به گزارش گروه اجتماعی برنا؛ سرنوشت یکی از مهمترین توافق‌های زیست‌محیطی جهان را در ایران در شرایط مبهمی قرار داده؛ بیش از یک از سال از رد توافقنامه پاریس توسط شورای نگهبان گذشته و هنوز وضعیت «پاریس» در مجلس معلوم نیست، این بار شورای نگهبان اعلام کرده مشکلی با تایید این توافقنامه ندارد، اما هنوز از تصویب آن در مجلس خبری نیست.
این ماجرا به نزدیک به ۴ سال پیش برمی‌گردد؛ دسامبر سال ۲۰۱۵ میلادی سران بیش از ۱۵۰ کشور از جمله ایران در پاریس جلسه‌ای بزگزار کردند تا برای نجات زمین از بزرگترین بحران زیست‌محیطی دنیا چاره‌ای پیدا کنند.
از زمان انقلاب صنعتی انتشار گازهای گلخانه‌ای در جهان به سرعت رشد کرده، این موضوع منجر به افزایش شدید دمای زمین شده و این افزایش دما، بحران‌های مختلفی به همراه داشته. در پاریس سیاستمداران و دانشمندان به دنبال رسیدن توافقی برای حل این بحران بودند.
این بیست و یکمین باری بود که کشورها در این رابطه دور هم جمع شده بودند، جلسه‌ای بسیار حیاتی که بسیاری آن را آخرین فرصت نجات زمین می‌دانستند.
سرانجام بعد از ۱۰ روز جلسه همه کشورها به توافقی رسیدند. در این توافقنامه ایران و سایر کشورها متعهد شدند که انتشار گازهای گلخانه‌ای خود کاهش دهند و به نوعی جلوی افزایش ۲درجه‌ای دمای کره زمین را تا پایان قرن بگیرند. به گفته مقامات کشورهای دیگر در میان کشورهای در حال توسعه ایران نقش زیادی در ایجاد «توافقنامه تاریخی پاریس» داشت.
چندی بعد محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه در نیویورک این توافقنامه را امضا کرد و ایران گامی مهم برای نجات زمین با کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای برداشت.
ایران چه تعهدی داد؟
ایران به عنوان یکی از ۱۰ کشور اصلی منتشر کننده گازهای گلخانه‌ای در این توافقنامه متعهد شده بود که انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را کاهش دهد. البته تمام کشورهای دیگر در این توافقنامه هم چنین تعهداتی دادند.
واکنش به ترامپ و محیط زیستی که سیاسی شد
اما این روند به همین سادگی ادامه پیدا نکرد، به موازات تصمیم ترامپ مبنی بر خروج آمریکا از توافقنامه پاریس، موجی از انتقادات نسبت به «پاریس» آغاز شد و سرانجام این توافقنامه را که توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شده بود، شورای نگهبان رد کرد و توافقنامه به مجلس برگردانده شد.
برای مثال در برنامه تلویزیونی ثریا که تابستان سال پیش بعد از خروج آمریکا از توافق پاریس منتشر شد، سید مجتبی امامی عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق(ع) از حضور ایران در توافقنامه پاریس برای شرکت در توافق‌اقلیمی پاریس انتقاد کرد. یکی از اساتید دانشگاه تربیت مدرس هم در گفتگوی تلفنی، تغییر اقلیم را واقعی ندانست، گفته شد که عدم توافق پاریس منجر به تحریم ایران می‌شود و ...
تجریشی: فکر می‌کنم مساله تصویب نشدن این معاهده سیاسی باشد، مجلس در چند ماه اخیر در تصویب بسیاری از معاهدات بین‌المللی درگیری‌های زیادی داشته است
حتی برخی از کارشناسان عامل قطعی برق در تابستان را حضور ایران در این توافقنامه اعلام کردند آن هم در شرایطی که «پاریس» هنوز تصویب نشده بود.
