برداشت‌ها را خودمان در کشور انجام می‌دهیم.
رییس سازمان انرژی اتمی در خصوص دستور رهبر انقلاب به سازمان انرژی اتمی مبنی بر آمادگی لازم جهت برخورداری از ۱۹۰ هزار سو گفت: توصیه‌های رهبر انقلاب در طول مذاکرات هسته‌ای همواره مطرح بود و ایشان تاکید داشتند که پُل‌های پشت سر ما خراب نشود و البته این‌ها بر اساس تجربیات خوبی که ما در سال‌های گذشته مذاکرات با سه کشور اروپایی داشتیم، بود.
وی با بیان اینکه ما بر اساس فرمایشات رهبر انقلاب اقدامات لازم را انجام دادیم، تصریح کرد: یکی دیگر از الزامات تحقق فرمایش رهبر انقلاب، تهیه سالن نصب تجهیزات و سانتریفیوژها بود که در طول مذاکرات مقدمات آماده شدن این سالن را انجام دادیم. ظرفیت اسمی این سالن ۵۰ تا ۶۰ ماشین است و اگر ده ماه این سالن کار کند ۸۰ هزار سو خواهد شد، بنابراین از پتانسیل لازم برای ۱۹۰ هزار سو برخورداریم و البته رهبر انقلاب فرمودند که زمینه‌های آن فراهم شود.
صالحی با بیان اینکه ما قبلا سوخت ۲۰ درصد را از خارج از کشور تهیه می‌کردیم، گفت: اولین بار از آرژانتین گرفتیم و بیست و چند سال کار کردیم و مجدد برای آژانس درخواست دادیم که سوخت ۲۰ درصد می‌خواهیم، اما آژانس گفت: اگر ۲۰ درصد می‌خواهید باید شروطی را بپذیرید که ما گفتیم نمی‌توانیم چرا که خلاف حاکمیت ملی ما بود. با مسئولین ارشد نظام صحبت شد و تصمیم بر این شد که خودمان ۲۰ درصد را بسازیم، بعد ما در کمال ناباوری غربی‌ها اعلام کردیم که می‌توانیم سوخت ۲۰ درصد را تولید کنیم و این کمتر از دوسال اتفاق افتاد.
وی با بیان اینکه خوشبختانه سیزده گزارش مثبت از آژانس بین المللی انرژی اتمی داشتیم که این کار بزرگی است و به این سادگی حاصل نمی‌شود، افزود: باز سنگینی روی سازمان انرژی اتمی هست که جای تقدیر از کلیه پرسنل سازمان انرژی اتمی دارد که تلاش بسیاری برای دست یابی به اهداف ما دارند.
معاون رئیس جمهور در خصوص سیاست‌های آمریکا علیه ایران بیان کرد: از زمانی که ترامپ اعلام کرد که با برجام مخالف است شرایط به نحو دیگری شد، دولت آمریکا در شرایط سختی هست و می‌خواهد ایران را تحت فشار شدید قرار دهد که از برجام خارج شود و این فشار‌ها بر آژانس و رژیم صهیونیستی که قصد ورود به این مساله را ندارم هم بهانه‌ای برای فشار بیشتر بر ایران است.
وی در خصوص همکاری‌های هسته‌ای با اروپا، خاطرنشان کرد: آن‌ها در مرکز نظام هسته‌ای ما ۲۰ میلیون دلار سرمایه گذاری کردند، کلاس‌های آموزشی فراوانی گذاشتند و همکاری‌های هسته‌ای خیلی خوبی داریم و مشکلی به آن صورت نداریم و SPV که قرار داشتیم، شاید فردا یا ۱۲ فوریه اعلام شود.
صالحی با بیان اینکه مقام معظم رهبری نسبت به صنعت هسته‌ای توجه ویژه‌ای دارند، خاطرنشان کرد: این صنعت میعادگاه بسیاری از صنایع دیگر است، ولی باید استاندارد‌های لازم را گذرانده باشد، ایشان به صنعت هسته‌ای از باب تامین انرژی برای نسل‌های آینده هم نیز نگاه می‌کنند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه این صنعت عامل و نماد اقتدار برای ملت است، عنوان کرد: چالشی که الان با غرب داریم به خاطر صنعت هسته‌ای است.
