به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری برنا؛ مدتی است که انتشار خبرها و شایعه‌هایی در مورد سلامت مواد غذایی پر مصرف در سبد خانوارها، موجی از نگرانی و اضطراب را در جامعه ایجاد کرده است؛ از ذرت‌های آلوده و سمی کشنده گرفته تا کیک های قرص دار و شیرهای مسموم به آفلاتوکسین.
در درجه اول پخش مکرر چنین اظهاراتی در صدا و سیما به بهانه روشنگری آن هم در شرایطی که کشور درگیر انواع تنش‌ها و دغدغه‌هاست، چاره‌ای جز مشکوک شدن به اهداف و نیات پخش این شایعات پیش روی ما نمی‌گذارد، اما در این گزارش می‌کوشیم تبعات منفی چنین برنامه‌هایی را بر اقتصاد و تولید ملی، در سال رونق تولید بررسی کنیم تا شاید صداوسیما توجهی بیش از درج نام سال کنار طرح‌واره شبکه‌ها به مدت چند روز، صرف کند.
در جدیدترین شاهکار این رسانه، شیر و به تبع آن لبنیات هدف حمله قرار گرفت. اظهار نظر کارشناس برنامه مبنی بر وجود سم آفلاتوکسین در شیر و پس از آن هم توصیه احساسی مجری که خطاب به مخاطبان گفت «خواهش می‌کنم فعلا شیر نخورید»، همین کافی بود تا سرانه مصرف شیر کاهش یابد که پیامدهای منفی بر سلامت نسل آینده و پیامدهای اقتصادی دارد.
ضربه به تولید ملی و صادرات
این مساله از مهم‌ترین پیامدهای پخش چنین برنامه‌های بدون پشتوانه علمی و تخصصی است که وزیر کشور هم نسبت به آن هشدار داد.
لبنیات یکی از اصلی ترین کالاهای صادراتی ایران در منطقه است و به کشورهایی مثل قطر، عمان، عراق، افغانستان، پاکستان و امارات صادر می‌شود. همچنین کشورهای عضو اوراسیا مقاصد صادراتی لبنیات ایران هستند.
درآمدهای ارزی کشور در معرض خطر
طبق آخرین آمارها، ایران سالانه ۴۰۰هزار تن محصولات لبنی به ارزش ۷۵۰میلیون دلار صادر می‌کند. در حقیقت لبنیات ایران با رعایت سطح بالای استانداردها محصول خوبی برای ورود ارز به کشور بوده و اهمیت ارزآوری در تنظیم بازارها و سیاست‌های پولی غیر قابل انکار و مبرهن، است.
کاهش فروش ۴۰ درصدی شیر در یک هفته
«رضا باکری»، دبیر انجمن صنایع لبنی ایران، در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی برنا از کاهش ۳۰ تا ۴۰درصدی فروش شیر در کشور از روز پخش برنامه مذکور در تلویزیون خبر داد.
مساله‌ای که اگر ادامه یابد می‌تواند به تعطیلی کارخانه‌های لبنیاتی منجر شده و علاوه بر ضربه به تولید، صادرات و اشتغال، خدشه دار شدن، سلامت جسمی و روانی جامعه را به همراه داشته باشد.
تهدید شغلی برای ۴۸۰هزار نفر کارمند
بر اساس اعلام دبیر انجمن صنایع لبنی ایران به برنا، در حال حاضر ۴۰۰واحد تولیدی در زمینه لبنیات در کشور مشغول فعالیت هستند که برای ۱۲۰ هزار نفر به صورت مستقیم و ۴۸۰هزار نفر به صورت غیر مستقیم ایجاد اشتغال کرده‌اند.
بنابراین هرگونه آسیب به تولید و فعالیت این کارخانه‌ها می‌تواند اشتغال و معیشت خانواده‌های زیادی را تحت با تهدید مواجه کند.
خطر افزایش ابتلا به تب مالت
پس از اقدام اخیر صداوسیما، گزارش‌های میدانی خبرنگار برنا حاکی از فروش بالای شیرها و لبنیات سنتی است. در حالی که مدیر عامل یکی از بزرگترین کارخانجات لبنیات کشور از کاهش فروش و برگشت خوردن شیرهای پاستوریزه طی این چند روز خبر می‌دهد، در بسیاری از واحدهای فروش لبنیات سنتی، شیر سنتی کمیاب شده و به گفته فروشندگان در همان ساعات اولیه صبح به اتمام می‌رسد.
