«سیدحمید حسینی»، دبیر اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های نفتی ایران، در تحلیل ابعاد اقتصادی سفر «شینزو آبه»، نخست وزیر ژاپن، به ایران به خبرنگار خبرگزاری برنا گفت: با توجه به اینکه ایشان از قبل هم اعلام کردند که بیشتر با هدف میانجیگری میان ایران و آمریکا وارد ایران می‌شوند، قطعا محور بحث‌ها مسائل سیاسی است.
وی یکی از دلایل وضع تحریم‌های جدید علیه ایران را القای اعطای امتیاز به ایران در سفر آبه به تهران دانست و بیان کرد: اینکه آمریکایی‌ها تحریم‌های جدیدی را اعمال می‌کنند، نشان می‌دهد که به دنبال این هستند که لیست بستانکاری‌هایشان را زیاد کنند و در نتیجه دست آقای آبه در تهران باز باشد و بگوید اگر شما پای میز مذاکره بیایید، آمریکا تحریم فلزات، تحریم پتروشیمی را حذف خواهد کرد. آمریکایی‌ها به تحریم‌ها اضافه می‌کنند که بگویند ما امتیازاتی برای ایران در مذاکره قائل هستیم.
حسینی سیاست‌های ژاپن را همسو با آمریکا قلمداد کرد و اظهار کرد: ژاپن کشوری است که وضعیت اقتصادی خوبی دارد و روابطش با آمریکا هم مطلوب است، بنابراین ما نمی‌توانیم بگوییم که آقای آبه یک واسطه بی‌طرف است. حتما سیاست‌های ژاپن با سیاست‌های آمریکا هماهنگ است و قطعا هیچگاه روابط اقتصادی با آمریکا را حاضر نیست، فدای رابطه اقتصادی با ایران بکند.
دبیر اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های نفتی ایران علاقه ژاپن به برقراری روابط اقتصادی با ایران را تشریح کرد و گفت: ژاپنی‌ها در این سال‌هایی هم که معافیت نفتی داشتند با ایران همکاری می‌کردند موبه‌مو دستورالعمل‌های آمریکا را اجرا می‌کردند، ضمن اینکه علاقه‌مند بودند که با ما همکاری کنند و همکاری هم می‌کردند؛ از ما نفت خام می‌خریدند و یا در بحث‌های محیط‌زیست و... هم با ایران همکاری داشتند. قطعا علاقه‌مند به روابط اقتصادی و دوجانبه با ایران علاقه‌مند هستند و هیچ موقع با ژاپن تنشی در روابطمان نداشتیم. ژاپنی‌ها به بازار بزرگ ایران علاقه‌مند هستند نه فقط به خاطر خود ایران، بلکه به خاطر بازارهای همسایگان ایران نظیر بازار عراق و بازار کشورهای آسیا، علاقه‌مند هستند که از امکانات ایران استفاده بکنند؛ ولی اینکه این سفر چه دستاوردی در بحث‌های اقتصادی می‌تواند داشته باشد، بخشی از آن گره می‌خورد با بحث‌های سیاسی.
وی افزود: ژاپن آمادگی دارد که در برخی از زمینه‌ها با ما بیشتر همکاری بکند. ما منابعی داریم، به ویژه نفتی که فروخته‌ایم، بانک مرکزی باید از منابعی که در ژاپن داریم استفاده کند. قطعا این سفر فرصتی است که در مورد این موضوع بحث شود.
حسینی میانجیگری ژاپن را ارزشمند تلقی کرد و بیان کرد: ژاپن با اینکه جزو کشورهای 1+5 نبوده ولی فعال‌تر از دیگران است. ژاپن یک میانجی قابل احترام است که طرفین می‌توانند به آن توجه بکنند و همین موضوع ارزشمند است. کشوری است که تجربه کافی در این زمینه‌ها دارد، در این دیدار می‌تواند صریح و شفاف، پیام‌های دو طرف را برساند.
وی تاثیر کاهش تنش‌ها را مثبت دانست و گفت: اگر تنش‌ها کاهش پیدا کند تاثیرات آن را بر اقتصاد می‌توان مشاهده کرد. آثار سفر آبه به ایران را پیش از آمدن او می‌توان دید، بخشی از کاهش ارزش دلار به دلیل کاهش تنش‌ها در روابط ایران و آمریکا است که اثر خود را روی قیمت دلار و سایر اقلام و کالاها می‌گذارد و قطعا این نشانه مثبت سفر آبه به کشور است. امیدواریم ژاپن بتواند به کشورهای 1+5 هم کمک بکند تا اروپایی‌ها بتوانند تعهداتشان را در مقابل برجام اجرا کنند. اگر اروپایی ها بتوانند اینستکس را اجرا کنند، شاید ژاپن هم آمادگی داشته باشد که بر حجم روابط اقتصادی اش با ایران بیافزاید.
