«غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی»، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، درباره دوسالانه شدن بودجه و معایب و مزایای آن به خبرنگار سیاسی برنا گفت: ما باید به صورت اقتضایی با حکم حکومتی تصمیم بگیریم یا اینکه قانون اساسی را اصلاح کنیم. چه دولت و چه مجلس زمان زیادی را برای تنظیم، بررسی و تصویب بودجه صرف می کنند. به عبارت دیگر تدوین، بررسی و تصویب اعم از بدنه کارشناسی دولت، هیئت دولت، کمیسیون تلفیق، صحن علنی مجلس، شورای نگهبان است که این فرایند به خودی خود 5 الی شش ماه همگان را درگیر خود می کند.
جعفرزاده افزود: در حال حاضر ما در حال برنامه ریزی بودجه ای هستیم که شش ماه از سال کل کشور را درگیر خود می کند و زمانی که می خواهد اجرا شود، شرایط زمانی، مکانی و اعتباری تغییر کرده و افراد نیز تغییر کرده اند و اساسا نیز قابلیت اجرا ندارد. همواره به روز تصمیم گرفته می شود بنابراین باید افق دید خود را در بودجه افزایش دهیم. بودجه به صورت کارشناسی تر و تا حدودی کلی تر نوشته شود. چرا که از ابتدا تا انتهای بودجه شش ماه زمان صرف می شود بنابراین صلاح نیست که بودجه یکساله بسته شود. معتقدم طرح دوسالانه شدن بودجه می تواند کشور را وارد مرحله دیگر یعنی وارد مراحل اجرایی و عملیاتی کند به جای اینکه کاغذبازی هایی صورت گیرد.
نماینده مردم رشت در مجلس ادامه داد: طرح دو سالانه شدن بودجه طرح بسیاری خوبی است. طبیعی است که بسیاری از موارد با قانون اساسی ما مغایرت داشته باشد و اتفاقات بسیاری در کشور ما رخ می دهد که ضرورت جنگ و تحریم ناجوانمردانه و جنگ اقتصادی از سوی دولت تروریسم اقتصادی، اقتضا کرده است که سران سه قوا متناسب با حکم حکومتی ورود کنند و با تفویض اختیاری که شده است بتوانند تصمیماتی را اتخاذ کنند. ما باید هر اقدامی را که برای کشور موثر باشد و کشور را از یک گره کور خارج کند و کشور را فعالتر و به روز تر کند را در پیش گیریم.
این عضو کمیسیون برنامه و بودجه در مورد ضعف مدیریتی و اداری در زمینه تاخیر در تصویب بودجه سالانه نیز بیان کرد: بررسی صفر تا صد بودجه مورد بررسی قرار می گیرد که طولانی شدن فرایند تصویب بودجه نیز به همین دلیل طبیعی است. برای مثال بودجه دو تا سه ماه در بدنه کارشناسی دولت تا تصویب دولت طول می کشد چرا که یک شبه نمی توان بودجه را نوشت و دو تا سه ماه نیز بودجه در کمیسیون تلفیق و مجلس, صحن علنی,رفت و برگشت آن به شورای نگهبان طول می کشد که بسیار کم است. بودجه ای را نمی توان پیدا کرد شش ماهه به صورت صفر تا صد مورد بررسی قرار گیرد. یعنی تا وزارتخانه ها پیشنهادات خود را ارائه دهند سازمان برنامه و بودجه برنامه ریزی بررسی و تلفیق سازمان برنامه و بودجه تصویب و تایید کند و به هیأت دولت ارسال شود. اعضای هیئت دولت بودجه را بررسی و تصویب کنند و رئیس جمهور هم از آن در مجلس دفاع کند و تحویل مجلس دهد. کمیسیون تلفیق مرکب از کمیسیون های مجلس تشکیل شود و بودجه را بررسی کنند. پس از بررسی کردن ها در صحن علنی ماده به ماده بررسی کند و پس از بررسی مجلس به شورای نگهبان ارسال می شود، شورای نگهبان ایراداتی می گیرد. بنابراین فرایند تصویب بودجه بدین گونه است که در عالم خود منطق دارد ولی به دلیل زمانی که مصرف می کند بهتر است که چند برابر زمان بررسی و تصویب را به بهره برداری اختصاص دهیم.
