به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ امروزه رایانه و اینترنت بخشی از واقعیت زندگی است. در گذشته بیشتر استفاده کنندگان از رایانه و اینترنت را پژوهشگاه ها و موسسات عالی تشکیل می‌دادند اما در سال‌های اخیر، جنبه های بازرگانی و سرگرمی این شبکه جهانی افزایش یافته است و استفاده از رایانه و اینترنت در مرکز تمام فعالیت های بشری قرار گرفته است.
براساس آمارهای موجود تعداد کاربران اینترنت در ایران از 250 هزار نفر در سال 2000 به 42 میلیون نفر درسال 2012 رسیده است. همچنین در همین سال، تعداد کاربران اینترنت در خاور میانه 90 میلیون نفر بوده است در واقع می‌توان گفت ایران رتبه اول را در تعداد کاربران اینترنتی در خاورمیانه دارد.
مانند هر فن آوری دیگری شناخت شیوه درست به کارگیری رایانه و اینترنت و پیامدهای استفاده نادرست از آن، امری ضروری است. در قرن 21 میلادی علاوه بر امراضی که عامل آن میکروب‌ها، ویروس‌ها و باکتری‌ها هستند، بشر با بیماری‌هایی روبرو است که عامل آن فن آوری‌های نوین است.
مطالعات در سطح جهان نشان داده است استفاده نامناسب از اینترنت و رایانه می‌تواند باعث مشکلات عمده بهداشت روانی و اجتماعی به خصوص اعتیاد به اینترنت و یا رایانه باشد.
اعتیاد به رایانه و اینترنت
اعتیاد به رایانه و اینترنت را می‌توان به عنوان یک اصطلاح کلی اعتیاد مجازی در نظر گرفت که نوعی اختلال است که افراد رابطه مجازی مثلا رابطه با صفحه رایانه و یا گوشی را جذاب‌تر از واقعیت زندگی روزمره می‌بینند. به طور کلی این اختلال را می‌توان نوعی استفاده از رایانه و اینترنت تعریف کرد که مشکلات روان شناختی- اجتماعی درسی و یا شغلی در زندگی فرد ایجاد می کند. از نظر برخی روانشناسان مانند یونگ، فرد معتاد به رایانه و اینترنت کسی است که حداقل 38 ساعت در هفته و یا 8 ساعت در روز وقت خود را صرف استفاده از آن می‌کند.
علائم اعتیاد به رایانه و اینترنت
در مورد علائم اعتیاد به اینترنت و رایانه نظرات متفاوتی ارائه شده است. برخی متخصصان روان پزشکی آمریکا معیارهای هفتگانه ای را به عنوان علائم اعتیاد به رایانه و اینترنت پیشنهاد می‌دهند که بر اساس آن، چنانچه بخواهیم فردی را معتاد به رایانه و اینترنت بنامیم باید حداقل 3 مورد از علائم زیر در طول یک دوره 12 ماهه (یکساله ) در وی دیده شود:
- افزایش روز افزون میزان استفاده از رایانه و اینترنت به منظور کسب رضایت قبلی
- احساس بی‌قراری، بد خلقی و عصبانیت در هنگام تلاش برای قطع یا کم کردن استفاده از رایانه و اینترنت
- استفاده از رایانه و اینترنت بیشتر از برنامه ریزی قبلی
- دروغ گفتن به دوستان و اعضای خانواده در مورد زمان استفاده از رایانه و اینترنت
- کاهش فعالیت های اجتماعی، شغلی و تفریحی به دلیل استفاده از رایانه و اینترنت
- تداوم استفاده با وجود آگاهی از آثار منفی آن
- نداشتن توانایی برای مهار خود در استفاده از اینترنت و رایانه
تست اعتیاد به اینترنت
برای سنجش اختلال اعتیاد اینترنتی چندین تست وجود دارد که یکی از معتبرترین تست‌های مربوط به آن توسط دکتر یانگ (Kimberly Young) ابداع شده است.
در تست اعتیاد به اینترنت (IAT) هر چه نمره شما بیشتر باشد؛ اعتیاد شما به اینترنت شدیدتر است. نمرات هم به ترتیب از یک تا پنج هستند. در پایان؛ باید مجموع نمراتی را که به 20 پرسش زیر می‌دهید جمع بزنید.
1. چقدر بیشتر از آنچه قصد دارید؛ در اینترنت می‌مانید؟
1. به ندرت □ 2. گاه‌گاهی □ 3. غالبا □ 4. بکرات □ 5. همیشه □ - شامل حال من نمی‌شود.
2. چقدر به‌خاطر آنلاین ماندن؛ اعضای خانواده را نادیده گرفته‌اید؟
1. به ندرت □ 2. گاه‌گاهی □ 3. غالبا □ 4. بکرات □ 5. همیشه □ - شامل حال من نمی‌شود.
3. چقدر اینترنت را به بودن با همسرتان ترجیح می دهید؟
1. به ندرت □ 2. گاه‌گاهی □ 3. غالبا □ 4. بکرات □ 5. همیشه □ - شامل حال من نمی‌شود.
4. چقدر از اینترنت با کاربران دیگر رابطه ایجاد می کنید؟
1. به ندرت □ 2. گاه‌گاهی □ 3. غالبا □ 4. بکرات □ 5. همیشه □ - شامل حال من نمی‌شود.
