به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ در خیابان‌های شهر می‌توان نوجوانان و جوانانی را مشاهده کرد که از دخانیات «قلیان و سیگار» تا مصرف موادی مثل «گل، حشیش، پنیر، پنبه، LSD، ترامادول» را مصرف می‌کنند. حال در این گزارش علت افزایش گرایش جامعه به خصوص قشر نوجوان و جوان را به سمت اعتیاد از نگاه کارشناسان بررسی کنیم.
مشاور مدرسه با 2 روز در هفته تنها به کارهای روزمره خود می‌رسد
نیک‌نژاد، کارشناس آموزش و پرورش، در گفتوگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا درباره آمار مصرف مواد مخدر در مدارس مطرح کرد: طبق یکی از مصوبه‌های آموزش و پرورش، امکان گرفتن آمار از این مسئله وجود نداشته و ما آمار دقیقی از اعتیاد در مدارس نداریم اما امروز به جد نیاز داریم تا نهادهای رسمی، مجوز گرفتن آمار اعتیاد در مدارس را بدهند تا بعد از دریافت این آمار بتوانیم کارهای کارشناسی انجام دهیم.
وی در ادامه افزود: مشاهدات ما این موضوع را تایید می‌کند که اعتیاد در بین دانش آموزان افزایش یافته است. درحاشیه شهرها بحث اعتیاد میان این دانش آموزان را می‌توان با چشم دید اما به دلیل اینکه هیچ راهکاری برای مقابله با آن وجود ندارد تنها به اخراج دانش آموزان بسنده می‌شود.
این کارشناس آموزش و پرورش با اشاره به مدارس مناطق متوسط به بالا که اعتیاد در آنها کمتر دیده شده است اضافه کرد: در مناطق حاشیه‌نشین که درگیر مشکلات اقتصادی هستند اعتیاد در حال گسترش است و دانش آموزان این مناطق بیشتر درگیر این مسائل می‌شوند، بنابراین نیاز داریم آمارهای دقیقی در این خصوص منتشر شود چراکه این آمارها مانند دردی است که اگر مشخص شود می‌توانیم به سوی رفع آن گام برداریم.
نیک‌نژاد درباره سیستم آموزشی ما در مدارس در برخورد با اعتیاد بیان کرد: تا امروز دستگاه اجرایی آموزش و پرورش ما بسیار محافظه‌کارانه عمل کرده که دستاوردی برای دانش آموزان ما نداشته است. آسیب‌های اجتماعی از اهمیت زیادی برخوردار هستند و درصورتی که بدون دانش بخواهیم درباره این مسائل نظر بدهیم حتما اوضاع را وخیم‌تر می‌کنیم پس ما نیاز به دبیران تربیت شده داریم تا بتوانند درباره این آسیب‌ها نظر بدهند.
وی درباره افزایش آگاهی در خانواده‌ها اظهار داشت: مشاهده شده است زمانی که در مدرسه درباره یک آسیب اجتماعی صحبت شده فردای آن روز والدین دانش آموزان به مدرسه آمده و شکایت کرده‌اند چرا درباره این مسائل صحبت و چشم و گوش فرزندان ما را باز کرده‌اید؟ اما باید این موضوع برای خانواده‌ها باز شود که عواقب مطرح نکردن یک‌سری مسائل، آسیب‌های جبران ناپذیرتری را به نوجوان خواهد زد.
این کارشناس آموزش و پرورش با انتقاد از سیاست‌های صرفه‌جویی در سیستم آموزش و پرورش به دلایل کمبود بودجه اذعان کرد: امروز دبیر ورزش و بهداشت در مدارس به دلیل کمبود بودجه کم شده و مشاور مدرسه با 2 روز حضور داشتن در هفته تنها به کارهای روزمره خود می‌رسد و نمی‌تواند به مشکلات 300 الی 400 دانش آموز یک مدرسه رسیدگی کند.
نیک‌نژاد در پایان گفت: برای حل بسیاری از آسیب‌های اجتماعی که این روزها شاهد گسترش آن در مدارس هستیم نهادهای بالا دستی باید از بحث‌های آموزشی حمایت کرده و بودجه‌ای را برای آن اختصاص دهند.
طرح های پیشگیرانه بدون کارشناسی که نتیجه نمی دهد
نرگس ملک‌زاده، کارشناس آموزش و پرورش، نیز در گفتوگو با خبرگزاری برنا از افزایش اعتیاد دختران دانش آموز خبر داد و گفت: استعمال مواد مخدر در داخل مدارس دخترانه به‌خصوص از مقطع راهنمایی مشاهده می‌شود. استفاده از قلیان در بین دانش آموزان دختر در حال افزایش آماری است و با نگاهی به صفحات مجازی این دانش آموزان با تصاویری مواجه می‌شویم که در حال قلیان کشیدن هستند. البته آمار پسران دانش آموزی که به سمت مصرف قلیان می‌روند بیشتر است ولی دختران مصرف کننده نیز آمار زیادی را به خود اختصاص داده‌اند.
