مومنی شریف: وظیفه دانشگاه‌ها در کنار رسانه برای آموزش زبان فارسی را نمی‌توان نادیده گرفت

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، آیین رونمایی مجموعه مستند «این رمز بی‌نهایت» به کارگردانی احمد جان میرزایی با حضور محسن مومنی شریف رییس حوزه هنری، دکتر رضا پورحسین قائم مقام سیما، سلیم غفوری مدیر شبکه مستند و جمعی از مشتاقان سینما و اصحاب رسانه در سالن امیرحسین فردی برگزار شد.

در ابتدای مراسم، محسن مومنی شریف رییس حوزه هنری ضمن اشاره به اهمیت موضوع زبان فارسی در تولیدات سینمایی و تلویزیونی گفت: من شاهد تلاش‌های کارگردان این مستند برای ساخت فیلم بوده‌ام. زبان فارسی موضوع مهمی است و قرابت این مراسم با روز شعر و ادب فارسی را فرصتی برای نگاه ویژه به زبان فارسی می‌دانم و امیدوارم رسانه ملی نیز، با نگاه ویژه‌ای به این موضوع بپردازد.

وی افزود: زبان فارسی بسیار حائز اهمیت وعبرت آموز است چرا که پیشینه‌ای از دو ملت ایران و هند محسوب شده و بر قدمت ٣ هزار و ٥٠٠ سال پیش آریایی‌ها تاکید دارد. در این راستا می‌توان به «کلیله و دمنه» اشاره کرد که نشان دهنده همکاری‌های بیشتر این دو کشور در دوره تمدن اسلامی است.

مومنی شریف خاطر نشان کرد: زبان فارسی جایگاه بسیار ویژه‌ای دارد این در حالی است در برهه‌ای از زمان، هند بستری برای نشان دادن هنر بوده و هر کسی که به پیشرفتی در تمدن اسلامی - ایرانی می‌رسید به این کشور رجوع کرده است. در این میان، طبیبان و شاعران ویژه ما نیز، از این قضیه مستثنی نبوده‌اند. حافظ شیرازی هم یکی از شاعران ایرانی است که به دعوت یکی از پادشاهان هند به این کشور سفر کرده و دانش زبان فارسی خود را به این کشور معرفی کرد. در واقع هند فرصتی برای دیده شدن هنرمندان فارسی است. 

وی ادامه داد: اهمیت زبان فارسی در هند تا حدی است که با ذوق و طبع آنها مطابقت داشته و به زبان اصلی درباریان و اهالی فرهیخته این کشور تبدیل شد و اشعار فارسی این کشور مبین این موضوع است. این در حالی است که زبان 800 ساله فارسی به سطحی از اهمیت در دنیا رسیده بود که به عنوان زبان اصلی محسوب شده و با کاربرد کلیدی خود به بعدی مثبت تبدیل شد. اما حضور استعمارگران و جایگزینی زبان انگلیسی به جای فارسی بعد تلخی برای زبان ما بوده است. در حالی که برخی شاعران از جمله اقبال لاهوری با وجود زبان مادری خود نسبت به فراگیری زبان فارسی اقدام کرده و بر اهمیت آن صحه گذاشته‌اند. درآمیختگی زبان فارسی با زبان محلی هند، منجر به حضور زبان فارسی در این کشور شده و به موجب آن زبان اردو با بهره مندی٥٠ درصدی از واژه‌های فارسی، به وجود آمد. 

