به گزارش خبرگزاری برنا از قم، بعد از فتح مکه در سال نهم هجری به دنبال تبلیغ دین مبین اسلام در شهرهای مختلف، گروه‌های فراوانی از مناطق دوردست برای پذیرش اسلام و مناظره با پیامبر اکرم(ص) به حضور ایشان در مدینه شرف‌یاب می‌شدند، به همین جهت آن سال به نام «عام الوفود» یعنی سال ملاقات گروه‌ها با رسول خدا(ص) شهرت یافت.
یکی از آن گروه‌ها چند نفر از اهل نجران و پیرو حضرت عیسی(ع) بودند که به مدینه می‌آمدند تا علاوه بر آشنا شدن با کسی که خود را پیامبر معرفی می‌کرد، از وضعیت دین جدید او آشنایی پیدا کنند.
این گروه پس از ورود به مسجد مدینه و آشنایی با پیامبر اسلام(ص)، در مورد اعتقادات دینی خود با او به محاجّه پرداختند؛ اما مسیحیان پس از مناظره و شنیدن برهان‌های کافی از جانب پیامبر اسلام(ص) قانع نشدند؛ در نتیجه خدای سبحان در آیه ۶۱ سوره آل‌عمران به رسو الله(ص) دستور داد تا با آن‌ها به مباهله بپردازد.
«هرگاه بعد از علم و دانشی که (درباره مسیح) به تو رسیده، (باز) کسانی با تو به محاجّه و ستیز برخیزند، به آن‌ها بگو بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را، ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را، ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود، آنگاه مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغ‌گویان قرار دهیم.»
پیامبر اسلام(ص) از سوی خداوند بدان مأمور گشت و برای پایان بخشیدن به مجادلات هیئت نصاری با آن حضرت و اقناع عوام و خواص از مسلمانان و مسیحیان از هر منطق و استدلالی بهتر و رساتر بود.
طبق توافق قبلی، پیامبر (ص) و نمایندگان نجران برای مباهله به محل قرار رفتند. ناگاه نمایندگان نجران دیدند که پیامبر فرزندش حسین (ع) را در آغوش دارد، دست حسن (ع) را در دست گرفته و علی و زهرا همراه اویند و به آن‌ها سفارش می‌کند هرگاه من دعا کردم شما آمین بگویید.
سخنان ابوحارثه درباره مصالحه
مسیحیان، هنگامی که این صحنه را مشاهده کردند، سخت به وحشت افتادند و از اینکه پیامبر، عزیزترین و نزدیک‌ترین کسانِ خود را به میدان مباهله آورده بود، دریافتند که او نسبت به ادعای خود ایمان راسخ دارد؛ زیرا در غیر این صورت، عزیزان خود را در معرض خطر آسمانی و الهی قرار نمی‌داد؛ بنابراین از اقدام به مباهله خودداری کردند و حاضر به مصالحه شدند.
هنگامی که هیئت نجرانی پیامبر(ص) را در اجرای مباهله مصمّم دیدند، سخت به وحشت افتادند. ابوحارثه که بزرگ‌ترین و داناترین آنان و اسقف اعظم نجران بود، گفت: اگر محمد بر حق نمی‌بود چنین بر مباهله جرئت نمی‌کرد. اگر با ما مباهله کند، پیش از آنکه سال بر ما بگذرد یک نصرانی بر روی زمین باقی نخواهد ماند.
و به روایت دیگر گفت: «من چهره‌هایی را می‌بینم که اگر از خدا درخواست کنند که کوه‌ها را از جای خود بکند، خواهد کند. پس مباهله نکنید که در آن صورت هلاک می‌شوید و یک نصرانی بر روی زمین نخواهد ماند.»
نتیجه مباهله، بسیار سخت و هولناک است و چه‌بسا به از بین رفتن و نابودی دروغ‌گو بیانجامد
مباهله پیامبر اکرم(ص) با نصرانیان نجران از دو جنبه نشان درستی و صداقت اوست. اولاً محض پیشنهاد مباهله از جانب پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله و سلم خود گواه این مدعاست؛ زیرا تا کسی به صداقت و حقانیت خود ایمان راسخ نداشته باشد پا در این ره نمی‌نهد.
نتیجه مباهله، بسیار سخت و هولناک است و چه‌بسا به از بین رفتن و نابودی دروغ‌گو بیانجامد. از طرف دیگر، پیامبر(ص) کسانی را با خود به میدان مباهله آورد که عزیزترین افراد او بودند. این خود، نشان عمق ایمان و اعتقاد پیامبر(ص) به‌درستی دعوتش است که با جرأت تمام، نه‌تنها خود، بلکه خانواده‌اش را در معرض خطر قرار می‌دهد.
نزول آیه تطهیر در روز مباهله
روزی که پیامبر خدا(ص) قصد مباهله کرد، قبل از آن عبا بر دوش مبارک انداخت و حضرت امیرالمؤمنین و فاطمه و حسن و حسین(ع) را در زیر عبای مبارک جمع کرد و گفت: «پروردگارا، هر پیغمبری را اهل‌بیتی بوده است که مخصوص‌ترین خلق به او بوده‌اند. خداوندا، این‌ها اهل‌بیت من هستند. پس شک و گناه را از ایشان برطرف کن و ایشان را پاک کن.» در این هنگام جبرائیل نازل شد و آیه تطهیر را در شأن ایشان فرود آورد: «همانا خداوند اراده فرمود از شما اهل‌بیت پلیدی را برطرف فرماید و شما را پاک کند.»
