«شعیب بهمن»، تحلیلگر، درباره سطح روابط ایران و تاجیکستان با توجه به سفر اخیر وزیر امور خارجه تاجیکستان و همچنین سفر رئیس جمهوری ایران به این کشور، به خبرنگار سیاسی برنا گفت: روابط ایران و تاجیکستان فارغ از روابط دو واحد سیاسی یا دو کشور است. به این دلیل که مردم و ملت دو کشور دارای پیوندها و وابستگی های عمیق تاریخی، تمدنی، فرهنگی، زبانی و نژادی هستند و به همین دلیل روابط دو کشور فراتر از سطح روابط سیاسی بین دو کشور، باید مورد توجه قرار گیرد.
این تحلیلگر مسائل روسیه افزود: در حوزه سیاسی، ایران جزو اولین کشورهایی بود که استقلال تاجیکستان را به رسمیت شناخت و در دوره ای که تاجیکستان درگیر یک جنگ داخلی شد، ایران همه تلاش خود را بر پایان دادن به جنگ قرار داد و در این زمینه بسیار موفق نیز عمل کرد. به نحوی که ایران یکی از میانجیگران در پایان دادن به جنگ داخلی تاجیکستان بود. پس از پایان جنگ داخلی، در واقع ایران تلاش کرد در پروژه های مهم و زیربنایی تاجیکستان، حضور قابل توجهی داشته باشد به ویژه پروژه هایی در زمینه سدسازی و حمل و نقل جاده ای یا احداث نیروگاه های مختلف. ایران، سرمایه گذاری های قابل توجهی انجام داد و تلاش کرد از این طریق، روابط خود را با تاجیکستان گسترش دهد.
شعیب بهمن ادامه داد: در طول سالهای اخیر به دلیل مسائل و مشکلاتی که در داخل کشور تاجیکستان، بین دولت و حزب نهضت اسلامی ایجاد شد، روابط ایران و تاجیکستان نیز تا حدی تحت الشعاع این موضوع قرار گرفت چرا که دولت تاجیکستان به صورت یکجانبه و بدون توجه به هیچ معیار بین المللی و هیچ شواهد قابل توجه، حزب نهضت اسلامی را به عنوان یک حزب تروریستی معرفی کرد. بنابراین با توجه به روابطی که این حزب از گذشته با ایران داشت، ایران را هم به عنوان حامی این حزب معرفی کرد و در نهایت تاجیکستان از سطح روابط سیاسی خود با ایران کاست. البته مسائل و مشکلاتی که در حوزه اقتصادی بین دو کشور ایجاد شد در این جهت گیری بی تاثیر نبود به این دلیل که ایران به دلیل قرار گرفتن تحت تحریم های هسته ای، بخشی از توان اقتصادی خود را در تاجیکستان، از دست داد و این مسئله باعث سرخوردگی برخی از مقامات دوشنبه شد.
وی بیان کرد: در نتیجه عوامل مختلفی دست به دست هم داد که همگان شاهد بودند که طی چهار، پنج سال اخیر روابط دو کشور تا حد زیادی، روابط خوبی نباشد و بیشترین روابط نیز تنش زا بود اما در حال حاضر با سفری که وزیر امور خارجه تاجیکستان در هفته گذشته به ایران داشته و همچنین با سفر آقای روحانی به عنوان رئیس جمهور ایران به این کشور، به نظر می رسد گشایشی در روابط دو جانبه به وجود آمده است و مجددا دو کشور، روابط خود را از سر خواهند گرفت.
این کارشناس مسائل روسیه اضافه کرد: ایران و تاجیکستان را نمی توان از هم جدا کرد به دلیل پیوندهای متعددی که بین دو کشور برقرار بوده و برقرار است، هیچ عامل سیاسی در داخل دو کشور یا هیچ بازیگر سیاسی در سطح منطقه و در سطح نظام بین الملل نمی تواند بین ایران و تاجیکستان، فاصله بیندازد. چراکه پیوندهای دو کشور آنچنان در هم تنیده است که در واقع هیچ عامل نمی تواند روابط این دو کشور را از بین ببرد یا برای مدتی طولانی تیره و تار نگه دارد. به هر حال در شرایط فعلی که به خصوص احتمال حضور گروه های تروریستی همچون داعش در افغانستان شدت گرفته احتمال نفوذ آنها به آسیای مرکزی به ویژه تاجیکستان نیز افزایش یافته است. طبق تجربه ای که ایران در مبارزه با این گروه ها دارد یک زمینه جدیدی در این حوزه بین دو کشور وجود دارد که دو کشور بخواهند در مبارزه با تروریست هم با یکدیگر همکار ی داشته باشند.
بهمن در پایان تاکیدکرد: به هر حال روابط اقتصادی دو کشور هم مجددا می تواند از سر گرفته شود. هر چند که به طور کامل این همکاری قطع نشده بود اما ایران همچنان می تواند به عنوان یکی از مهمترین همکاران در پروژه های عمران و زیربنایی داخل تاجیکستان باشد.