رییس حوزه هنری تاکید کرد: اگر ما زبان فارسی را در شبه قاره نیابیم قطعا زبان ما به زودی از بین خواهد رفت در حالی که این زبان تنها منحصر به کشور هند نبوده و آوازه آن به بنگلادش و دیگر کشورهای می‌رسد. دغدغه زبان فقط منوط به ایران نیست بلکه تاثیر آن به کشورهای دیگر نیز می‌رسد پس لازم است به آن توجه شود. بعضی شاعران بعد از حضور غزوه در هند به سرودن اشعار به زبان فارسی تسلط پیدا کرده و با حضور او فارسی را یاد گرفته‌اند. من امیدوارم در دوران ماموریت آقای علیرضا قزوه این پیشرفت‌ها بیشتر شود. در این میان وظیفه دانشگاه‌ها در آموزش زبان فارسی را نمی‌توان نادیده گرفت و باید به این نیاز پاسخ کامل داده شود. من از کارگردان و مدیر شبکه مستند تشکر می‌کنم که نسبت به اهمیت این موضوع غافل نبوده‌اند.

در ادامه مراسم رضا پورحسین، قائم مقام سیما گفت: کارگردان این مستند به موضوع مهمی پرداخته است زبان و ادبیات فارسی به لحاظ هویتی و تمدنی موضع مهمی برای ایران فرهنگی است. این در حالی است مقام رهبری بارها به آن اشاره کرده و در دیدارهای خصوصی و عمومی به آن تاکید داشته‌اند. در این میان ایشان به نوعی گله و احساس نگرانی نسبت تهدیدات موجود در زمینه زبان فارسی را بیان داشته‌اند. همه فارسی صحبت می‌کنند و می‌نویسند ولی هماند دیگر زبان‌ها در کشورهای دیگر کلاس‌هایی برای زبان فارسی وجود ندارد. این در حالی است که با ورود و پیشرفت زبان‌های دیگر، اگر زبان فارسی در این اوضاع رها شود طی 50 سال آینده فرزندان ما قادر نیستند با خواندن کتاب‌های امروز فارسی مفهوم آن را درک کنند و احتمالا مجبور به پاورقی و ترجمه آن می‌شویم که این خطری است که باید به داد آن رسید.

وی افزود: زبان فارسی، زبان علم است که بعد از دین، دومین مولفه هویت ایرانی - اسلامی است این موضوع مهم است. مولفه‌های تهاجم فرهنگی به دنبال از بین بردن هویت ملی است که اگر زبان زده شود هویت هم زده می‌شود. زبان فارسی همانند گذشته باید به زبان علم تبدیل شود ولی امروز زبان ما در رتبه ١٤ علم قرار دارد که این روال بعد از انقلاب برای ما قابل قبول نیست. این در حالی است که زبان فارسی توانایی واژه آرایی و ترکیب بندی و ویژگی‌های تمدنی دارد که بالای٧٠ درصد زبان علمی دنیا همه زبان‌ها بالا بود ه و سهم ما این زیر ١درصد است.

قائم مقام سیما خاطر نشان کرد: رسانه نسبت به بها دادن به زبان فارسی اهتمامی به خرج داده است در حالی است که وزارت علوم به سمت تولید علم به زبان فارسی نیست در حالیکه مرجعیت زبان فارسی را باید بیرون از مرزها تایید و به اهمیت زبان‌های دیگر برسد. بر طبق تاکیدات مقام معظم رهبری باید یافته هایمان را به زبان خود ارائه دهیم تا مابقی کشورها برای فهمیدن آن، زبان فارسی را یاد بگیرند. شواهد و نشانه‌هایی برای رهایی از زبان فارسی وجود دارد که ترجمه کتب درسی به زبان‌های دیگر را دور از ذهن نمی‌کند. 

وی عنوان کرد: ما باید بدانیم زبان فارسی، زبان اول تمدن و علم بوده است و با ترجمه کامل فرد برای فهمیدن نیاز به زبان دیگری نداشته است. بنابراین بعضی واژه‌ها نیاز به معادل سازی در کتب دارد و باید نسبت به آن مبادرت شود. ما باید به سمتی رویم که بتوانیم به جایگاه زبان اول علم برسیم همانگونه که در خلیج فارس پیام‌ها به زبان فارسی مخابره شده و گیرندگان برای ارتباط مجبور به یادگیری بوده‌اند.

