به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا، «بهروز کمالوندی»، سخنگوی سازمان انرژی اتمی، در گفت‌وگو با شبکه پرس تی‌وی، در خصوص اظهارات حسن روحانی، رئیس جمهور ایران مبنی بر کاهش تعهدات ایران در برجام گفت: ما در طی یک بازه زمانی 60 روزه، برخی از تعهدات خود در برجام را به حالت تعلیق درآوردیم و این فرصت را به کشورهای اروپایی دادیم تا به تعهدات خود برگردند. در واقع، از این طریق سعی کردیم تا علاوه بر رفع تحریم ها، به ثمرات برجام که تاکنون محقق نشده بود، دست یابیم.
وی در خصوص اقدام اتحادیه اروپا مبنی بر رد مهلت 60 روزه ایران عنوان کرد: ایران حداقل یک سال صبر کرد تا ببیند که کشورهای اروپایی چه واکنشی را در قبال خروج آمریکا از برجام در دستور کار قرار می دهند. آن ها در این مدت، وعده های زیادی دادند اما در عمل و در خصوص مواردی همچون سازوکار مالی SPV و یا اینستکس عزم جدی از طرف اروپایی ها مشاهده نشد. آنچه که ما به دنبال آن هستیم، چیزی جز برداشته شدن تحریم ها نیست و متاسفانه در طی این مدت، اقدامی جدی از سوی غربی ها در این زمینه صورت نپذیرفت.
کمالوندی ادامه داد: از این رو، فکر می کنیم که اکنون زمان آن رسیده تا اروپایی ها اقدامی انجام دهند تا نشان دهند که خواهان تغییر این وضعیت هستند و این پنجره ای است که در برابر اروپایی ها قرار گرفته و نباید آن را یک ضرب الاجل تعبیر کرد. ما به طور داوطلبانه به تعهدات خود در برجام پایبند بودیم اما آن ها به تعهدات خود عمل نکردند. درواقع، ما برای مدت زمان 60 روز اقداماتی را که کشورهایی اروپایی در این زمینه انجام خواهند داد، مورد ارزیابی قرار خواهیم داد و در آن زمان تصمیم خواهیم گرفت که آیا به پایبندی داوطلبانه خود به برخی از تعهدات ادامه دهیم یا خیر.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی اقدامات اروپایی ها برای حفظ برجام از قبیل راه اندازی اینستکس و یا SPV را ناکافی و فاقد کارایی دانست و افزود: ما باید میان توانایی و تمایل اروپایی ها، تمایز قائل شویم. فکر می کنم که آن ها تمایل دارند تا کارهایی را انجام دهند اما قادر به انجام آن نیستند. از این جهت، زمان بیشتری به آن ها دادیم تا مشخص شود که آیا می توانند راهی را برای حل این مساله پیدا کنند یا خیر. در واقع، بیش از یک سال است که منتظریم اقدامی جدی را از سوی اروپایی ها به منظور باز کردن راه هایی پیش روی تجارت ایران در زمینه هایی همچون فروش نفت، خرید و فروش کالا و روابط بانکی ببینیم. سازوکارهای اینستکس و SPV نشان دادند که اروپایی ها با توجه به توان‌شان کارهایی را انجام دادند و به همین دلیل نیز ما این مکانیسم ها را پذیرفتیم تا ببینیم که آیا می توانند راهی را برای تجارت عادی میان ایران و دیگر کشورها باز کند یا خیر. اما حداقل تا به امروز این دو سازوکار عملی نشدند و دیگر نمی توانیم منتظر بمانیم. اگر اروپایی ها می خواهند کاری انجام دهند، بهتر است قبل از دیر شدن، دست به کار شوند.
بهروز کمالوندی گفت: اگر اتحادیه اروپا، این مساله را به شورای امنیت ببرد، در واقع این معاهده از بین خواهد رفت و فکر نمی کنم که دیگر این معاهده پا برجا بماند. جمهوری اسلامی ایران، قطعا اقدامات جدی و محکمی را برای احقاق حق ملت خود انجام خواهد داد و هر واکنشی محتمل است. این واکنش ممکن است خروج از برجام و یا هر چیز دیگری باشد، بنابراین، این مساله باید میان سران کشورهای عضو حل شود.
کمالوندی در پاسخ به این سوال که چه زمانی طول خواهد کشید که ایران به میزان غنی سازی خود در زمان قبل از برجام برسد گفت: دکتر صالحی چند روز پیش اعلام کرد که بیشتر از چهار روز طول نخواهد کشید تا بتوانیم میزان غنی‌سازی اورانیوم خود را از 3.67 درصد تعیین شده در برجام به 20 درصد یا هر میزان که مد نظر داریم، برسانیم. اگر بعد از این 60 روز، اروپایی ها گام هایی را برای برداشته شدن تحریم ها برندارند، ما میزان غنی سازی را به بالاتر از 3.6 درصد خواهیم رساند و درباره آینده رآکتور آب سنگین خنداب نیز تصمیم خواهیم گرفت و ممکن است مدرن‌سازی را در دستور کار قرار دهیم. همه این‌ها به اروپایی ها بستگی دارد و باید منتظر بمانیم که نقش خود را در این زمینه چگونه ایفا خواهند کرد.