5. چقدر دیگران از شما به خاطر میزان آنلاین بودنتان شاکی هستند؟
1. به ندرت □ 2. گاه‌گاهی □ 3. غالبا □ 4. بکرات □ 5. همیشه □ - شامل حال من نمی‌شود.
6. چقدر به‌خاطر اینترنت؛ نمرات و کارهایتان در مدرسه افت کرده است؟
1. به ندرت □ 2. گاه‌گاهی □ 3. غالبا □ 4. بکرات □ 5. همیشه □ - شامل حال من نمی‌شود.
7. چقدر ایمیل‌هایتان را پیش از کارهای ضروری دیگرتان چک می‌کنید؟
1. به ندرت □ 2. گاه‌گاهی □ 3. غالبا □ 4. بکرات □ 5. همیشه □ - شامل حال من نمی‌شود.
8. چقدر عملکرد کاری و بهره‌وری شما به خاطر اینترنت آسیب دیده است؟
1. به ندرت □ 2. گاه‌گاهی □ 3. غالبا □ 4. بکرات □ 5. همیشه □ - شامل حال من نمی‌شود.
9. وقتی از شما می‌پرسند چه‌کارهایی آنلاین انجام می‌دهید؛ چقدر در موضع تدافعی یا پنهانکاری قرار می‌گیرید؟
1. به ندرت □ 2. گاه‌گاهی □ 3. غالبا □ 4. بکرات □ 5. همیشه □ - شامل حال من نمی‌شود.
10. چقدر افکار آزار دهنده در زندگی را با افکار آرام‌بخش در اینترنت خنثی می‌کنید؟
1. به ندرت □ 2. گاه‌گاهی □ 3. غالبا □ 4. بکرات □ 5. همیشه □ - شامل حال من نمی‌شود.
11. چقدر وقتی در اینترنت هستید؛ احساس می‌کنید توان پیش‌بینی امور را دارید؟
1. به ندرت □ 2. گاه‌گاهی □ 3. غالبا □ 4. بکرات □ 5. همیشه □ - شامل حال من نمی‌شود.
12. چقدر فکر می‌کنید زندگی بدون اینترنت، چیزی کسالت بار؛ تهی و بی‌لذت است؟
1. به ندرت □ 2. گاه‌گاهی □ 3. غالبا □ 4. بکرات □ 5. همیشه □ - شامل حال من نمی‌شود.
13. چقدر وقتی کسی هنگام آنلاین بودن مزاحم شما می‌شود؛ غر می‌زنید؛ فریاد می‌زنید یا عصبانی می‌شوید؟
1. به ندرت □ 2. گاه‌گاهی □ 3. غالبا □ 4. بکرات □ 5. همیشه □ - شامل حال من نمی‌شود.
14. چقدر به خاطر قطع نکردن اینترنت؛ دچار بیخوابی هستید؟
1. به ندرت □ 2. گاه‌گاهی □ 3. غالبا □ 4. بکرات □ 5. همیشه □ - شامل حال من نمی‌شود.
15. چقدر فکر می‌کنید که در حالت آفلاین حواس پرتی دارید؛ ولی در حالت آنلاین بهتر هستید؟
1. به ندرت □ 2. گاه‌گاهی □ 3. غالبا □ 4. بکرات □ 5. همیشه □ - شامل حال من نمی‌شود.
16. چقدر وقتی آنلاین هستید این جمله را به کار می‌برید: فقط چند دقیقه مونده؛ الان میام
1. به ندرت □ 2. گاه‌گاهی □ 3. غالبا □ 4. بکرات □ 5. همیشه □ - شامل حال من نمی‌شود.
17. چقدر سعی کرده‌اید از میزان آنلاین بودن خود بکاهید و موفق نشده‌اید؟
1. به ندرت □ 2. گاه‌گاهی □ 3. غالبا □ 4. بکرات □ 5. همیشه □ - شامل حال من نمی‌شود.
18. چقدر سعی دارید میزان آنلاین بودنتان را از دیگران مخفی کنید؟
1. به ندرت □ 2. گاه‌گاهی □ 3. غالبا □ 4. بکرات □ 5. همیشه □ - شامل حال من نمی‌شود.
19. چقدر میزان آنلاین بودن را به بیرون رفتن با دیگران؛ ترجیح می‌دهید؟
1. به ندرت □ 2. گاه‌گاهی □ 3. غالبا □ 4. بکرات □ 5. همیشه □ - شامل حال من نمی‌شود.
20. چقدر وقتی آفلاین هستید؛ احساس افسردگی و عصبیت دارید که با آنلاین شدن از بین می‌رود؟
1. به ندرت □ 2. گاه‌گاهی □ 3. غالبا □ 4. بکرات □ 5. همیشه □ - شامل حال من نمی‌شود.
جمع نمرات بین 20 تا 49 = کاربر معمولی هستید.
جمع نمرات بین 50 تا 79 = دارید دچار مشکل اعتیاد اینترنتی می‌شوید؛ مراقب باشید.
جمع نمرات بین 80 تا 100 = شما به اکثر پرسش‌ها نمرات 4 یا 5 داده‌اید. شما دچار اعتیاد اینترنتی هستید و باید مشکل‌تان را در اسرع وقت حل کنید.