به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ در یک ماه گذشته به صورت سریالی جنگل های کشور در استان ها کهکیلویه و بویراحمد، سمنان، چهارمحال و بختیاری، کردستان و زنجان دچار آتش سوزی های بزرگ شده اند. هر چند که آتش سوزی جنگل ها در فصل تابستان امری طبیعی است ولی لازم است این سؤال مطرح شود که چرا در هفته های اخیر تا به این حد زیاد شده است؟ بجز عوامل انسانی چه عوامل دیگری در این زمینه تأثیرگذار هستند؟
صدرالدین علیپور، مدیر کل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران و فعال محیط زیستی، در مورد دلایل افزایش آتش سوزی در هفته‌های اخیر به برنا گفت: «در سراسر دنیا در مکان هایی که اقلیم به صورتی است که در فصل تابستان مستعد آتش سوزی است، این مسئله رواج دارد. در کشور ما هر ساله این اتفاق در مکان هایی که پوشش گیاهی قابل اشتعال دارند، روی می دهد. در این زمینه که امسال آمار آتش سوزی ها بیشتر شده است، لازم است که سازمان جنگل ها و مراتع و یا سازمان منابع طبیعی دست به بررسی دقیق شرایط بزنند و به لحاظ آماری مقایسه ای با شرایط سال قبل داشته باشند تا مشخص شود که امسال آمار آتش سوزی ها بیشتر شده است.»
افزایش آتش سوزی بخاطر باران زیاد
وی ادامه داد: «یکی از دلایل افزایش آتش سوزی ها در هفته های اخیر می تواند این باشد که ما در فصل بهار بارندگی های زیادی داشتیم، که این بارندگی ها عاملی برای رویش گیاهان علفی بیشتر شد، در فصل گرما این گیاهان خشک می شوند و چون از جنس نرم تری هستند بنابراین حریق بیشتری را ایجاد می کنند.»
مدیر کل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران تصریح کرد: «در ایجاد آتش‌سوزی‌ها، تنها عامل انسانی دخیل نیست، طبق گزارش‌هایی که از آتش‌سوزی‌ها وجود دارد به نظر می‌رسد حتی افتادن یک شیشه و تابش خورشید به آن می‌تواند باعث آتش سوزی شود زیرا حالت ذره بینی ایجاد می کند و باعث اشتعال می شود. این آتش سوزی نقطه ای در اثر خشکی هوا و وجود باد به سایر نقاط سرایت پیدا می کند.»
کمپ ها و ایجاد آتش سوزی های غیرعمدی
علیپور با اشاره به اینکه، عامل انسانی به صورت مستقیم و غیرمستقیم در آتش سوزی ها اثرگذار است، اینگونه توضیح داد: «عامل انسانی همیشه یک فرد مشخص نیست، گاهی ممکن است فعالیت ناخواسته یک کمپ در طبیعت باعث آتش سوزی شود. به طور مثال ،وقتی افراد حاضر در کمپ طبیعت را ترک می کنند ولی منبع آتشی که روشن کرده اند به طور کامل خاموش نشده است، بعد از رفتنشان باد آن را جا به جا می کند و آتش سوزی شکل می گیرد. خیلی از این موارد ناخواسته است. اغلب آتش سوزی ها از این نوع هستند و غیرعمدی هستند.»
اختلاف نظر فعالان محیط زیستی در امر پیشگیری قبل از حادثه
وی در پاسخ به این سؤال که با آگاهی از رشد مازاد علف‌ها در پس بارش‌های امسال چرا از روش کندن علف‌ها استفاده نشده و پیشگیری صورت نگرفته است گفت: «با توجه به اینکه در محیط های طبیعی میزان رویش علف در سطح وسیعی است نمی توان آنها را کند. اما در محیط های شهری مانند پارک ها می توان اقداماتی این چنینی انجام داد، که در این زمینه هم اختلاف نظر وجود دارد. چندی پیش فعالان محیط زیست نسبت به اینکه چرا گونه های گیاهی در پارک ها کنده می شوند اعتراض داشتند. در شهر تهران چندین مورد آتش سوزی به دلیل ازدیاد گونه های گیاهی داشته ایم که کانون آتش سوزی شده اند. اکوسیستم فضای وسیعی است که نمی توان همه پوشش گیاهی آن را جمع کرد.»
استفاده از سنسورها برای نجات جنگل ها
علیپور راهکاری جهانی را برای کاستن از آسیب حریق ها مطرح کرد و گفت: « در سراسر دنیا در محیط زیستی که مستعد آتش سوزی است سیستم های پایش مستقر می کنند، سنسورهایی را به عنوان ایستگاه نصب می کنند که این سنسورها حساس هستند، وقتی در نقطه ای آتش سوزی صورت بگیرد و دودی اتفاق بیفتد آلارم هایی را به بخش مرکزی انتقال می دهند. این سنسورها بعضا به دوربین تصویری مجهز هستند.»
وی به استفاده از این طرح ها در جنگل های باارزش ایران اشاره کرد و تأکید کرد: «این نوع از طرح ها در جنگل هایی که ارزش بالایی دارند می توانند اجرایی شوند. برای نمونه جنگل های هیرکانی که ثبت جهانی شده اند، ارزش چنین اقداماتی را دارند. جنگل های هیرکانی قدیمی ترین میراث زیستی دنیا هستند که باقیمانده دوره سوم زمین شناسی اند و 40 میلیون سال قدمت دارند. در این مکان ها می توان سایت های پایش و سنجش حریق گذاشت تا از این طریق زودتر از موعد متوجه کانون آتش سوزی شد. این روش از روش های سنتی خبررسانی در حریق ها بهتر است. در گذشته باید یک نفر حریق را می دید، بعد آن را گزارش می کرد و تا تیم حریق به آنجا می رسید آتش سوزی گسترش پیدا کرده بود.»
آتش سوزی عمدی برای جلوگیری کولبری
وی در پاسخ به این سؤال که گفته می شود که در بخش کردستان و جاهایی که کولبرها حرکت می کنند آتش سوزی هایی برای مهار حرکت کولبرها شکل می گیرند، گفت: «این یک عمل عقلانی، علمی و تخصصی نیست، زیرا مسیری که افراد رفت و آمد می کنند یک مسیر مشخصی نیست. و به نظر می رسد چنین اقداماتی صورت نگرفته است. آتش سوزی ها بیشتر به سطح فردی و اقدامات افراد بازمی گردند. ارگان ها و سازمان های اصلی در این زمینه تأثیری ندارند و چنین کاری نمی کنند.»
میزان جریمه سوزاندن جنگل
صدرالدین علیپور در پایان جریمه سوزاندن جنگل را اینگونه بیان کرد: «اگر مشخص شود که فردی، سازمانی و یا ارگانی در سوزاندن جنگل نقش دارد باید کارهای کارشناسانه در مورد محاسبه خسارات به گونه های زیستی و درخت ها صورت بگیرند و سپس بر اساس قوانین زیست محیطی جریمه های نقدی و زندان برای افراد در نظر گرفته می‌شود.»