حسینی در پاسخ به این سوال که آیا ژاپن همچون دهه 1950 که تحریم‌های نفتی بریتانیا را دور زد عمل خواهد کرد یا نه، گفت: ژاپن آن سال‌ها را نمی‌توان با ژاپن امروز مقایسه کرد. واقعیت این است که ژاپن روحیه محافظه‌کار دارد و اقتصادش یک اقتصاد شکوفاست و قطعا به دنبال درگیر شدن در اقتصاد جهانی با هیچ کشوری نیست. ژاپن حتی در رابطه با رقبای سنتی‌اش چون چین و کره جنوبی که برای این کشور مسئله‌دار بوده‌اند و هستند، سعی کرده که تنش‌ها را کاهش بدهد؛ حتی با کره شمالی که تهدیدی برای ژاپنی‌هاست. به نظر می‌آید که سیاست‌هایشان صلح‌طلبانه است و به دنبال آرامش و پیشرفت اقتصادی هستند تا مسائل سیاسی.
حسینی جایگزینی نفت ایران برای ژاپن را دشوار ندانست و اظهار کرد: قطعا ژاپن می‌تواند نفت مورد نیاز خود را از کشورهای دیگری تامین بکند. اما هر چیز هزینه‌ای دارد، قطعا کیفیتی که نفت ایران برای این کشور داشته است قابل مقایسه نیست. از هر جای دیگری که این نفت بگیرند، برای آنها کاربرد نفت ایران را نخواهد داشت؛ ولی با توجه به اینکه ژاپنی‌ها خرید عمده‌ای از ایران نمی‌کردند، در سال‌های قبل ممکن است 200 تا 300 بشکه در روز خرید کرده باشند بنابراین فکر نمی‌کنم برای جایگزین کردن نفت ایران دچار مشکلی شود.
وی در خصوص همزمانی سفر وزرای خارجه دو کشور ژاپن و آلمان به تهران گفت: ایران اولتیماتوم 60 روزه‌ای به اروپا داده که مدت آن در حال سپری شدن است. آنها می‌دانند که ایران در تصمیم خود جدی است. کشورهای 1+5 که آلمان هم جزئی از آنهاست تلاش می‌کنند که به ایران بیایند تا بهانه‌هایی را بیاورند یا برای فعال شدن اینستکس درخواست مهلت بکنند.
وی افزود: آلمان در بین کشورهای 1+5 به ما نزدیک‌تر بوده، بعد از چین، روابط اقتصادی ما با آلمانی‌ها بیش از سایر کشورها بوده است. در اروپا آلمان شریک اول تجاری محسوب می‌شد. به خاطر سوابق زیاد روابط سیاسی و اقتصادی ما با آلمان، انتظار می‌رفت که آلمان در این جریان‌ها فعال‌تر باشد. همچنین مدیر اینستکس آلمانی است. با وجود انتقاداتی که به سیاست‌ها و عملکرد آلمان شده این کشور کمی فعال‌تر شده است و امیدواریم که پیشنهاداتی را داشته باشد که شورای امنیت ملی و رهبران را قانع کند که گام بعدی را در رابطه با بحث‌های هسته‌ای بر ندارند چرا که با این اقدام احتمال می‌رود بعدا همکاری‌ها در سطح بین‌المللی سخت شود.
دبیر اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های نفتی ایران گفت: همه کشورها سعی دارند که در این مدت با ایران ارتباط برقرار کنند. ما می‌بینیم که سران چین و روسیه هم که در میان کشورهای 1+5 به ما نزدیک‌تر هستند، توصیه شان این بود که ایران خویشتن‌داری کند و از برجام خارج نشود. قاعدتا اگر هدف سفر هایکو ماس از این دست باشد، این سفر نمی‌تواند موفق باشد.
وی افزود: اینکه اروپا به ایران خط اعتباری بدهد و برای فروش نفت، اینستکس را راه اندازی کند برای اروپا کار دشوار و پیچیده ای نیست. اگر بتواند قول‌های جدی‌تری بدهد، مخصوصا درباره راه اندازی اینستکس و یا اعطای خط اعتباری به ایران، این سفر می‌تواند موثر باشد، در غیر این صورت یک کار دیپلماتیک بی فایده خواهد بود.