سلبریتی ها مسئولیت بیشتری در قبال جامعه دارند
شیوا دولت آبادی با اشاره به اینکه سلبریتی ها باید محتاطانه مسائل مورد نظرشان را مطرح کنند، گفت: هر کسی جا دارد که اظهار نظر فردی و علمی خود را در حیطه تخصص و دانش خود ارائه دهد. ولی ورود کردن به مسائل فرهنگی و اجتماعی باید محتاطانه و با آگاهی قبلی صورت پذیرد. چرا که ممکن است عنوان یک موضوع با ناآگاهی، مسیر نادرستی را در جامعه پیدا کند.
رئیس هیأت مدیره انجمن روانشناسی ایران افزود: اگر یک سلبریتی می خواهد تبلیغ یک کالا انجام دهد این داستان متفاوتی دارد چرا که یک شخص چهره و مشهور از اعتبار خود برای معرفی یک کالا برای کسب درآمد استفاده می کند که این مانعی نمی تواند داشته باشد. اما اگر قرار است درباره موضوعات تخصصی صحبت کند باید با اشراف کامل آن را بررسی و بعد منتشر کند چرا که آنها مسئولیت بیشتری در قبال جامعه دارند،
وی افزود: در برخی از موارد ممکن است ناآگاهی از شناخت یک موضوع و یا مساله فرهنگی و بیان آن نتیجه عکس داده و مسیر نادرستی را در اذهان عمومی پیش بگیرد و عملا با این اتفاق ممکن است یک چهره شناخته شده هم جایگاه خودش را دچار خدشه کند هم اعتماد مردم را نسبت به خود تیره و تار نماید.
امروزه هیچ کس در بند تعهدات اخلاقی در حوزه حرفه و کار خود نیست
امان ا... قرایی جامعه شناس پیش کسوت با اشاره به اینکه جامعه‌ای که در آن هر کسی اجازه دارد در هر زمینه‌ای غیر از تخصص خودش اظهار نظر کرده و خود را نماینده کل جامعه بداند و هیچ تعهد و مسئولیتی هم در قبال گفته‌های خود نداشته باشد را جامعه آشفته جهان سوم دانست و گفت:
سلبریتی‌ها و چهره‌ها در عنوان های بازیگر، ورزشکار و صاحبان برندهای مختلف و ... در این جامعه‌ای که نظم یافته، مسئولیت پذیر و وظیفه بردار نیست میدان‌دار سخنوری هستند و اینطور می‌شود که یک قهرمان فوتبال می‌تواند از سیاست حرف بزند، یک معلم از اقتصاد صحبت کند و یا یک حقوقدان درباره مسائل هنری سخن بگوید. این یعنی جامعه جهان سومی که حتی افرادی که از سلبریتی‌های مورد علاقه خود پیروی می‌کنند از خود نمی‌پرسند که مضرات استفاده و یا باور آن چیزی که می‌شنود و یا استفاده می‌کند درست است یا نه.
قرایی مقدم افزود: در فرهنگ ما سوال پرسیدن تعریف نشده و از دوران کودکی به ما آموخته اند که هر چه شنیدی باور کن، هرگز شک نکن، و از کسانی که در یک جایگاه بالایی از نظر اجتماعی برخوردار است تبعیت و پیروی کن! و این واقعا درست نیست.
وی گفت: در روانشناسی اصطلاحی داریم به نام تلقین وجهه که سلبریتی ها به اعتبار آن میدان دار هستند و خود را استاد کامل برای دخالت در هر زمینه ای می دانند.
این استاد پیش کسوت دانشگاه افزود: آیا یک سلبریتی از خود نمی پرسد من برای چه باید در امری که تخصص آن را ندارم دخالت کنم؟ آیا یک هنرمند بازیگر حق دارد درباره اقتصاد سخن بگوید و یا درباره دارو و یا مسائل مربوط به حقوق بشر سخن بگوید؟
وی گفت: در جامعه ما نه کسی از دیگران می پرسد و نه از خودش، بنابراین هیچکس در بند تعهدات اخلاقی در حوزه حرفه و کار خود نیست و این تلقین وجهه مساله‌ای است که حتی سیاستمداران از این راه برای پیشبرد اهداف خود استفاده می‌کنند. در حالی که در جامعه توسعه یافته هر کس سعی می کند در حیطه هنر و حرفه خود بهترین باشد و تنها در بالابردن سطح کیفی کار خود نسبت به دیگران تلاش کند. اما در جامعه ما که یک جامعه کاملا احساسی است برخی میدان‌دار رقابت بر سر دخالت کردن در امور دیگران هستند که این یعنی زوال یک جامعه.