وی در توضیح چرایی اقدام آمریکا مبنی بر وضع تحریم های جدید علیه فلزات صنعتی ایران از قبیل آهن، آلومینیوم و مس پس از اعلام تعلیق برخی از تعهدات برجام توسط ایران گفت: ما باید حداقل در این مورد، آمریکا را از اروپا جدا کنیم. آمریکایی ها تمامی تلاش خود را برای اعمال فشار بیشتر بر ایران به کار بسته اند و به همین دلیل است که شاهد چنین اقداماتی از سوی آن ها هستیم. اما این فشار بر مردم ایران وارد می شود که اقدامی غیرانسانی محسوب می شود در حقیقت، فردی را در میان مردم عادی و یا نخبگان جهان پیدا نخواهید کرد که سیاست های آمریکایی را سیاست های منطقی بداند. ما میان رویکردهای آمریکا با رویکردهای اروپا تفاوت قائلیم و معتقدیم که خود اروپایی ها نیز با سیاست های آمریکا موافق نیستند.
وی ادامه داد: اروپایی ها بارها مواضع خودشان را نسبت به آمریکا پس از خروج این کشور از معاهده برجام اعلام و عنوان کرده اند که این اقدامات آمریکا، سودی برای هیچ‌کس ندارد و این اقتصاد و سیاست جهانی هستند که متضرر می شوند و بر تمامی کشورهای جهان تاثیر می گذارد. شاهدیم که نه تنها کشورهای اروپایی، بلکه دیگر کشورهای جهان نیز نگاه خودشان را نسبت به آمریکا تغییر داده اند و به اعتقاد من، طولی نخواهد کشید که جبهه‌ای متحد علیه آمریکا در جهان شکل خواهد گرفت.
کمالوندی با اشاره به سیاست های عادلانه و همکاری نزدیکی که کشورهای چین و روسیه با ایران در زمینه های مختلف در پیش گرفتند، عنوان کرد: چین و روسیه هر کدام به نوبه خود به تعهداتشان پایبند بودند. در خصوص کشور چین باید بگویم که آن ها تحت شدیدترین فشارها از سوی آمریکا بودند که علی رغم تمامی این فشارها، حداکثر تلاش خود را برای پایبندی به تعهدات خود درباره مسائل مربوط به پروژه هسته ای به کار بستند. با این حال، چینی ها بخشی از سیستم بانکی بین المللی هستند که کار را برای آن ها برای تجارت با ایران سخت می کند، اما با وجود تلاش چینی ها، راه های جایگزین دیگری همانند استفاده از ارز جایگزین همانند یوان می تواند مفید واقع شود.
وی در خصوص برخی انتقادها از تاخیر یک ساله دولت در واکنش به اقدام ترامپ در خروج از معاهده برجام گفت: اگرچه ممکن است برخی از منتقدان بگویند که این اقدامات اندکی دیر اتخاذ شده، اما حداقل این موضوع را ثابت کرد که ایران در این زمینه به اندازه کافی صبوری به خرج داد تا اقدامی را که می توانست شرایط را بدتر کند و یا این معاهده را از بین می برد، انجام نداده باشد. مزیت اتخاذ چنین واکنشی در این بازه از زمان این است که ما توانستیم نظر همه را در کشور در خصوص این اقدام جلب کنیم و کسی نیست که معتقد باشد چنین اقدامی نمی بایست صورت می گرفت و این یعنی وحدت در کشور.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این سوال که در صورت عدم موفقیت اروپا در متقاعد کردن ایران در این بازه زمانی دو ماهه، چه سرنوشتی در انتظار معاهده برجام خواهد بود توضیح داد: ابتدا باید به آینده امیدوار بود و معتقدم که کشورهای اروپایی منطقی‌تر از آمریکا هستند و اگرچه ممکن است از سوی آمریکا، فشارهایی به آن ها تحمیل شود اما آن ها با واقعیت ها زندگی می کنند و می دانند که ما در منطقه ای هستیم که بسیار بی‌ثبات است. همانطور که پیش‌تر نیز اشاره کردم، ما در گام بعدی برخی دیگر از تعهدات خود را تعلیق می کنیم اما امیدواریم که اروپایی ها به راهکارهایی برای بهتر کردن شرایط برای ایران و همچنین برداشتن فشار تحریم ها دست یابند تا از این طریق، تعادلی میان تعهدات و حقوق ایران ایجاد شود چرا که ایران علاوه بر تعهدات، از حقوقی نیز برخوردار است که می بایست محقق شوند.