به گزارش گروه ورزشی خبرگزاری برنا، روایت خوب و زیبای یک مسابقه ورزشی، پنجره‌ای برای جذب تماشاچیان و معرفی آن رشته است، ارتباط گفتاری یکی از روش‌های تاثیرگزار برای جذب مخاطب و افزایش جذابیت رقابت‌ها محسوب می‌شود. اما مجری‌گری و گزارشگری دو مقوله کاملا جداگانه هستند که هر کدام از آن‌ها نیاز به مهارت‌های متفاوتی دارند، لزوما نباید اشخاص در هر دو این عرصه‌ها موفق باشند. به عنوان مثال، یک ورزشکار قهرمان که در رشته ورزشی خود استعداد دارد لزوما نمی‌تواند در حوزه مربیگری هم موفق عمل کند. متاسفانه اکثرا شاهد این موضوع بودیم که برای گزارش یک رویداد ورزشی شخص باید هم به عنوان گزارشگر و هم به عنوان مجری برنامه را مدیریت کند. حتی گاهی در خیلی از برنامه‌ها گزارشگر یا مجری به عنوان کارشناس ورزشی صحبت می‌کنند.
عدم مشخص بودن تفاوت‌های دو حرفه مجری‌گری و گزارشگری باعث شده است که اشخاص در هر دوی این عرصه‌ها ورود پیدا کنند، به همین دلیل بارها در گزارش مسابقات شاهد بودیم که مجری با رشته ورزشی و اصطلاحات خاص آن آشنا نبوده یا گزارشگر مهارت‌ها کافی برای مدیریت برنامه را به عنوان یک مجری نداشته، که این مسئله همیشه حواشی زیادی را به وجود آورده است.
*گزارشگرها طبق سلیقه مدیران انتخاب می‌شوند
جواد محتشمیان گزارشگر والیبال ایران طی گفتگو با خبرنگار برنا در این خصوص بیان کرد: تفاوت‌های زیادی بین این عرصه‌ها وجود دارد، اما چه کسی باید این تغییر را ایجاد کند؟ من متوجه این مسئله هستم اما کسی که باید شناخت کافی نسبت به عملکرد نفرات داشته باشد، کسانی هستند که به عنوان مدیر بالا نشسته‌اند. این یک واقعیت است که من سال‌ها آن را حس کردم، اما من نمی‌توانم کاری بکنم. ما سال‌ها پیش، زمانی که محمدجعفر صافی مدیریت شبکه سه را در دست داشت، پیشنهادهای زیادی را برای برطرف کردن این مشکلات دادیم.
وی افزود: بیشتر گزارش‌ها باید به صورت دونفری اجرا شود، یعنی یکی به عنوان کارشناس و یکی به عنوان گزارشگر در برنامه حضور داشته باشند. الان گزارشگرها طبق سلیقه مدیران انتخاب می‌شوند، یعنی اگر کسی مدیر شبکه‌ای در اقوام خود داشته باشد، می‌توان به راحتی وارد این عرصه شد و نیازی به گزینش نیست. اگر هم کسی با هر دلیلی وارد این حرفه شده، مدیران شبکه‌ها بودند که صلاحیت آن‌ها تشخیص دادند.
محتشمیان اظهار داشت: زمانی جواد متقی مسئول این کار بود و هر هفته ما را در دفتر خود می‌خواست، گزارشات را تک به تک می‌دید و برای هر نفر اشتباهاتش را با خودکار سبز می‌نوشت و از آن‌ها دلیل می‌خواست. او علاوه بر این که تحصیل کرده و ورزشکار بود، در زمینه ورزش مشاورهای متعددی داشت. این کارها را می‌کرد چون او دلش می‌خواست این حرفه باخطای کم‌تر و جذابیت بیشتر دنبال شود. اما متاسفانه الان نظارت دقیقی روی این مسائل وجود ندارد.
علاوه بر این موضوع بارها شاهد تاثیر نظرات شخصی مجری یا گزارشگر روی روایت یک رقابت بودیم که این مسئله نیز می‌تواند تماشاچیان را زده کند و تعداد مخاطبان را کاهش دهد. همچنین برای ورود افراد به این زمینه غربالگری و چهارچوب مشخصی وجود ندارد و با افزایش کمیت، کیفیت عمل کاهش پیدا کرده است و این موضوع باعث شده، افراط و تفریط در این عرصه زیاد شود. این مسئله در حرفه مجری‌گری هم به وضوح دیده می‌شود و بارها اتفاق افتاده که مجری به جای مدیریت و اجرای برنامه، مانند یک کارشناس خبره به مسائل مختلف ورود پیدا می‌کند.