ملک‌زاده درباره فعالیت‌های پرورشی در مدارس به قصد کاهش زمینه‌های آسیب‌های اجتماعی گفت: طرح‌هایی در آموزش و پرورش در حال اجراست که تا امروز نتایج مثبتی داشته‌اند. برای مثال طرح پاد که یک طرح برای پیشگیری از شکل‌گیری آسیب‌های اجتماعی است برگزار شد که محوریت آن آگاهی سازی در خصوص پیامدهای مصرف مواد مخدر بود.
وی با تاکید بر اینکه آموزش و پرورش در بحث پیشگری از آسیب‌های اجتماعی فعالیت‌هایی را انجام می‌دهد ولی بعضا مشاهده می‌شود که نتیجه چندانی ندارد بیان داشت: نزدیک به 9 سال است که جشنواره نوجوان سالم با محوریت اعتیاد برگزار می‌شود اما چرا نتیجه نمی‌گیرد را باید بررسی کرده و در مسیر ثمربخشی بیشتر و رسیدن به یک نتیجه مطلوب کار کارشناسی صورت داد.
در برخورد با مسائل اجتماعی باید علت‌های زیر بنایی را مشخص کنیم
نرگس محمدپور، روانشناس و مشاور خانواده، در گفتوگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا؛ درباره علل رشد اعتیاد در میان نوجوانان مطرح کرد: امروزه بسیاری از نهادها و سازمان‌ها به دنبال راهکارهایی برای حل آسیب‌های اجتماعی هستند اما باید بدانیم که در برخورد با مسائل اجتماعی باید علت‌های زیربنایی را مشخص کرده تا بتوانیم راهکاری در مورد این مسائل ارائه دهیم. حال اگر بخواهیم یک علت کلی را بیان کنیم این موضوع صادق است که نوجوانان ارتباط ضعیفی با خانواده خود دارند.
وی ادامه داد: زمانی که در یک خانواده، روابط بین افراد صمیمانه نباشد و فرزندان با والدین خود ارتباط نزدیکی نداشته باشند گرایش آنها به اعتیاد زیاد می‌شود، کمااینکه این نوجوانان گاهی می‌خواهند دخانیات استفاده کنند در صورتی که شرایط بیولوژیک این مواد را در نظر نمی‌گیرند حال اگر روابط در خانواده سرد باشد امکان استفاده از این مواد زیاد می‌شود و امروز شاهد آن هستیم که مصرف گل به یک امر عادی در جامعه تبدیل شده است.
محمدپور با اشاره به آگاه نبودن خانواده‌ها و فرزندان از آسیب‌های اجتماعی بیان کرد: پدر و مادر در مورد مسائل مختلف فرزندان نظر می‌دهند اما شاهد آن هستیم که خیلی از نوجوانان سیگار می‌کشند و پدر و مادر در مورد این موضوعات هیچ کنترلی روی آنان ندارند اما باید بدانیم با گفتوگو مداوم میان والدین و فرزندان از رخ دادن این مسائل می‌توان جلوگیری کند.
این روانشناس با بیان اینکه مدرسه یک جامعه کوچک است، اظهار کرد: شاهد یک سیستم معیوب در آموزش و پرورش خود هستیم که در مورد مسائل کم اهمیت وارد می‌شود اما از مشکلاتی که باید به آنها بپردازد عبور می‌کند و همچنین شاهد آن هستیم که ارتباط ضعیفی نیز میان خانواده‌ها و مدارس وجود دارد.
او اضافه کرد: ما برای حل آسیب‌های اجتماعی مثل مصرف مواد مخدر در مدارس، ابتدا باید آموزش معلم‌های خود را در نظر داشته باشیم تا بتوانند با اینگونه مسائل درست برخورد کنند. در مدارس ما کودکان و نوجوانان مختلفی داریم برای مثال اگر نوجوانی بیش فعال باشد و معلم به درستی با او برخورد نکند امکان گرایش کودک به مواد مخدر بیشتر خواهد شد.
نرگس محمدپور با مقایسه سیستم آموزش و پرورش ایران با ژاپن اذعان کرد: اگر می‌گوییم سیستم آموزشی ژاپن تا امروز موفق بوده به این دلیل بوده که بیشترین حقوق دریافتی برای یک معلم است اما در کشور ما معلمان مشکلات فراوانی را در زندگی خود دارند. حال مسئله دیگری که در ژاپن وجود دارد، بحث همدلی و مشارکت میان دانش آموزان یک مدرسه است که متاسفانه این موضوع در مدارس ما شکل نگرفته و در بخش پرورشی نیز به این امر توجه چندانی نمی‌شود.
او در پایان افزود: اگر در مدارس ما از نوجوان برای مشارکت در تمیز کردن مدرسه استفاده شود خانواده‌ها به مدرسه آمده و می‌گویند از فرزند ما حمالی کشیده‌اید و دقیقا از همین کلمه حمال استفاده می‌کنند و نمی‌گذارند نوجوانان با معنا و مفهوم مشارکت آشنا شوند. یکی از ارکانی که مانع گرایش نوجوانان به سمت اعتیاد است ایجاد بسترهای فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی در فضای جمعی است که بسیار در مدارس ما کمرنگ است و تمرکز بیشتر بر درست و آموزش است تا در بخش پرورش.