آیت‌الله العظمی جوادی آملی در این مورد اظهار داشته است: از مفاخر ما شیعیان ۲۴ ذی‌حجه است آیه «فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِن بَعْدِمَا جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکُمْ» همین آیه مباهله است که باید این روز را گرامی داشت، این‌ها جزو اعیاد رسمی ماست این‌ها جزو مفاخر و مدارک ماست این‌ها جزو دین ماست، این روزها را باید به رسمیت شناخت.
مباهله؛ معجزه زنده و جاوید
یکی از اساتید سطوح عالی حوزه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: آیه مباهله یکی از آیات مورد اتفاق فریقین در قرآن کریم است و دو آیه قبل از آن، بیان می‌کند که حضرت عیسی(ع) همانند حضرت آدم(ع) انسان است و فرزند خدا نیست.
آیت‌الله هادی عباسی خراسانی ادامه داد: مباهله اختصاص به حضرت مسیح ندارد بلکه حضرت مسیح یک مصداق و نمونه‌ای از مباهله است.
وی از مباهله به‌عنوان معجزه‌ای زنده و جاوید یادکرد که تا قیام قیامت ادامه دارد و با اشاره به وقوع جریان غدیر خم قبل از مباهله، غدیر را پلی برای مباهله دانست و افزود: غدیر پیش‌نیاز مباهله بود و کسی که به این واقعیت برسد که امام علی(ع) با حق و حق با امام علی(ع) است، می‌تواند به موضوع مباهله برسد.
به گفته این استاد حوزه علمیه قم، یکی از بزرگ‌ترین نتیجه مباهله، اثبات حقانیت دین اسلام به‌ویژه توحید و خاکی بودن حضرت عیسی(ع) است.
معرفی دین اسلام به‌عنوان دین صلح، آرامش و رحمت یکی دیگر از نتایج مباهله است که آیت‌الله عباسی خراسانی به آن اشاره کرده و افزود: مباهله یک معجزه همیشگی پیامبر گرامی اسلام(ص) است.
اصالت خانواده در دین اسلام
عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نیز در همین زمینه در گفتگو با خبرنگار سرویس فرهنگی مفدا قم، اظهار داشت: نجرانیان به دنبال برحق بودنشان بودند و هنگامی که در روز مباهله جمع شدند با دیدن چهره‌های همراهان پیامبر(ص) برگشتند.
حجت‌الاسلام بهرام دلیر نقده‌ای ادامه داد: در تاریخ آمده است هنگامی‌که برگشتند از آن‌ها پرسیدند چرا بازگشتید، در پاسخ گفتند «اینان که ما دیدیم اگر نفرین کنند یک نفر از نصاری روی زمین باقی نخواهد ماند و همه خواهند مُرد، سپس به حقانیت دین اسلام ایمان می‌آورند.»
خانواده اصلی‌ترین بنیان هر جامعه است؛ اگر این بخش استحکام داشته باشد می‌توان سلامت جامعه را تضمین کرد
وی با اشاره به اینکه اگر بخواهیم بهره‌های اجتماعی، سیاسی و... از داستان مباهله بکنیم این بهره‌ها کم نیستند و اگر پیامبر(ص) را سرمشق زندگی‌مان قرار دهیم مشکلات ما حل می‌شود، افزود: در آن زمان خیلی از صحابه پیامبر(ص) نیز از یاران وفادار ایشان بودند اما با توجه به آیه مباهله مراد از «اَنفُسَنَا، نِسَاءَنَا و اَبنَاءَنَا» که جان پیامبر اکرم(ص) هستند همان علی بن ابیطالب(ع) و فاطمه زهرا(س) و حسنین(ع) است.
این استاد حوزه و دانشگاه تأکید کرد: تمام اعضای این خانواده که به مباهله رفتند گل سرسبد هستی هستند و این در واقع نشان از اصل خانواده در دین اسلام است و ما درمی‌یابیم که این خانواده حتی در روز مباهله هم با همدیگر همراه بودند؛ در واقع امروز تحکیم بنیان خانواده بهترین راهکار برای گسترش اسلام و حقانیت دین اسلام است و پیام مباهله هم خانواده محوری بود.
دلیر با اشاره به اینکه در کشورمان از روز مباهله با عنوان روز خانواده نام‌برده شده است، تصریح کرد: خانواده اصلی‌ترین بنیان هر جامعه است و اگر این بخش استحکام داشته باشد می‌توان سلامت جامعه را تضمین کرد.
وی یادآور شد: ما به‌عنوان یک مسلمان مکلفیم که تمامی رفتارهای خویش را جهت اعتلای فرهنگ اسلام با نگاه به خاندان عصمت و طهارت تنظیم کنیم تا خود را به سطح قابل قبولی برای الگو گرفتن جهانیان از یک خانواده معتقد به اسلام ناب محمدی(ص) برسانیم.