به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ تاثیر آمار و ارقام بر روان جامعه چه مرتبط با پیشرفت‌ها باشد چه مشکلات و آسیب‌ها انکارناپذیر است. امروزه نیز با گسترش فضای مجازی و سهولت مطلع شدن از اخبار، آمار و اطلاعات با سرعت بیشتری به اقشار مختلف جامعه می‌رسد. با توجه به قبح مسئله اعتیاد در جامعه ایران وقتی در ارائه آمار اعتیاد کشور دقت لازم صورت نگیرد این آمار بر روان جامعه تاثیرات غیرقابل جبرانی خواهد گذاشت.
سن اعتیاد تغییر چندانی نداشته است
علیرضا نوروزی، روانپزشک و مدیر درمانگاه مرکز ملی مطالعات اعتیاد ایران، در گفتگو با خبرنگار برنا، گفت: ما در مرکز مطالعات اعتیاد، طی مطالعات مکرری که داشتیم به این نتیجه رسیدیم سن اعتیاد تغییر چندانی نداشته است.
وی تصریح کرد: سن اعتیاد برای موادهای مختلف متفاوت است. برای یک بار مصرف سیگار ما یک سن داریم و برای مصرف نیز هر روزه سیگار سنی دیگری داریم. این تعاریف برای موادهای مختلف مثل تریاک، شیره، هروئین، حشیش، ترامادول و... نیز وجود دارد.
لزوم توجه به دقت آمار اعتیاد
این روانپزشک در ادامه با تاکید بر اینکه مطالعه اعتیاد در اجتماعات مختلف گوناگون است، افزود: نمی‌توان با بررسی یک مدرسه که بزرگترین سن حاضر در آن 13-14 سال است میانگینی به دست آورد و همان سن را تعمیم به کل اجتماع داد و گفت سن ازدواج 10 سال است.
نوروزی با بیان اینکه دقت در آمار سنی اعتیاد بسیار مهم است، گفت: عدم وجود تمرکز در این موضوع باعث القای ناامیدی به جامعه می‌شود و جنبه ترویجی برای آسیب‌ها دارد. اگر گفته شود همه جوانان سیگار مصرف می‌کنند، جوانی که مصرف نمی‌کند هم به سیگار روی می‌آورد.
وی با اشاره به اینکه انسان ها معمولا مقدار آسیب‌های اجتماعی را از میزان واقعی آنها بیشتر تخمین می‌زنند، اظهار داشت: مثلا اگر از مردم پرسیده شود که میزان اعتیاد در جامعه چقدر است، آنها آن را 50درصد تخمین می‌زنند، اما وقتی عدد دقیق را به آنها ارائه دهیم باعث اصلاح هنجارهای به غلط درک شده خواهد شد.
اغراق در آمار اعتیاد موجب ترویج آن می‌شود
مدیر درمانگاه مرکز مطالعات اعتیاد ایران با تاکید بر اینکه رقم آمار اعتیاد باید با عدد صحیح و تا دهم و صدم اعشار گفته شود، افزود: همچنین در آمار اعتیاد، اغراق هم نباید وجود داشته باشد؛ اغراق در این زمینه باعث ترویج آسیب اعتیاد می‌شود. چراکه نوجوان و جوانی که درگیر اعتیاد نیست با خیال راحت به آن تمایل پیدا می‌کند. اغراق در ارائه آمار اعتیاد تنها منجر به ناامیدی بیشتر و بعد از آن بی‌تفاوتی مردم به دلیل بدیهی بودن آن خواهد شد.
وی با تشبیه جامعه معتادان به فردی که اضافه وزن دارد، گفت: اگر ما به کسی که اضافه وزن دارد بگوییم لاغر است و اضافه وزن ندارد در حقش خیانت کرده‌ایم، در عین حال اگر هر روز هم اضافه وزن را به او یادآوری کنیم او را ناامید می کنیم.
وی افزود: ما برای کمک به فردی که اضافه وزن دارد باید به او یک ترازو بدهیم. حالا هم رسانه‌ها باید نقش ترازو را داشته باشند؛ نه اغراق در آمار اعتیاد کنند و نه آن را پنهان کنند.
نوروزی با تاکید بر اینکه کاهش نرخ اعتیاد امروزه دیگر تبدیل به طنز شده، افزود: ما در ابتدا باید بفهمیم سن اعتیاد بطور کلی وجود ندارد بلکه ما سن شروع موادهای مختلف داریم که هر کدام متفاوت اند و اگر جمعیت خاصی را بررسی کنیم نمی‌توان حاصل این بررسی را به همه جمعیت کشور تعمیم داد.
وی خبر داد: طی مطالعاتی که توسط ما یا همکاران‌مان در مراکز دیگر انجام شده است این نتیجه حاصل شد که معتادین کشور از حدود 17 سالگی مصرف سیگار را شروع می‌کنند. از 19 سالگی قرص‌هایی مثل ترامادول و موادهایی مثل حشیش شروع می‌شوند و از 20 سالگی تریاک، از 24 سالگی شیره و معمولا افراد در 29 سالگی، مصرف هروئین را شروع می‌کنند.
این روانپزشک ادامه داد: فرد معتاد در نهایت در سن 35 سالگی برای ترک اعتیاد به مراکز درمانی مراجعه می‌کند. این سیر طبیعی کسانی است که درگیر اعتیاد هستند و لازم به ذکر است که این اعداد طی سال‌های گذشته تغییرات زیادی نداشته است.
آمار دقیقی از کودکان کارتن خواب وجود ندارد
یکی از آسیب‌هایی که اعتیاد با خود به همراه دارد، بی‌خانمانی معتادین و اتفاقی است که امروزه کارتن خوابی نامیده می‌شود. در موارد متعددی دیده شده است که بخشی از کارتن‌خواب‌های ایران را کودکان و افرادی که به سن قانونی نرسیده‌اند تشکیل می‌دهند. علیرضا نوروزی در این باره با بیان اینکه آسیب کودکان بی‌خانمانی که در خیابان هستند تا حد زیادی از خانواده به آنها رسیده است، به خبرنگار برنا گفت: مفهومی که امروزه در جامعه شناسی مطرح است، مفهوم «انتقال بین نسلی فقر» است. بر اساس این مفهوم اگر والدین فردی فقیر باشند احتمال فقر فرد هم بالا خواهد بود.
وی تصریح کرد: وظایف دولت‌ها این است که از طریق دسترسی به امکانات رایگان فرصت‌هایی را برای افراد جامعه فراهم کنند که اگر والدین فقیری داشتند لزوما خودشان فقیر نباشند و آنها با استفاده از امکانات دولت سرنوشت متفاوتی برای خود رقم بزنند.
نوروزی ادامه داد: از سویی دیگر اما اگر این امکانات کافی نباشد و خانواده خیلی فقیر باشد ما شاهد کودکانی که در خیابان زندگی می کنند خواهیم بود.
وی تاکید کرد: اصولا اما نمی‌توان آمار دقیقی برای سن کودکان خیابانی ارائه داد. رسانه‌ها عموما تمایل به کاهش سن آسیب‌های اجتماعی دارند؛ اگر در تیتر خبرها مثلا از کاهش سن کارتن خوابی نوشته نشود ممکن است مخاطبان به هیجان نیامده و خبر را نخواند. اما ما تا زمانی که اطلاعات دقیق در مورد آسیب‌های اجتماعی نداریم، خق ارائه آمار در این باره را نخواهیم داشت.
وی در پایان افزود: وقتی کودکی 5 ساله در خیابان باشد به معنای کاهش سن کارتن خوابی نیست.