کودک همسری و موضوعات پیرامون آن از جمله مسائلی است که همواره مورد اعتراض بسیاری از فعالان اجتماعی قرار می گیرد، اما در طی سالیان گذشته شاهد بوده ایم که این موضوع در بین بسیاری از مردم رواج داشته است و حتی امروزه نیز با توجه به رشد و علم و توسعه آن و همچنین بالارفتن سطح آگاهی مردم بازهم این موضوع در بین برخی از مردمان کشور ما و باقی کشورهایی که بر سنت‌ها و آموزه‌های گذشتگان خود پایبند هستند وجود دارد.
دلایل فراوانی در این خصوص وجود دارد اما اصلی‌ترین دلیل در این رابطه مبحث آموزه‌های سنتی است که از گذشتگان به ارث رسیده، همچنین عوامل فرهنگی و اجتماعی است که پدیده‌هایی همچون فقر در این زمره قرار می‌گیرند.
در حال حاضر استان زنجان در رتبه اول بحث کودک همسری در کشور است و پس از آن استان آذربایجان شرقی در رتبه دوم قرار دارد. در گذشته این موضوع به عنوان یک امر عادی در بین افراد وجود داشت اما طی چند سال اخیر و با رشد چشم‌گیر فضاهای مجازی دسترسی عموم مردم به این بسترها شاهد هستیم که پس از رسانه‌ای شدن چنین موضوعی واکنش‌ها و مخالفت‌هایی با این موضوع صورت می‌گیرد که در مواقعی نیز کارگشا بوده و توانسته جلوی چنین موضوعی را بگیرد. همچنین براساس گفته‌های صاحب نظران علوم اجتماعی و جامعه شناسان مبحث کودک همسری دیگر امری عادی نیست و مصداق بارز خشونت علیه کودکان است و به همین دلیل شاهد هستیم در بسیاری از کشورهای دنیا این موضوع با قانون مغایرت دارد و با آن برخورد صورت می‌گیرد.
رایحه مظفریان، فعال حقوق کودک و جامعه‌شناس، در خصوص موضوع کودک همسری و اینکه در چه کشورهایی کودک همسری وجود ندارد، به خبرنگار برنا گفت: در حال حاضر شاهد هستیم در کشورهای قاره اروپا و همچنین آمریکای شمالی این موضوع ممنوعیت دارد و اگر ارتباطی مابین فرد زیر 18 سال با فردی بیش از 18 سال به هرنحوی صورت گیرد تعارض محسوب می‌شود و نوعی کودک آزاری روی داده است که موجب سوءاستفاده از کودک شده و به شدیدترین شیوه با آن برخورد می‌شود. به همین دلیل این موضوع در کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی مبحثی قانونی و حل شده و می‌توان گفت در پائین‌ترین سطح خود قرار دارد.
او ادامه داد: البته نمی‌توان گفت به هیچ شکلی مطلقا این موضوع در این کشورها وجود ندارد چون مواردی در این خصوص وجود دارد که نشان می‌دهد تعارضاتی نیز صورت گرفته و باعث به وجود آمدن کودک آزاری شده است اما در پائین‌ترین سطح و با کمترین درصد نسبت به باقی کشورهایی دیگر وجود دارد.
مظفریان افزود: در حال حاضر بیشترین میزان کودک همسری در کشورهای آسیایی و به‌خصوص کشورهای حوزه خاورمیانه وجود دارد به شکلی که شاهد هستیم سالانه آمارهایی فراوانی در این خصوص منتشر می‌شود که نشان می‌دهد درصد بالایی از کودکان که بالاجبار تن به ازدواج می‌دهند که هیچ آگاهی نسبت به آن ندارند.
این جامعه‌شناس در رابطه با کشورهایی که هیچ قانونی را در این راستا به تصویب نرسانده‌اند، گفت: تقریبا می‌توان گفت در سرتاسر جهان چندین کشور وجود دارد که هیچ قاونی را در راستای منع این موضوع به تصویب نرسانده‌اند و قانون در مقابل این موضوع سکوت کرده است. این کشورها عبارتند از عربستان، سودان، گامیبا و چندین کشور دیگر. البته قانونی که در بسیاری از کشورها وجود دارد نیز همواره با تبصره‌هایی همراه است که اجازه می‌دهد این امر صورت گیرد. برای مثال در کشور ما سن 15 سالگی برای ازدواج دختر تعیین شده اما بر اساس اذن ولی و رای دادگاه عملا اجازه ازدواج دختران زیر 15 سال نیز صادر می‌شود و آن را ممکن می‌سازد.
این فعال حقوق کودک در خصوص روش‌هایی که برای جلوگیری از بروز کودک همسری وجود دارد نیز بیان کرد: در این رابطه اولین موضوع تجدیدنظر در قوانینی است که در کشور ما با اشاره به این مبحث وجود دارد، در حال حاضر شاهد هستیم قوانینی که در این خصوص تصویب شده همراه با خلاءهایی است و گاها به صورت صحیح نیز اجرا نمی‌شود. همچنین مبحث دیگر در این رابطه نیز موضوع آگاه‌سازی افراد و فراگیری آموزش‌هایی است که وجود دارد.
مظفریان خاطرنشان کرد: زمانی که آموزش‌های لازم به افراد و خانواده‌هایی که هنوز هم پایبند به آموزه‌های سنتی هستند، داده شود و میزان سطح آگاهی آنان بالا برود می‌توان ادعا کرد با کودک همسری مقابله شده و از روشی صحیح استفاده کرده‌ایم.
او در پایان با اشاره به پسرانی که قربانی کودک همسری شده‌اند اما آماری صحیح در رابطه با آنان وجود ندارد عنوان کرد: جامعه هدف برای منتشر ساختن آمارهایی که در این رابطه وجود دارد بیشتر روی دختران متمرکز است و متاسفانه کمتر به پسرانی که قربانی کودک همسری می‌شوند پرداخته می‌شود به شکلی که شاهد هستیم درصدی زیاد از کودکان پسر نیز با این موضوع دست و پنجه نرم می‌کنند اما چون در کانون توجه نیستند کمتر به آن‌ها پرداخته می‌شود و اگر بگوئیم پسرها از این قاعده مستثنی هستند، اجحافی است که در حقوق کودکان پسر صورت می‌گیرد. البته این نکته نباید فراموش شود که درصد پسرهایی که با این مبحث مواجه می‌شوند نسبت به دختران کمتر است و به همین دلیل است که بیشتر به دختران و کودک همسری آنان پرداخته می‌شود.