به گزارش گروه روی خط رسانه های خبرگزاری برنا به نقل از ایرنا، در هفته های اخیر پیام های متناقضی از سوی دولت ایالات متحده برای تهران و جهان مخابره شده است. پس از تلاش برای ارتباط مستقیم با تهران از طریق تلفن، چندی قبل «دونالد ترامپ» و «مایک پومپئو» رئیس جمهوری و وزیر امور خارجه آمریکا از گفت وگوی بدون پیش شرط با مقام های ایرانی خبر دادند. اگرچه این سخنان سپس از سوی برخی مقام های کاخ سفید تعدیل شد اما برخی رسانه ها حتی از احتمال تغییر در دستگاه دیپلماسی آمریکا برای تسهیل گفت وگو با ایران هم خبر دادند.
با این حال اقدام اخیر دولت ایالات متحده در تحریم صنعت پتروشیمی ایران اما و اگرهایی را در مورد نیت اصلی و اهداف نهایی دولت مطرح ساخت. اکنون تردیدهایی در زمینه ماهیت، تاکتیک و ترفند احتمالی واشنگتن در قبال ایران مطرح شده است. وزارت امور خارجه کشورمان هم در واکنش به این اقدام ، ادعاهای کاخ سفید برای مذاکره پوچ و مصداقی از تروریسم اقتصادی دانست.
دستگاه دیپلماسی کشورمان با بیان اینکه تنها یک هفته صبر نیاز بود تا پوچ بودن ادعای رئیس جمهور آمریکا برای مذاکره با ایران ثابت شود، افزود رویکرد فشار حداکثری آمریکا یک سیاست شکست خورده است که بارها توسط روسای جمهوری پیشین آن کشور امتحان شده بود.
سخنگوی وزارت امور خارجه با اشتباه خواندن چنین رویکردی از سوی کاخ سفید، ادعاهای برخی مقام های آمریکایی برای مذاکره با ایران را فریبکارانه، غیرواقعی و صرفاً برای جلب توجه افکار عمومی توصیف کرد.
ترامپ عامل تنش در خاورمیانه
بسیاری از رسانه های جهان و حتی کارشناسان در داخل آمریکا نیز چنین رویکردهایی در قبال ایران را نادرست می دانند. تحلیلگران وقوع این شرایط در خاورمیانه را به دلیل سیاست خارجی اشتباه دونالد ترامپ ارزیابی می کنند.
روزنامه «واشنگتن پست» سیاست خارجی دونالد ترامپ را ورشکستگی کامل ارزیابی کرد. این روزنامه آمریکایی سیاست های تجاری و اقتصادی و خط مشی ها در قبال ایران و توافق هسته ای در کنار دیگر تصمیم گیری های وی را نمونه ای از این شکست ها دانسته است.
ونزوئلا، کره شمالی، سوریه و افغانستان از دیگر مثال هایی هستند که این گزارش در توصیف خط مشی های دیپلماتیک ترامپ عنوان کرده است. در مورد ایران نیز تهدید به حمله نظامی یا ممانعت از فروش نفت از جمله سیاست های غلط کاخ سفید ارزیابی شد که موجب افزایش تهدیدها علیه ایالات متحده گردیده است.
این روزنامه به ویژه مشابه دانستن ایران و کره شمالی و اتخاذ یک راه حل مشابه برای هر دو کشور را اشتباه مهم و راهبردی رئیس جمهوری آمریکا تفسیر کرد.
گزارش نشریه «بیزینس اینسایدر» هم بر این باور است که راهبرد ترامپ در مورد ایران در حال شکست خوردن است. درحالی که ترامپ می گوید به دنبال جنگ با ایران نیست و تنها از طریق فشار می خواهد مسیر ایران به سلاح هسته ای را ببندد اما در عمل وی تنها باعث افزایش تنش ها در خاورمیانه می شود و به همین دلیل نتوانسته است نتیجه مثبتی کسب کند.
قانونگذاران آمریکایی به ویژه نمایندگان دموکرات همچون سناتور «کریس مورفی» هم اعتقاد دارند تنش های کنونی میان ایران و آمریکا نتیجه تصمیم گیری های دونالد ترامپ در حوزه سیاست خارجی است.
مورفی معتقد است خروج از برجام و تروریستی خواندن سپاه در کنار تشدید تحریم ها عاملی بود که باعث تسریع در به وجود آمدن شرایط موجود شد.