رویگردانی مردم به مصرف شیر سنتی اگر با ملاحظات نکات بهداشتی از سوی فروشنده و مصرف کننده همراه نباشد، می‌تواند باعث بروز و شیوع بیماری تب مالت شود.
تکذیب اظهارات پخش شده و تاکید بر غیر علمی بودن آنها
پس از انتشار این خبر، سازمان ملی استاندارد ایران با انتشار بیانیه‌ای در مورد کذب بودن خبر آلودگی شیرها به سم آفلاتوکسین، از صداوسیما خواست، برای جلوگیری از تشویش اذهان عمومی که نتیجه ای جز نابودی صنایع تولیدی کشور آن هم در سال رونق تولید ندارد، از اظهارنظرهای غیرکارشناسی و بدون پشتوانه علمی و تحقیقاتی لازم جدا خودداری کند.
«امینی»، مدیرکل دفتر نظارت بر استانداردهای صنایع غذایی، آرایشی، بهداشتی و حلال سازمان ملی استاندارد ایران، نیز در این خصوص اظهار کرد که «سم آفلاتوکسین یک سم طبیعی است. قارچ آسپرژیلوس در جیره غذایی دام می تواند چهار نوع سم آفلا توکسین به نام های G۱، B۲، B۱ و G۲ تولید کند. وقتی این سم ها وارد بدن حیوان می شود در بدن حیوان هیدروکسیده و تبدیل به سم آفلاتوکسین M۱ خواهد شد. میزان سم مجاز در جیره غذایی دام پنج میکروگرم در کیلوگرم تعیین شده که این نسبت به ۲۰ در استانداردهای جهانی چهار برابر سختگیرانه تراست.»
به گفته او، هم در ورود جیره غذایی دام هم در واحدهای تولیدی خوراک دام و هم در بدو ورود به دامداری ها بوسیله دامپزشکان مورد کنترل قرار می گیرد.
او می گوید که مرحله دوم کنترل مربوط به تولید شیر است یعنی علاوه بر کنترل همه شرایط بهداشتی در دامداری ها، میزان آلودگی شیر تولیدی به سم آفلاتوکسین نیز بوسیله دامپزشکان بررسی می شود.
به گفته امینی در این مرحله استانداردها بسیار سخت گیرانه‌تر است و عدد یک دهم میکروگرم در کیلوگرم در استاندارد وجود دارد که نسبت به استاندارد جهانی که پنج دهم هست پنج برابر سخت گیرانه‌تر است.
«ایرج حریرچی»، معاون وزیر بهداشت، هم در مصاحبه با رسانه‌ها با بیان اجتناب‌ناپذیر بودن آفلاتوکسین در لبنیات به استانداردها و میزان مجاز آفلاتوکسین در ایران اشاره و نگرانی از بابت سرطان کبد در اثر مصرف شیر حاوی آفلاتوکسین را رد کرد.
در ادامه، «سعید سلطانی»، رئیس اتحادیه دامداران ایران، اظهار کرد که «سازمان دامپزشکی روی شیرخامی که جمع‌آوری می‌شود آزمایش‌های لازم را انجام می‌دهد و اگر سلامت آنها تایید نشود به مراکز دیگر ارسال نمی‌شوند.
«علیرضا رفیعی پور»، رئیس سازمان دامپزشکی کشور، نیز تضمین داد که که همه شیرهای تولیدی در کشور از کیفیت، سلامت و بهداشت کامل برخوردارند و مردم می‌توانند با ضمانت این سازمان، از این محصول با خیال راحت استفاده کنند.
اگرچه این مساله هم مانند شایعه‌ها و اظهارات غیر علمی و غیر تخصصی قبلی تکذیب شد اما ترکش‌های این بمب‌های غیر موثق خبری آثار منفی کوتاه‌مدت و بلندمدت متعددی دارد و ترمیم اعتماد و اطمینان مردم و بازگشت میل و استقبال آنها به تولید و صنعت ایرانی زمان بیشتری خواهد برد. با اینکه هنوز جای سوال است که چرا انتشار چنین اظهارات حساسیت برانگیزی از رسانه‌ای مثل صدا و سیما با ملاحظات و بررسی‌های کارشناسانه همراه نیست اما بعید نیست که ظریف چند هفته آینده، شاهد یک بمب خبری زرد دیگر از سوی این رسانه باشیم که نه تنها بر خلاف مصالح و منافع ملی کشور که ناقض اساسنامه و مقررات این رسانه نیز است.