به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی برنا؛ فعالان اجتماعی کسانی هستند که در اندیشه دنیایی بهتر زندگی می کنند، آنها اقدامات عمدی برای تغییر جهانی که در آن زندگی می کنند انجام می دهند و سعی می کنند دنیا را به مکانی بهتر برای خودشان و دیگران تبدیل کنند. سالیان درازی است که تعداد زیادی از افراد با این اندیشه شروع به راه اندازی سازمان ها و جنبش های مختلفی در حوزه اجتماعی کرده اند.
با افزایش حضور مردم در شبکه های اجتماعی، فعالیت های اجتماعی هم دستخوش تغییر شدند. فضای مجازی نقشی چندگانه در فعالیت های اجتماعی بازی کرد. فضای مجازی در بعضی از موارد به بازوی همیار فضای واقعی تبدیل شد که فعالیت های مردم را تسهیل می کرد. در بعضی دیگر از فعالیت ها، فضای مجازی جای فضای واقعی را گرفت و مبارزات میدانی به مبارزات مجازی تبدیل شدند.
حتی اگر یک کاربر معمول فضای مجازی هم باشیم به احتمال زیاد هشتگ #آب-هست-ولی-کم-است، #درختکاری، #یوزپلنگ-ایرانی، #محیط_زیست، #کرمانشاه، #زلزله، #سیل و... به گوشمان خورده است. این هشتگ ها در واکنش به اتفاقات مختلفی که در کشور روی می دهند شکل می گیرند و افراد با استفاده از این هشتگ ها و حضور در این کمپین ها تلاش می کنند که حمایت خود را از مسئله خاصی بیان کنند. اپیدمی هشتگ زنی به حدی فراگیر شده است که گاهی ادبیاتی میلیونی حول محور آن موضوع معین شکل می گیرد.
این مسئله تنها معطوف به کشور ما نیست، در همه جای دنیا شرایط به همین صورت است و مبارزات هشتگی و حضور در کمپین های مجازی رواج دارد. در بررسی ابعاد مختلف این مسئله مصاحبه ای با یک جامعه شناس داشته ایم که در ادامه می خوانید:
محمود حریرچی، جامعه شناس در مورد رواج فعالیت های مجازی در کشور ما به برنا می گوید: «ماجرای فعالیت هایی که به صورت کمپین هستند فرق می کند، چون در این موارد یک سازمان و گروه که نشان داده پای کار است، فعالیت ها را پشتیبانی می کند. این افراد در عمل پیگیر مسئله هستند، و هدف آنها از تشکیل کمپین مجازی این است که همیاری دیگران را جذب کنند. فعالیت این افراد با کسانی که تنها کارشان این است که هشتگ ها را پیگیری کنند، فرق دارد. زمانی که فعالان مجازی برای فعالیت های اجتماعی صرف می کنند، اندازه یک هشتگ زدن است و فراتر از این حاضر نیستند زمانی را برای فعالیت در دنیای واقعی بگذارند. این مسئله خصوصا در مورد ما ایرانی ها بیشتر صادق است، ما جامعه ای هستیم که کمترین زمان را برای فعالیت های داوطلبانه می گذاریم.»
وی تأکید می کند: «جوانان ما به جای هشتگ زدن باید به میدان بروند و با دردها و مشکلات مردم همگام شوند و به آنها کمک کنند. روشنفکرمآبها در کشور ما همان هایی هستند که کل ژستی که دارند این است که در فضای مجازی شعار بدهند و هشتگ بزنند.»
