طرح ترافیک خبرنگاری که به رانت تبدیل شد/ از اعطای طرح ترافیک به سایت‌های دوست یابی تا رسانه‌های مجهول و فصلنامه‌های علمی پژوهشی

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ تخفیف طرح ترافیک خبرنگاری به رسانه‌های زیادی از سوی معاونت حمل و نقل و ترافیک اعطا شده است؛ فارغ از سخت‌گیری‌هایی که برای اعطای این طرح به رسانه‌های شناسنامه‌دار صورت گرفت با نگاه اجمالی به نام رسانه‌ها و افرادی بر می‌خورید که نه تنها رسانه فعالی ندارند بلکه استفاده از این تخفیف را برای تردد شخصی در نظر گرفته و بیشتر به رانت از یک مصوبه تبدیل شده است.

حدود 17 مرداد 79 طی مصوبه ای به سازمان حمل‌ و نقل و ترافیک شهرداری تهران اجازه داده شد که تا سقف تعداد دویست (200) عدد مجوز ورود به محدوده طرح ترافیک شهر تهران به‌ صورت برچسب و با معرفی انجمن صنفی مطبوعات به‌ صورت بلاعوض در اختیار خبرنگاران مطبوعات قرار دهد. هزینه مترتبه واگذاری برابر تعرفه مصوب از محل اعتبارات شورای اسلامی شهر تهران تقبل و پرداخت می‌شود.

همچنین در شورای شهر پنجم در آیین نامه اجرایی تبصره ۲ ماده ۳ مصوبه ۲۴۱۸ شورای اسلامی شهر تهران موضوعی تحت عنوان نحوه توزیع سهمیه طرح ترافیک خبرنگاران تصویب رسید که به موجب آن به شهرداری تهران اجازه داده می شود حداکثر ۳ درصد از کل مجوزهای صادره را در موارد خاص محاسبه کند و خبرنگاران روزنامه‌نگاران و عکاسان خبری را مشمول موارد خاص دانسته است. در ماده ۱ این تبصره عنوان شده است که اکثریت جامعه خبری، جهت انجام رسالت اطلاع رسانی و تسهیل مأموریت‌های مرتبط با تولید خبر، گزارش و تصویر ، نه به جهت ترغیب به استفاده از خودروی شخصی، مجوز داده شود.  در در ماده ۲ این مصوبه عنوان شده منظور از خبرنگاران و روزنامه نگاران کسی که مسئولیت و یا شغل اصلی و مستمر آن فعالیت در زمینه رسانه‌های مکتوب و تصویری و اینترنتی و تهیه تنظیم و انتشار خبر و گزارش از وقایع جاری شهر و کشور و نگارش تحلیل و تفسیر آنها در رسانه های جمعی است.

پس از این مصوبه حدود ثبت‌نام ۶۰۰۰ نفر برای دریافت طرح ترافیک خبرنگاری ثبت نام کردند که از آن میان به ۲۰۶۰ خبرنگار اختصاص پیدا کرده است.

نبود عدالت در ارائه طرح ترافیک به رسانه ها

چندی پیش اسامی دریافت کنندگان طرح ترافیک منتشر شد و در این لیست، اسامی عجیب و غریب رسانه هایی دیده می شود که نه تنها اسم و نام و نشانی از آنان در گیشه ها نمی بینید بلکه نام آن ها را شاید حتی یکبار هم نشنیده باشید. متاسفانه صرف داشتن مجوز از سوی ارشاد سبب ایجاد رانت در دریافت طرح ترافیک خبرنگاری شده است که بر این اساس هر فردی با در دست داشتن یک رسانه گمنام و غیر فعال می تواند این طرح را دریافت کند.

ماهنامه ها و دو هفته نامه های گمنام

با نگاه اجمالی به اسامی دریافت کنندگان طرح ترافیک تحت عنوان خبرنگاران و عکاسان، به لیست بلند و بالای رسانه‌های گمنامی بر می خورید که مشخص نیست آیا تاکنون انتشار پیدا کرده‌اند و اصلا در حال حاضر منتشر می‌شوند. این ماهنامه ها در حوزه های تخصصی غذا، سبک زندگی و... فعالیت دارند که بعضا هیچ ارتباطی به تردد در مراکز شهر ندارند. در این میان حدود 174 هفته نامه و دو هفته نامه و 141 نفر از سوی ماهنامه طرح ترافیک دریافت کردند که بعضا نام آن ها را حتی یکبار نشنیده ایم و با سرچ اجمالی هیچ نشانی از آنان در فضای مجازی نیست. در این میان یک شبکه اجتماعی و دوستیابی فارسی زبان، برخی ماهنامه های تخصصی با صفحات مجازی غیر فعال و برخی دیگر فصلنامه های علمی- پژوهشی هستند. حالا این سوال به ذهن متبادر می شود که اساسا هفته نامه، ماهنامه و... چه فعالیت خبری انجام می دهند که نیاز به تردد در ساعات مشخص شده در طرح ترافیک دارند.