پورحسین اظهار داشت: اگر ما یافته‌های علمی داریم چرا نباید به زبان فارسی باشد که دیگران برای فهم آن مجبور به یادگیری شوند؟ این مستند به لحاظ تمدنی و هویتی به اهمیت زبان فارسی توجه کرده است. زبان اول متون عرفانی، علم و فرهنگ، زبان فارسی بوده است و رسانه بعد از تاکیدات مقام معظم رهبری به اهمیت این زبان توجه کرده و در برنامه‌ها به ویژه برنامه‌های ورزشی به آن پرداخت. همچنین در بخش خبر و برنامه‌های زنده نیز به شکل تشویقی و تنبیهی به وضعیت خوبی رسیده‌ایم. در کنار آن برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی در باره بهره وری از زبان فارسی و دوره‌های آموزشی آن آغاز شده تا اهمیت این زبان را به عنوان هویت ایرانی - ملی به کار ببریم.

احمد جان میرزایی کارگردان مستند «این رمز بی‌نهایت» از دیگر میهمانان این مراسم بود که در خصوص ساخت این فیلم گفت: در تحقیقات و پژوهش برای ساخت و سازماندهی فیلم به سه مورد از تاکیدات مقام معظم رهبری رسیدیم که به صراحت از احساس نگرانی نسبت به زبان فارسی می‌گویند. ایشان در مواقع جنگ هم احساس نگرانی نداشته‌اند اما در تقابل با موضوع زبان فارسی به صراحت به این نگرانی اشاره کرده‌اند. به گفته رییس گروه زبان سانسکریت که ریشه بسیاری از زبان‌ها در هند بوده و امروز به جایگاه کمی رسیده است، زبانی که خود را محصور کرده و تولید و زایش نداشته باشد محکوم به مرگ و فراموشی است. در حالی که مجموع دانشمندان از رشته‌های مختلف علوم با حساسیت بالا واژه‌های جدید را انتخاب می‌کنند و برای زبان خود ارزش قایلند. 

وی افزود: زبان فارسی به نحوه‌های مختلف مورد تمسخر قرار می‌گیرد و تنها عامل برای پیشرفت را در گسترش زبان انگلیسی می‌دانند. هند عبرت کاملی برای زبان فارسی است و این مستند یادآوری می‌کند که زبانی که بیش از ٧٠٠ سال قدمت دارد و زبان گویش مردم است، نباید تغییری کند. در واقع استعمار هیچ اعلام رسمی‌ای برای تغییر آن ندارند بلکه دست به جایگزینی و جنگ بین زبان‌ها زده و انگلیسی را جایگزین اردو و فارسی کرده است. نگرانی مقام معظم رهبری عاملی برای چارچوب بندی این مستند است. امید یکی از نکات اصلی‌ای بود که در بیانات ایشان به آن اشاره شده و امیدوارانه به اهمیت زبان نگاه می‌کنند و ترفند رسیدن به آن را پیشرفت زبان فارسی و انتخاب آن برای زبان علم دانست تا دیگران مجبور به آموزش آن برای فهم علوم شوند. ظرفیت‌های زبان از دیگر اولویت‌های رهبری بوده است که می‌تواند سرشاخه دیگر علوم قرار گیرد.

این کارگردان اشاره کرد: کار و ابتکار از تاکیدات دیگر مقام معظم رهبری است که آموزش و پرورش هم از آن غافل بوده و به حجایی رسیده است که ٦٢ درصد دانش آموزان رشته علوم انسانی از زبان فارسی بیزار هستند. ما قبل از متمرکز شدن بر دانشگاه‌ها، نیاز به اقدامی عمومی برای اهمیت به این زبان داریم که از لغات کاملا فارسی استفاده شود و باید به دنبال توجه به مصرف کنندگان زبان باشیم تا تولید کنندگان نسبت به آن اقدامی جدی کرده و انگیزه پذیرش زبان را برای مردم افزایش دهیم.

در پایان از کارگردان مستند «این رمز بی نهایت» تقدیر و به پاس زحمات، تندیسی به جان میرزایی اهدا شد.