آمریکا و تجربه شکست های پیشین در خاورمیانه
بسیاری از تحلیلگران مسائل بین المللی نیز اتخاذ چنین رویکردی را از سوی کاخ سفید شکست خورده و نافرجام می دانند. تارنمای شبکه خبری «الجزیره» قطر نیز در گزارش هایی با بی نتیجه دانستن رویکردهای تحریمی کاخ سفید به این موضوع اشاره داشت که از نگاه ایران تحریم های تازه کاخ سفید نشان می دهد پیشنهاد آنها برای مذاکره با تهران توخالی و دروغین است و مشخص می سازد آنها در دنباله گیری فرایند مذاکره جدی نیستند.
تارنمای نشریه «نشنال اینترست» هم در گزارشی با بیان این نکته که برنامه ریزی برای فشار بر ایران بی نتیجه خواهد بود، عنوان داشت هیچ شکی وجود ندارد که استراتژی فشار حداکثری بر ایران شرایط را برای دولت ایران و به ویژه شهروندان این کشور سخت می کند اما به نظر نمی رسد این فشار بتواند به تغییری شگرف در ایران منجر شود.
بنابر تحلیل این نشریه در ماه های اخیر درگیری لفظی میان تهران و واشنگتن به اندازه ای بالا گرفت که احتمال وقوع درگیری نظامی هم دور از ذهن نبود. این شرایط با تمدید نشدن معافیت مشتریان نفت ایران به وجود آمد. با این وجود از اوایل ماه ژوئن دورنمای درگیری نظامی کمرنگ تر شد و رئیس جمهوری آمریکا اعلام کرد به دنبال تغییر نظام و جنگ با ایران نیست. رئیس جمهوری ایران هم اعلام کرد در شرایط احترام متقابل گفت وگو قابل انجام است. به نوشته نشنال اینترست، ابراز تمایل «شینزو آبه» نخست وزیر ژاپن برای میانجیگری میان ایران و آمریکا و برنامه ریزی برای سفر وی به تهران هم امیدواری به آینده را افزایش داد اما این سوال مطرح است که آیا دستیابی به توافقی مورد پذیرش دو طرف قابل حصول است و آیا تنش زدایی میان تهران و واشنگتن می تواند به چارچوب امنیتی جدیدی در خاورمیانه منجر شود.
طبق چنین تحلیلی، از یک سو دونالد ترامپ به دنبال بازگرداندن نظامیان آمریکا به کشور خود است و قول داده که از هر درگیری تازه ای اجتناب کند. تحلیلگران هم به دولت آمریکا در مورد جنگ با ایران با بیش از ۸۰ میلیون نفر جمعیت در کنار نقش آن در بازار انرژی هشدار جدی داده اند. براساس این تحلیل در مقابل فشارهای حداکثری واشنگتن، رهبر ایران هم با بیان اینکه به دنبال جنگ نیست، «شکیبایی استراتژیک» را توصیه کرده است. این درحالی است که برخی کشورها در منطقه ترجیح می دهند که ایالات متحده در مقابل ایران بایستد و به جنگ با تهران بپردازد.
نشنال اینترست ضمن بررسی توانایی های دفاعی و سایبری ایران، جنگ را به صلاح ایالات متحده ندانسته و آورده است: توانایی های ایران در این حوزه ها پیامی آشکار برای آمریکا بود که درگیری نظامی با تهران چه به صورت تهاجم گسترده، حملات محدود یا هر حمله ای، بسیار پرهزینه خواهد بود. درسی که واشنگتن از جنگ در عراق و افغانستان گرفت این بود که درگیری نظامی نمی تواند راه حل نهایی باشد و سرانجام همه مشکلات باید از طریق سیاسی پایان یابد. این درحالی است که در این دو کشور جمعیت به نسبت ایران اندک است و حتی هویت ملی در آنها به اندازه ایران پرقدرت نیست.
کارشناسان غربی اعتقاد دارند با همه این شرایط، فشار حداکثری آمریکا نمی تواند باعث تغییر عمیق در ایران شود. چند نسل است که ایرانی ها خود را قربانی قدرت های جهانی و از جمله آمریکا می بینند. مردم ایران اعتقاد دارند قدرت ها نمی خواهند نقش منطقه ای ایران را قبول کنند و این فشارهای اقتصادی هم برای قربانی کردن آنها است؛ به همین دلیل است که فشار نمی تواند باعث دگرگونی های مهمی شود.
به تازگی ایران پیشنهاد امضای معاهده عدم تخاصم با کشورهای منطقه را داده است و بر ایجاد مجمع امنیتی کشورهای منطقه تاکید می کند. به اعتقاد تحلیلگران در غرب، کشورهای بزرگ و تاثیرگذار در خاورمیانه صرفاً نیازمند توافقی برای ایجاد ساختار امنیتی منطقه ای با حضور بازیگران منطقه ای هستند و این تنها مسیر برد- برد برای آنها جهت دستیابی به صلح است.