اما نکته قابل توجه درباره این مسائل، انتقاد فقط یکی از گروه‌های سیاسی نسبت به توافق زیست‌محیطی پاریس و در مقابل دفاع گروه دیگر از آن بود.
با یا بدون «پاریس» اصلاح الگوی مصرف باید در ایران انجام شود
این در حالی است که به گفته برخی از مسئولان و کارشناسان، حضور ایران در توافقنامه پاریس مزایای زیادی برای حوزه انرژی در ایران دارد.مصرف بیش از حد انرژی در ایران به اندازه‌ای است که با اصلاح الگوی مصرف ایران به راحتی می‌تواند تعهداتش را در توافقنامه پاریس اجرا کند.
حتی در استاد بالادستی و برخی از قوانین مثل قانون اصلاح الگوی مصرف بارها به این موضوع اشاره شده است.
مسعود تجریشی، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت از محیط زیست در این رابطه در گفت: چه به پاریس بپیوندیم چه نه، باید حتما در نحوه مصرف انرژی در کشور اصلاحاتی انجام بدهیم. اگر مصرف انرژی به همین شکل در کشورمان افزایش پیدا کند، به کشوری تبدیل می‌شودیم که هدر رفت انرژی با بیشترین مصرف انرژی روبرو می‌شود. با انجام قانون الگوی مصرف و مسایلی مقام معظم رهبری هم به آن اشاره کرده، ۱۰برابر تعهداتمان در معاهده پاریس میزان انتشارات گازهای گلخانه‌ای در کشورمان کاهش پیدا می‌کند.
اما اگر این اتفاق رخ ندهد، ایران در کنار بحران‌های زیست‌محیطی ناشی از گرمایش جهانی با بحران‌های اقتصادی مختلفی هم روبرو می‌شود.
تحلیل‌های معاونت انسانی سازمان محیط زیست نشان می‌دهد که با فرض قیمت ۵۰ دلاری برای نفت، تا سال ۱۴۰۰، بیش از ۵۳میلیارد دلار ایران ضرر می‌بیند.
از سویی انجام این اقدامات و در کنار آن حضور در توافقنامه پاریس می‌تواند مزایای دیگری هم برای ایران به همراه داشته باشد. تجریشی در این باره توضیح داد: «با حضور با این توافقنامه ایران می‌تواند هم از منابع مالی بین‌المللی استفاده کند و هم اسناد بالادستی موجود در کشور را اجرا کند.»
آخرین وضعیت توافقنامه پاریس در مجلس
با این وجود بیش از حدود یک سال است که سرنوشت توافقنامه پاریس در مجلس مشخص نشده، آخرین بار در اواخر سال ۹۷ جلسه‌ای میان اعضای کمیسیون کشاورزی، شورای نگهبان و سازمان محیط زیست درباره آن در مجلس تشکیل شد.
تجریشی درباره این جلسه گفت: « در آنجا نماینده شورای نگهبان سوالی در رابطه با این پیوست این توافقنامه داشت.در متن توافقنامه پاریس به پیوست‌هایی اشاره شده بود، به همین دلیل ما با خود دبیرخانه مکاتبانی انجام دادیم و آنها اعلام کردند این توافقنامه هیچ پیوستی ندارد. تمام مستندات برای شورای نگهان فرستاده شد و بعد از آن در جلسه بعدی آنها گفتند که دیگر با این توافقنامه هیچ مشکلی ندارند و تصویب این توافقنامه به مجلس برگردد. ما دیگر نمی‌دانیم باید چه کاری انجام بدهیم.»
با این حال هنوز خبری از پاریس در مجلس نیست و شاید سرنوشت این معاهده زیست‌محیطی هم مانند وضعیت معاهدات سیاسی شود.
تجریشی در این باره گفت: «فکر می‌کنم مساله تصویب نشدن این معاهده سیاسی باشد، مجلس در چند ماه اخیر در تصویب بسیاری از معاهدات بین‌المللی درگیری‌های زیادی داشته است.»