رسانه ملی

در حالی که خبرنگاران سازمان صدا و سیما با ماشین‌های سازمانی در سطح شهر تردد می کنند با این حال حدود 250 طرح ترافیک شامل خبرنگاران این سازمان شده است.

رسانه های محلی

برخی رسانه های محلی برای شهرهای دیگر فعالیت می‌کنند اما با گرفتن طرح ترافیک خبرنگاری در تهران از این تخفیف استفاده کرده اند. این در حالی است که برخی از این رسانه ها در یک روز تنها یک خبر آن هم غیر تولیدی بارگزاری کرده اند که تخصیص طرح به این رسانه ها جای سوال دارد.

طرح فامیلی

هنگامی که به لیست دریافت کنندگان طرح طرافیک بر می خورید لیستی از افراد با یک فامیل در یک رسانه بر می خورید که این خود جای سوال است.

تخصیص طرح به پرسنل اداری و خدماتی رسانه ها

اگر برخی رسانه‌ها را از نزدیک نشناسید متوجه تخصیص طرح به خدمه و پرسنل نمی شوید و جای سوال است که چرا رسانه های مذکور که بعضا معتبر هستند نام پرسنل و خدمه خود را در جای خبرنگار رد کرده و با سند سازی طرح ترافیک دریافت کرده اند.

اعطا طرح به حامیان محیط زیست پاک

تخصیص طرح ترافیک به رسانه‌هایی که خود به تبلیغ حمل و نقل پاک و محیط زیست عاری از آلودگی تاکید دارند و عدم استفاده از خودروی جزو وظایف ذاتی‌شان است و بیشتر دریافت این امتیاز شبیه شوخی می‌ماند.

شبکه های و موسسات پژوهشی

برخی شبکه ها و موسسات پژوهشی از غافله جا نمانده اند و از اعتبار خبرنگاران برای دریافت طرح ترافیک خبرنگاری استفاده کردند.

روزنامه و خبرگزاری هایی با یک پرسنل بدون انتشار

در میان همه این هیاهو برخی افراد با ثبت یک رسانه غیرفعال در ارشاد، اقدام به دریافت طرح ترافیک خبرنگاری کردند.

کلام آخر

از سال 79 تا کنون طرح ترافیک با نام خبرنگاران به افراد واگذار شده است اما شاید این طرح، کمتر به خبرنگارانی که در محدوده تردد دارند اعطا شود. بحثی در تعداد اعطای طرح ترافیک به رسانه های شفاف نیست اما  قرار نیست طرح ترافیک به رانت تبدیل شود بلکه امکانی برای سهولت کار خبرنگاران بوده؛ با این حال طرح ترافیک با عنوان رسانه به رانت تبدیل شده است.

به نظر می رسد مشکل اصلی با رسانه هایی است که هیچ فعالیت خبری انجام نمی دهند و نیازی به تردد در مراکز طرح ترافیک ندارند و به نظر می رسد اگر سهم آن ها کم می شد شاید به این میزان اعطای طرح ترافیک در میان رسانه‌ها صورت نمی‌گرفت و از همه مهم‌تر حق رسانه‌هایی مانند خبرگزاری برنا و سایر خبرگزاری‌هایی که به میزان لازم این سهمیه را دریافت نکردند پایمال نمی‌شد. این در حالی است که از ۱۰ درخواست در خبرگزاری برنا تنها ۷ طرح ترافیک تائید شده است این درحالیست که خبرگزاری برنا در ارائه اسامی دریافت کننده طرح ترافیک با حساسیت و سخت‌گیری زیادی رفتار کرده و به نظر می‌رسد برخی خبرگزاری‌ها که فعالانه خدمت‌رسانی کرده و در مرکز شهر تردد زیادی دارد مظلوم واقع شده اند.