جعفرزاده گفت: برای مثال وقتی بررسی بودجه انجام می گیرد تا تصویب شود بازار راکد می شود به این دلیل که بازار می خواهد بداند درآمد کشور چه اندازه است و کدام یک از پروژهای عمرانی تصویب می شود و کدامیک تصویب نمی شوند. قیمت ارز چگونه خواهد بود در مورد قیمت کالاهای اساسی چه تصمیماتی اتخاذ خواهد شد. یعنی یک بخش از اقتصاد کشور، روند خود را کند و آهسته می کند تا بودجه تصویب شود. طلا و ارز هم بدین گونه است. وقتی بودجه تصویب شود همگان تکلیف خود را می دانند.
وی افزود: طول کشیدن زمان تصویب بودجه امری طبیعی و اجتناب ناپذیر است. بازار می خواهد بداند که سیاستهای 9 گانه دولت چیست تا سیاست های خود را متناسب با آن تنظیم کند و بنابراین همه این موارد به یکدیگر وابسته است. بازار و مالیات وابسته به بودجه است. معافیت های مالیاتی, بحث گمرک، نرخ عوارض از پاسپورت تا جرائم رانندگی تا پلاک گذاری خودروها وابسته به بودجه است. تجربه نشان داده است که این مدت زمان طولانی برای تصویب بودجه مصرف می شود و عجله در تصویب بودجه نیز درست نیست و بودجه شوخی نیست. بنابراین به جای اینکه در تصویب بودجه تعجیل صورت گیرد بهتر است که زمان بهره برداری را افزایش دهیم. وقتی شش ماه برای تصویب بودجه وقت صرف می شود شش ماه برای مصرف کردن کم است. شش ماه وقت برای بودجه صرف شود و در مقابل سه برابر شش ماه برای بهره برداری وقت صرف شود. مدت زمان کارشناسی شده تیز بدین گونه است.
وی در مورد تجربه موفق یا ناموفق کشورها در مورد دوسالانه شدن بودجه نیز بیان کرد: یک قاعده تلرانس برای بودجه دوسالانه در نظر بگیریم و هیچ ایراد خاصی هم ندارد. در بودجه می توانیم یک سری اختیارات را در نظر بگیریم که برای مثال تا فلان درصد تغییرات، دولت مجاز است در این چارچوب فلان اقدام را انجام دهد. این موارد قابل پیش بینی است و باید از تجارب کشورها استفاده کنیم. برای اینکه بودجه متمم نخورد می توان برخی اقدامات را انجام داد.
غلامعلی جعفرزاده تاکید کرد: البته باید در نظر داشت که شاید برای اقتصادهای باثبات، دوسالانه شدن بودجه بهتر بوده و پاسخگوی آن است اما بدنه کارشناسی دولت می تواند تمهیداتی را اتخاذ کند تا بودجه را بسیار خوشبینانه ننویسد. بودجه را به صورت متوسط به پایین می نویسند که اگر فرصت هایی ایجاد شد اضافه بر آن, اختیاراتی به دولت می دهند یعنی ایرادی که گرفته می شود این گونه قابل حل است.
وی در پایان بیان کرد: برای مثال بند الف تبصره 18 قانون بودجه سال 97 در اسفند ماه بودجه آن ابلاغ شد. تبصره 16 قانون بودجه سال 98 که در برج 4 هیچ اقدامی برای آن صورت نگرفته است. برای تبصره 19 قانون بودجه 98 هیچ اقدامی صورت نگرفته است چرا که زمان بررسی آن کم است. بنابراین به طو کلی زمان برای بررسی این موارد کم است که باید افزایش پیدا کند. کشور ما با توجه به کندی بررسی موجود برخی قوانین سرعتی برای آن پاسخگو نیست و قانون هدر می رود.