امانی‌مقدم در پایان خاطر نشان کرد : اظهار نظر در هر زمینه‌ای که تخصص انسان نباشد می‌تواند آسیب‌های بسیاری را به جامعه وارد نماید و باید که بسترسازی‌های لازم در آموزش‌های فرهنگی و اجتماعی در دستور کار دولت قرار داشته باشد و با اعمال قوانین لازم به هر کسی اجازه اظهار نظر در زمینه‌های غیر تخصصی ندهد!
در کشورهای جهان سوم قانون بعد از آسیبها اعمال می شود
مریم یوسفی در خصوص حضور چهره‌ها در فضاهای مختلف مجازی و حقیقی برای اظهار نظر شخصی در زمینه‌های غیر تخصصی گفت: در بسیاری از کشورهای جهان چهره‌های شناخته شده مانند هنرمندان و ورزشکاران و... در جهت ارائه یک کالا، یک فعالیت و یا موضوع از اعتبار نام و هنر خود با داشتن آگاهی و شناخت لازم از فواید و یا مضرات آن کالا و یا موضوع استفاده می‌کنند.
وی افزود: معرفی و یا نشان دادن کالا و یا هر موضوع دیگر دارای تعاریف مشخصی است. متاسفانه در کشور ما این مسائل تعریف نشده و عنان گسیخته پیش می‌رود. فضای مجازی یکی از مهمترین بسترهایی است که امروزه در آن هر فردی به خود این اجازه را می دهد که در حوزه غیر از تخصص خود ورود کرده و برای جذب مخاطبان بیشتر و ماندن در صحنه به معرفی و یا تبلیغ هر جنس، کالا یا حتی معرفی گروه، ارگان و ... که در شناخت آن آگاهی و شناخت کافی هم ندارند بپردازند.
یوسفی افزود: برای مثال پرویز پرستویی یا خانم مهناز افشار بسیار راحت در همه حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و یا دفاع از حقوق بشر نظر پردازی کرده و آن را منتشر می کنند، اما آیا یک صادر کننده کفش، یک کارمند بانک و یا یک وکیل دادگستری می تواند در نقش یک بازیگر ظاهر شود؟! نه، چرا که تخصص آن را نداشته و هرگز نمی تواند در جایگاه غیر از کار و حرفه خود قرار بگیرد.
این جامعه شناس گفت: انگار که رقابتی بین چهره‌های شناخته شده برای بهتر دیده شدن آنها وجود دارد و مردم هم با توجه به فضاسازی و این فرهنگ غلط که هر که هرچه بگوید درست است را می‌پذیرند و بدون هیچ بررسی از گفته آنها پیروی می‌کنند.
یوسفی در پاسخ به این سوال که این اجازه را مردم به قشر سلبریتی داده‌اند؟ یا فرهنگ سازی لازم صورت نگرفته؟ و یا اینکه قانون مشخصی در میان نیست؟ گفت: در کشورهای جهان سوم قانون زمانی اعمال می شود که جامعه آسیب های زیادی از یک مساله دیده باشد. به نظر من قانونی وجود ندارد که موجب این نابسامانی نشات گرفته از فضای مجازی می شود.
وی تصریح کرد: وقتی در جامعه ای پول و پارتی قدرت اول به حساب آمده و موجب می شود که تعاریف ، جایگاه مناسب خود را در بستری های اخلاقی از دست بدهد ما با این معضلات و چالش ها رو به رو هستیم که یک بازیگر دارویی را تبلیغ می کند که خود از عوارض آن بی اطلاع است.
یوسفی در پایان گفت: ای کاش با اعمال قوانین مناسب برای پیشگیری و ساماندهی اینگونه حضور چهره ها در حوزه های غیر تخصصی تصمیم گیری منطقی شود.