به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ وقتی اخبار سایت‌ها، روزنامه‌ها، رادیو و تلویزیون و شبکه‌های اجتماعی را به‌طور روزانه رصد می‌کنیم بیش از همه، یک نکته خودنمایی می‌کند: حجم زیادی از اخبار منفی که بر سرمان آوار می‌شوند. این درحالی است که بر اساس پژوهش ها مردم نیز به شکل درونی تمایل بیشتری به افکار یا اخبار منفی دارند. دلایل بسیاری برای این اتفاق می‌توان در نظر گرفت، به‌عنوان نمونه فشارهای اقتصادی، بی اعتمادی مردم نسبت به مسئولان ، بیماری‌های جسمی و روانی و غیره از شایع ترین علت های موجود در پیدایش این رویداد است.
در این رابطه با امان‌الله قرایی‌مقدم، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه، گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.
رابطه افزایش بدبینی و فاصله بین مردم و سیاست مداران
قرایی‌مقدم با بیان این نکته که منفی‌گرایی به دلیل حکومت‌هایی است که در طول زمان بر مردم روا داشته شده است، گفت: متاسفانه همواره بین مردم و حکومت‌ها فاصله بسیاری وجود داشته و دارد. در نتیجه مردم از حکومت‌ها دور شده و اعتماد به حداقل خود رسیده و با دیده نشدن صداقت از سوی مسئولان، مردم همواره در طول تاریخ با نوعی بی‌اعتمادی مواجه بودند و با خواندن یا علاقه به اخبار منفی سعی در پیشگیری آسیب‌های احتمالی داشته اند.
او ادامه داد: عدم اعتماد مردم به مردم و مردم به مسئولان دو نوع بی‌اعتمادی جدی هستند که دلایلی چون مشارکت داده نشدن و از خود ندانستن مسئولان از مهمترین عوامل پیدایش و پیشرفت این نگاه منفی هستند.
این جامعه‌شناس بدبینی و سوءظن را مختص به تمام زمان‌های تاریخ ایران دانست و توضیح داد: پس از انقلاب نیز همین روند بی‌اعتمادی ادامه‌دار شد و به تدریج با دیده شدن مال اندوزی و جمع ثروت برخی از قضات، وکلا، نمایندگان مجلس و غیره و البته با خالی شدن روز به روز جیب مردم بدبینی‌ها شدت گرفت تا جایی که امروز با جامعه‌ای بدبین و بیمار مواجه شدیم.
خوشبینی و بدبینی ذاتی، ارثی، نژادی و فطری نیست
قرایی‌مقدم با تاکید براینکه خوشبینی و بدبینی ذاتی، ارثی، نژادی و فطری نیست، عنوان کرد: خوشبینی و بدبینی تماما مربوط به شکل جامعه‌ای است که در آن زندگی می‌کنیم. در واقع برخی از جوامع به دلیل حکومت‌هایی که بر آن‌ها روا داشته شده خوشبین یا بدبین می‌شوند.
او با بیان اینکه دو فلسفه در جامعه وجود دارد؛ فلاسفه بدبین و فلاسفه خوشبین، گفت: این درحالی است که به نظر می رسد گرایش جامعه به سمت فلاسفه و تفکرات خوشبینانه باشد.
این استاد دانشگاه در ادامه افزود: البته برخی از جامعه شناسان می گویند که جامعه به سمت بدتر شدن پیش می‌رود. در جامعه ما نیز به دلیل رفتارهای گذشته و سوابق اجتماعی و همچنین عملکردهای منفی که پس از انقلاب صورت گرفت، ریشه بدبینی افزایش یافت و در جامعه به شکل ملموس‌تری نشان داده شد.
بدبینی؛ اثرات اقتصادی، روانی و فرهنگی جبران ناپذیری دارد
او با بیان اینکه همه جا ریاکاری و فریب‌کاری دیده می شود، توضیح داد: با این اوصاف افراد تصور می‌کنند که چیزی برای خوشبینی وجود ندارد و در نتیجه حس بدبینی در آن ها بیشتر می شود.
این جامعه‌شناس افزود: مساله بدبینی اثرات اقتصادی، روانی، فرهنگی جبران ناپذیری دارد و به‌طور کلی تمام زمینه‌های آسیب اجتماعی را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. اگر ما نسبت به اتفاقات کشور و گفته‌ها و شنیده‌ها بدبین هستیم، ریشه آن در تمام مواردی است که گفته شد.
قرایی‌مقدم به آماری در خصوص اثرات منفی بدبینی در جامعه اشاره کرد و گفت: 24درصد مردم دچار استرس هستند و 13 الی 14 درصد آن‌ها از ناراحتی‌های روحی و روانی رنج می‌برند که ریشه تمام این آسیب‌ها در بدبینی، بی‌اعتمادی و سوءظن نهفته است.
او با تاکید بر اینکه هنگامی که جامعه نسبت به یکدیگر بدبین باشد به دنبال اخبار منفی رفته و این فرآیند در تمام زمینه‌ها از جمله اقتصاد و تعاملات اجتماعی تاثیرگذار خواهد بود، ادامه داد: متاسفانه رفتارها و اعمال کسانی که می‌توانند بیشترین نقش مثبت را در جامعه ایفا کنند به حدی به ابتذال کشیده شده که نسل جوان را بدبین کرده‌ایم.
آیا جهان در حال حرکت به سمت بدبینی است
این جامعه‌شناس در پاسخ به این سوال که «آیا جهان در حال حرکت به سمت بدبینی است؟» گفت: خیر این دیدهای منفی را باید از خود دور کرد و سعی در بهتر شدن جامعه داشت. جهان به سمت بدبینی حرکت نمی‌کند بلکه جهان به سمت پیشرفت و آبادی است. این نظریه‌های منفی که آغاز آن از یونان باستان آغاز شده و سرنوشت افراد بشر را بد دانسته است، تا به امروز نتیجه‌ای جز افسردگی و دلزدگی انسان‌ها نداشته است.