رئیس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سوال دیگر مجری برنامه مبنی بر اینکه آیا برجام باعث کند شدن پیشرفت برنامه هسته‌ای کشور شده است، افزود: در بحث اکتشاف و استخراج، طراحی سانتریفیوژ و تولید آب سنگین به آستانه‌ها رسیده ایم و می‌دانیم چه کار کنیم لذا ۷-۸ سال طول کشید تا اولین سانتریفیوژی که سال ۶۷ آوردیم را سر همبندی کنیم تا بچرخد و سپس ۷-۸ سال طول کشید تا یک زنجیره تولید کنیم.
صالحی با اشاره به اینکه ما الان خودمان طراحی می‌کنیم و توانستهایم صنعت و علم هسته‌ای را به گونه‌ای به کار بگیریم که خودمان طراح باشیم، گفت: در اکتشاف و استخراج به جلو می‌رویم لذا تنها قیدی که در برجام آمد این بود که وقتی اورانیوم را از اردکان به اصفهان می‌فرستیم پلمب شود تا جای دیگر نرود.
وی با اشاره به بحث تحقیق و توسعه اظهار کرد: ما در حال حاضر IR1 را پشت سرگذاشته‌ایم، الان نتیجه تست IR4 , IR2M تمام شده و می‌توانیم تولید انبوه داشته باشیم و از زمان آقازاده، رئیس اسبق سازمان انرژی اتمی کار تست شروع شد تا یک سال پیش که گفتند کفایت می‌کند لذا IR6 و IR5 و IR7 را تست می‌کنیم، در چارچوب برجام می توانیم 20 ماشین IR6 را به شکل یک زنجیره در کنار هم قرار دهیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه الان سه سال از برجام گذشته است، گفت: باید از IR1 برای غنی‌سازی استفاده کنیم، بعد از آن می‌توانیم از سایر سانتریفیوژها استفاده کنیم ، ما الان در حال غنی سازی با IR1 هستیم، حدود 5 سال است IR8 را شروع کرده‌ایم، پنج سال است که بر روی یکی از آن تست می‌کنیم لذا اجازه داریم IR8 را به سه تا برسانیم، ولی دانشمندان گفتند پنج شش ماه دیگر وقت نیاز داریم.می‌توانیم تعداد زیادی بسازیم ولی مشکل IR1 را پیدا می‌کند.
صالحی با بیان اینکه محدودیت برجام در سانتریفیوژ همان زمانی است که نیاز داشتیم روی سانتریفیوژ‌های پیشرفته کار کنیم که به تولید انبوه برسانیم، ادامه داد: ما پیش از این سوخت ۲۰ درصد را از خارج تهیه می‌کردیم، لذا وقتی به آژانس اعلام کردیم که سوخت ما رو به پایان است و تقاضایمان را مطرح کردیم آمریکا و روسیه اعلام کردند که اگر ۲۰ درصد را می‌خواهید باید شرایطی را قبول کنید و ما به تهران بر گشتیم و با مسئولان ارشد نظام صحبت کردیم و تصمیم گرفته شد خودمان ۲۰ درصد را تولید کنیم، در حالی که ما تصمیم بر تولید ۲۰ درصد نداشتیم به طوری که توانستیم در کمتر از دو سال سوخت را تولید کنیم و در نهایت اعلام کردیم که سوخت ۲۰ درصد را ساخته‌ایم و در راکتور تهران گذاشتیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی عنوان کرد: مراحل اولیه تولید رادیوایزوتوپ‌ها که با کمک روس‌ها انجام شده است و جداسازی دو عنصر پایدار را انجام دادیم و در اشل آزمایشگاهی توانستهایم این دو عنصر را جداسازی کنیم و با روس‌ها وارد فاز دوم شده‌ایم که بحث نرم افزاری کار است لذا، روس‌ها پیشنهادهایشان را داده‌اند و امیدواریم در دو سه سال آینده ایزوتوپ‌های پایدار مورد نیاز کشور و حتی برای صادرات به خارج را تولید کنیم.
صالحی در پاسخ به سوال دیگر مجری برنامه پیرامون بازطراحی راکتور اراک افزود: یک کارگروه فنی متشکل از متخصصان ایرانی، چینی و آمریکایی برای بازطراحی راکتور اراک تشکیل شد و مدیر پروژه ایران است.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر طراحی جزیی و مفهومی پایان یافته است، بیان کرد: به دلیل فشار‌های ترامپ طراحی تفصیلی یکی دو ماه است با کندی روبرو شده لذا در حال صحبت هستیم تا این کندی رفع شود.
صالحی با اشاره به اینکه یکی از کشور‌ها کند عمل می‌کند و اگر آن‌ها هم نیایند و عمل نکنند، ما خودمان کار را جلو می‌بریم، گفت:کار در حال انجام است ولی آهنگ کار کند است.