متن گفتگو «یحیی کمالی‌پور»، نایب رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی و نماینده مردم جیرفت در مجلس شورای اسلامی، به شرح زیر است:
در شرایط فعلی که کشور با مشکلات اقتصادی زیادی روبرو است آیا اعتراض نمایندگان به نحوی توپ در زمین دولت انداختن نیست؟ آیا در بوجود آمدن شرایط کنونی مجلس نقشی نداشته است؟
طبیعی است نمایندگان مجلس باید فریاد رَسای مردم در خانه ملت باشند و دغدغه مردم از زبان نمایندهگان بازگو شود. بیان دغدغه ها، ممکن است یأس و ناامیدی را در جامعه ترویج کند اما اگر نمایندگان حرف نزنند، صدای مردم به گوشش مسئولین رسانده نخواهد شد. دولت هم وظیفه دارد در حوزه اقتصاد، معیشت و اشتغال گام های سازنده بردارد. ما معتقدیم دولت و مجلس می‌توانند مکمل همدیگر برای رفع مشکلات باشند. اگر می‌خواهیم مشکلات مردم حل شود، باید طرح جدیدی در پیش بگیریم تا نهایتا بتوانیم بر این مشکلات و گرفتاری‌ها پیروز شویم.
مهم ترین اتفاق سال 97 از نظر شما چیست؟
در حوزه داخلی بیانیه اخیر مقام معظم رهبری، کاربردی‌ترین، اساسی‌ترین و مهم‌ترین بخشی بود که در سال 97 می‌توان به آن اشاره کرد. ایشان یک راهبرد را مطرح و متناسب با چالش‌های کشور مسیری را مشخص و مسئولین را توجیه کردند که راه نجات کشور در مسیر عقلانیت است.
ما مصوبات خیلی خوبی داشتیم. فکر می‌کنم مصوباتی که در کمیسیون قضایی اجرایی شد جزو کارساز‌ترین و موثرترین مصوبات بودند، خصوصا در حوزه حمل و استفاده از سلاح سرد که یک بحث چالشی شد. در بحث کاهش مجازات اعدام که در حوزه مسائل بین‌المللی به چهره نظام خیلی کمک کرد، در بحث حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان که یکی از چالش‌های اساسی کشور بود. در بحث حمایت از حقوق محیط بانان و جنگل‌بانان کار خیلی خوبی انجام شد. در کنار آن اتفاقات مهم‌تری در مجلس شکل گرفت که در کمیسیون‌های مختلف قابل بحث و بررسی است.
چرا طرح ممنوعیت کودک همسری در کمیسیون حقوقی و قضایی رد شد؟
ما در مقام قانونگذاری هستیم. قانونی که تصویب می‌کنیم باید جامعه‌شمول باشد و بتواند نیازهای یک جامعه را تا سال‌های آتی برطرف کند و چنانچه چالشی از گذشته وجود داشته باشد، آن چالش‌ها را برطرف کند. این طرح خام بود، به این مفهوم که ما ازدواج افراد زیر 13 سال را ممنوع کنیم. همین الان در قانون، ازدواج این افراد ممنوع است و کسانی که بخواهند ازدواج کنند، باید حکم رشد از دادگاه بگیرند و با اذن وَلی این اتفاق بیفتد. ما می‌خواهیم چه قانونی را تصویب کنیم؟ قانونی که همین قانون را تقویت کند یا قانونی که آن را از کار بیاندازد؟ طبق آماری که اعلام کردند ما 40 هزار نفر دختر زیر 13 سال داریم که ازدواج کردند. اگر بگوییم ممنوع است، اگر کسی فراخور ظرفیت و شرایط جغرافیایی، امکان ازدواج داشته باشد و ما او را ممنوع کنیم، چه کسی پاسخگو خواهد بود. ما این طرح را کاملا رد نکردیم و گفتم باید روی آن کار شود. به نحوی که بتوانیم شرایط و بستر لازم را برای کسانی که این امکان را از نظر جسمی، روحی و روانی برای ازدواج دارند، فراهم کنیم.
من رئیس دادگستری شهرستانی در استان کرمان بودم. گاهی اوقات قانون هم نمی‌تواند مانع کاری شود. ما باید بسترهای فرهنگی و اجتماعی را فراهم کنیم.
هیچ کمیسیون و عقل سلیمی به دنبال این نیست که کودک همسری را در جامعه رواج دهد. ما وقتی قانونی را تصویب می‌کنیم باید آن قانون بتواند همه موارد را در بر بگیرد. ما می‌توانیم در آینده در یک فضا و شرایط مناسبت تر و توام با عقلانیت و خارج از احساسات کودک همسری را از بین ببریم. یکی از راه های جلوگیری از کودک همسری کمک به حل مشکلات اقتصادی مردم است. همچنین اگر فرهنگ ما مشکل دارد آن را غنی و اگر ناشی از سوبرداشت‌های اجتماعی است، آن را برطرف کنیم. وقتی جامعه را آماده کردیم، در صورت تصویب قانون با موانع مواجه نخواهیم شد.
نمی‌شود صرفا قانونی را تصویب و سازوکارهای اجرایی شدن قانون را عملیاتی و اجرایی نکنیم. ما با 46 هزار قانون، متورم‌ترین کشور دنیا در حوزه قانونگذاری هستیم. درصد اعظمی از چالش‌ها و انحرافات اتفاق افتاده ناشی از انحراف و دور زدن قانون و استنباط نابجا از قانون است. یعنی قوانین ما آنقدر در کنار هم قرار گرفته و انباشته شدند که قوانین منسوخ و متروک و مزاحم آمدند و در کنار این قوانین قرار گرفتند، به همین دلیل به راحتی می‌توانیم گریزاز قانون داشته باشیم. قانون تصویب کردیم اما زمینه اجرای قانون را فراهم نکردیم. ما قانون تصویب کردیم اما موکول کردیم به ده‌ها آیین‌نامه و نهایتا هیچ کدام از آنها نوشته نشدند.
آیا کشور به این اندازه از قانون نیاز دارد؟
بسیاری از قوانین ما اضافی است. قبل از قانونگذاری باید فکری برای قوانین انباشته شده کنیم. من در حوزه مبارزه با مواد مخدر، حقوق کشور انگلستان را مطالعه کردم. اگر همه قوانین مرتبط با مواد مخدر در کشور انگلستان را روی هم جمع کنیم به 5 صفحه هم نمی رسد. جالب است که این کشور شش و یا هفت ماده در حوزه مواد مخدر داشت ولی ما ده‌ها تبصره، قانون و ماده داریم. قطعا مجلس نمره قابل قبولی در حوزه نظارت ندارد.
انتخابات مجلس را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
خیلی زود است در خصوص انتخابات سال آینده اظهارنظر کنیم چراکه مردم درگیر معیشت هستند. همچنین مردم درگیر اشتغال و گرفتاری‌های خاص خودشان هستند و خیلی از چپ و راست خوش‌شان نمی‌آید.
پیام نوروزی
من سال 98 را به همه ملت بزرگ ایران تبریک عرض می‌کنم. امیدوارم به حرمت خون‌هایی که در جهت تثبیت و تدوام این انقلاب دادیم مسیر زندگی آرام و توام با صحت و سلامتی برای مردم فراهم شود. برخلاف چیزی که گفته و ادعاهایی که مطرح می‌شود، سال 98 سال خوشحالی، شکوفایی و بالندگی ملت ایران در ابعاد مختلف خواهد بود.