*گزارشگری ورزشی در همه جای دنیا یک تخصص است
آیدین مقیمی کارشناس و گزارشگر بسکتبال ایران طی گفتگو با خبرنگار برنا در این رابطه عنوان کرد: گزارشگری ورزشی در همه جای دنیا یک تخصص است و اما متأسفانه در ایران به چشم تخصص به آن نگاه نمی‌شود، یعنی گزارشگرها و مجریان ما در کنار کار گزارش و اجرا چندین کار دیگر برای تأمین معاش خود انجام می‌دهند و این باعث می‌شود تمرکزشان از کار حرفه‌ای خودشان کم شود. اگر مثل همه جای دنیا دستمزد و شرایط این شغل متناسب باشد، می‌‌توانیم از او کار حرفه‌ای بخواهیم. پس مجری یا گزارشگر باید مطالعه کند تا در رشته خودش تخصص به دست بیاورد.
وی ادامه داد: یکی از مشکلات بزرگ ما این که بعضی از افرار رسانه‌ای که کار گزارش ورزشی انجام می‌دهند، دوست دارند به هر قیمتی روی آنتن باشند، یعنی پیشنهاد هر رشته‌ای برای گزارش را قبول می‌کنند، این باعث می‌شود عمق اطلاعات‌شان در یک رشته خاص کم شود. شاید هم یک اطلاعات عمومی در همه رشته‌ها داشته باشند اما نمی‌توانند تمام رشته‌ها را تخصصی دنبال کنند. به نظر من بهتر است، این کار تخصصی‌سازی شود.
مقیمی اظهار داشت: مشکل دیگری که وجود دارد تفاوت فرهنگی کشور ما با یک سری کشورهای دیگر است که متأُسفانه گزارشگرهای ما این موضوع را لحاظ نمی‌کنند. تقلید کورکورانه از گزارشگرهای کشورهای دیگر مثل گزارشگرهای عرب و ترکیه به خصوص در فوتبال انجام می‌دهند و برای این تقلید هیچ الگویی ندارند. یعنی عین یک عبارت را به صورت ترجمه فارسی درمی‌آورند که متناسب با فرهنگ ما نیست و به آن واکنش‌های زیادی داده می‌شود. گزارشگران ضمن مطالعه بیشتر در رشته خودشان، یک سری مطالعات عمومی هم باید داشته باشند تا بار غیرفنی و ادبی گزارششان را بالا ببرد.
گزارشگر و کارشناس بسکتبال ایران اضافه کرد: در واقع کسانی که بازیکن و مربی یک رشته بودند روی به کار گزارش می‌آورند. همه جای دنیا گزارشات تخصصی به خصوص در رشته‌های تیمی دو نفره انجام می‌شود. نفر اول که به او می‌گویند ریپورتر یعنی یک نفر ریپورت می‌کند و یک نفر کامنت می‌دهد. نفر اول که بازی را گزارش می‌کند کسی است که به رشته تسلط دارد و گزارشگر آن رشته محسوب می‌شود که اتفاقات بازی را روایت می‌کند. نفر دوم کامنتیتوز تخصصی است که چاشنی فنی گزارش را بالا می‌برد و قدرت بیان خوبی دارد. این گزارش‌های دو نفره مخاطب را هم جذب می‌کند، یعنی نفر اول شور و هیجان روایت بازی را دارد و نفر دوم بار فنی دارد و به نفر اول هم کمک می‌کند.
وی خاطرنشان ساخت: متأسفانه در ایران به هر کسی بگوییم قرار است یک نفر کنار شما بنشیند و دو نفره گزارش کنید، می‌گوید ممکن است در آینده رقیب من شود، این روحیه گزارش دو نفره وجود ندارد. در سال‌های اخیر یک حرکت مثبت انجام شده و در برخی رشته‌ها گزارش‌های دونفره را می‌بینیم ولی آموزش محور نیست. مثلا در فرمول یک اتومبیلرانی صباغ گزارشگر خیلی خوب، با اطلاعات و با دانشی است اما شاید اگر کنارش یک قهرمان اتومبیلرانی و فرمول یک از کشور خودمان قرار بگیرد که در پیست اتومبیلرانی تجربه دارد، همان گزارش جذاب صباغ چندین برابر جذاب می‌شود. به نظر من می‌توان با ایجاد کلاس‌های آموزشی برای گزارش‌های تک نفره و دو نفره و در واقع تربیت نسل جدید این اتفاق بیفتد.
*سخن آخر
مخاطبین اصلی یک گزارشگر که از طریق رادیو، تلویزیون یا ... در جریان اتفاقات یک بازی قرار می‌گیرند مردم هستند، تکرار اشتباهات می‌تواند آن‌ها را از نوع گفتار گوینده، مجری یا ... زده کند. در چند وقت اخیر، پس از کنار رفتن چندین گزارشگر کاربلد از این عرصه، رویدادهای پرطرفدارترین رشته ورزشی ایران یعنی فوتبال، جذابیت خود را برای مردم از دست داده است، چون کار حرفه‌ای هم دیگر وجود ندارد یا کم‌تر می‌شود.