وی با بیان اینکه، برای کمک به بهبود شرایط اجتماعی و محیط زیستی باید کنار هم بود و در میدان دنیای واقعی حرکت کرد می افزاید: « در نقد این مسئله بد نیست به نمونه ای که این اواخر اتفاق افتاد اشاره بکنیم، بیاید از خودمان بپرسیم که ماجرای سیل زده ها چی شد؟ کمک به آنها به کجا رسید؟ در آن زمان که سیل آمده بود خروارها عکس از رنجی که سیل زدگان می کشند در فضای مجازی منتشر می شد و افراد می خواستند همدردی خود را با سیل زدگان نشان دهند. هر چند وقت یکبار یک مسئله ای سر زبان ها می افتد و همه شروع می کنند به واکنش نشان دادن، اما بعد از یک مدت یادشان می رود که چنین چیزی وجود داشته است. نمونه واضحش هم همین که کسی پیگیر حال سیل زده ها نیست که ببیند اکنون آنها در چه شرایطی هستند.»
حریرچی با اشاره به اینکه، مشکلات اجتماعی و آسیب های اجتماعی با هشتگ زدن حل نمی شود و با هشتگ ها فقط خودمان را فریب می دهیم، تصریح می کند: «یک فعالیت اجتماعی سازنده باید در قالب سازمان های مردم نهادی صورت بگیرد که در کشور ما هم تعداد زیادی از آنها وجود دارند. اما با این وجود فقط تعداد کمی از افراد در این سازمان ها عضو هستند. این فعالیت های مجازی باعث شده اند که افراد از مسئولیت هایی که دارند فرار کنند و وقتی برای کمک به جامعه نگذارند.»
وی با بیان اینکه، کمپین های مجازی زمانی تأثیرگذار هستند که پشت آنها نهادها و افرادی باشند که ثابت کرده اند که در کنار مردم هستند، و هدفشان حل مشکلات آنهاست، می گوید: «برای نمونه کمپین سرطان پستان که در دنیا تشکیل شد، توسط هنرپیشه ای راه اندازی شد که خودش این مشکل را داشت و با راه اندازی این کمپین تلاش کرد به این افراد کمک کند. این فرد قبل از اینکه شروع به راه اندازی کمپین در فضای مجازی بکند، در فضای واقعی فعالیت های گسترده ای در زمینه کمک به افراد مبتلا به سرطان پستان کرده بود و همین باعث شده بود که اعتماد جامعه به او افزایش پیدا کند.»
وی با اشاره به اینکه، در یک کمپین مجازی سازنده علاوه بر بعد مادی به سایر ابعاد روانی و اجتماعی هم توجه می شود، می افزاید: «در این کمپین ها فقط بعد مادی مسئله نیست که اهمیت دارد، بلکه هر کسی با توجه به مهارتی که دارد می تواند به افراد نیازمند کمک های لازم را بکند. کمک کردن فقط از طریق شماره حساب ها نیست، بلکه از طریق همدلی کردن و وقت گذاشتن است.»
وی با بیان اینکه، کسانی که دست به راه اندازی کمپین ها می زنند باید چهره های شناخته شده اجتماعی که به دردهای مردم نزدیک هستند، باشند، تصریح می کند: «این در تمام حوزه های اجتماعی تأثیرگذار است. برای نمونه در زلزله کرمانشاه کسانی را دیدیم که برای ماه ها، تمام وقت زندگی خود را وقف کمک به مردم کردند. با توجه به اینکه عملکرد این افراد برای مردم شناخته شده بود، دعوت به همکاری آنها در فضای مجازی نیز تأثیری بیشتری داشت. هشتگ و یا عکسی که در فضای مجازی منتشر می شود، باید یک عمل در فضای واقعی را به نمایش بگذارد. از این طریق دیگران هم تشویق می شوند که در این فعالیت ها عضو شوند.»
وی در پایان تأکید می کند: «تلفن های همراه باعث شده اند که جوان های ما در تنهایی هایشان حبس شوند، حضور در فعالیت های اجتماعی گروهی می تواند این افراد را دوباره به بدنه اجتماع بازگرداند. هشتگ ها باید بابرنامه و هدفمند به کار گرفته شوند تا بتوانند به فعالیت های سازنده در فضای واقعی کمک بکنند.»