به گزارش گروه روی خط رسانه های خبرگزاری برنا؛ رشد و نمو دو واژه‌ای است که هرکدام تعریف خاص خودش را دارد. رشد شامل افزایش قد، وزن و اندازه ونمو شامل تغییرات تکاملی است که به بلوغ منجر می‌شود. به عنوان مثال کودکی که مراحل رشد را طی می‌کند، حدود هشت ماهگی قادربه نشستن است.
نشستن، نموی است که باعث تکامل بیشتروی می‌شود. عوامل متعددی بررشد قدی کودکان تاثیرمی گذارد از جمله چاقی و کمبود کلسیم و ویتامین D که در اخبار چند روز گذشته هم کارشناسان نظرات مختلفی در این باره ارائه کردند. کنترل بعضی ازعوامل مختلف محیطی و داخلی دررشد و نمو فرد ازکنترل ما خارج است و بعضی از عوامل را می‌توان کنترل کرد. ازجمله عوامل موثر می‌توان به موارد زیراشاره کرد:
وراثت
وراثت درانتقال صفات مانند قد وزن و ساختار بدن موثر است و حتی بیماری‌هایی مانند دیابت و بیماری قلبی هم ازطریق وراثت منتقل می‌شود.
عوامل محیطی
عوامل محیطی، شرایط اجتماعی و روابط خانواده و همسالان در رشد و نمو کودک موثراست. می‌توان گفت مجموع محرک‌های جسمی و روحی در این زمینه نقش دارد به عنوان مثال کودکی که درمحیط برخوردار مانند مدرسه خوب، خانواده دوست داشتنی و مهارت‌های کافی فردی و اجتماعی زندگی می‌کند بهتر از کودک محروم و خانواده ازهم گسیخته رشد می‌کند.
ورزش
ورزش به معنای یک فعالیت جدی وبرنامه ریزی شده نیست بلکه به معنای فعالیت‌ها و بازی‌های کودکانه‌ای است که به افزایش قدرت بدنی و توده استخوانی کودک کمک می‌کند.
هورمون‌ها
هورمون‌ها برفعالیت‌ها و عملکرد بدن تاثیر می‌گذارد. نامتعادل بودن ترشح این مواد باعث چاقی، نقص رشد و اختلالات رفتاری و ویژگی های ثانویه جنسی می‌شود.
تغذیه
دریافت مواد مغذی کم باعث بیماری و دریافت اضافه آن هم باعث چاقی و بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت می‌شود.
خانواده
مراقبت‌های خانواده و ابرازمحبت کافی، عشق وعلاقه به فرزندان، کتاب خواندن و بازی کردن با آن‌ها و... را می‌توان سرمایه گذاری برای سلامت و رشد کافی کودکان دانست.
عوامل جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی
فرصت‌هایی که برای بروز خلاقیت و مهارت‌های اجتماعی برای کودک پیش می‌آید به عنوان مثال دسترسی به پارک، کتابخانه، مراکز اجتماعی برای شرکت در فعالیت‌های گروهی و اجتماعی برخلاف بازی‌های تماشای تلویزیون درچرخه تکامل روحی و جسمی و از جمله رشد قدی کودک نقش دارد. کودکی که در محیط مناسب رشد می‌کند و احتمال دسترسی به منابع آموزشی و بهداشتی را دارد به مراتب وضعیت رشد و نمو بهتری دارد.
تاثیرچاقی کودک بررشد قدی
در بدن هورمونی به نام «لپتین» ازسلول‌های چربی بدن ترشح می‌شود. هر چه قدر تعداد سلول‌های چربی دربدن بیشتر باشد، میزان ترشح هورمون لپتین بیشترخواهد بود. این هورمون بر هیپوتالاموس و هیپوفیز تاثیر می‌گذارد و سبب ترشح هورمون‌هایی مثل استروژن و پروژسترون در دختران و تستوسترون در پسر‌ها می‌شود. لپتین محرک ترشح هورمون‌های جنسی است و سبب بلوغ زودرس کودکان می‌شود. هورمون‌های جنسی می‌تواند باعث بسته شدن صفحات رشد استخوانی و در نتیجه توقف رشد قدی کودکان شود. اما عوامل دیگری هم بررشد قدی تاثیرمی گذارد.
دکترریحانه احمدزاده قویدل دکترای تخصصی تغذیه در این باره چنین می‌گوید:
کلسیم یکی ازعوامل موثردررشد قدی کودکان است، می‌توان گفت مصرف کلسیم کاهش نیافته است بلکه کمبود ویتامین D مسئله مهمی است که در چند سال گذشته هم آموزش و پرورش به فقرآهن توجه داشت و الان کمبود ویتامین D را اولویت خود قرارداده است، اما این کافی نیست بلکه باید به خانواده‌ها اطلاع رسانی شود. همه اعضای خانواده می‌توانند بدون نسخه پزشک آزمایش تعیین میزان ویتامین D را انجام بدهند. تقریبا ۹۰ درصد کودکان کمبود ویتامین D دارند و این کمبود باعث می‌شود جذب کافی کلسیم اتفاق نیفتد و با مشورت پزشک یا کارشناس تغذیه می‌توان میزان دوزمکمل مانند دوز روزانه، هفتگی وحتی تزریقی را دریافت کرد.
آفتاب کافی و کمبود ویتامین D؟!
ممکن است برای بسیاری این سوال پیش بیاید که ما کشوری با میزان تابش کافی نور خورشید هستیم پس چرا کمبود ویتامین D داریم؟ عوامل زیادی مانند میزان آهن و روی در رشد قدی موثر است، اما مهم‌ترین موضوع میزان ویتامین D است.
نکته‌ای که باید گفت این است که ویتامین D درزیر پوست ساخته می‌شود البته نه درهر جای بدن؛ بلکه در نقاطی که تجمع چربی داشته باشیم به عنوان مثال پوست دست و صورت چربی کافی ندارد، اما در بالای ران و بازو که میزان چرب کافی است ماکسیمم تولید ویتامین D را داریم و، چون این قسمت‌ها درمعرض آفتاب قرار نمی‌گیرد، شاهد کمبود این ویتامین و کاهش رشد قدی هستیم.
در بدن هورمونی به نام «لپتین» ازسلول‌های چربی بدن ترشح می‌شود. هر چه قدر تعداد سلول‌های چربی در بدن بیشتر باشد، میزان ترشح هورمون لپتین بیشترخواهد بود. این هورمون بر هیپوتالاموس و هیپوفیز تاثیر می‌گذارد و سبب ترشح هورمون‌هایی مثل استروژن و پروژسترون در دختران و تستوسترون در پسر‌ها می‌شود.
منبع : خراسان