به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ شاسى یا فریم در اصل یک چهار چوب و ساختار است که معمولاً از فولاد سخت به شکل ناودانى ساخته مى شود. بر روى این فولاد سخت ، بخشهایى مانند موتور ، سیستم انتقال قدرت ، سیستم فنر بندی و سیستم ترمز و فرمان نصب مى شود. باید بدانید مواردى چون تحمل بیشترین میزان وزن و تنش ، سبکى ، کمترین حجم ، سهولت در پیاده سازی سیستم ، هزینه پایانى براى اجراى سیستم ، توانایى تغییر فرم در نقاط مشخص براى بالاترین میزان جذب ضربه ، توانایى حفظ استحکام و عدم تغییر فرم در قسمت هاى حیاتى براى حفظ توانایى مقاومت ، قابلیت تعمیر ساده و بازیابى خصوصیات اولیه و سرانجام انتقال کمترین میزان لرزش و صدا به قسمت هاى درونى اتاق ، از خصوصیات یک شاسى خوب است.
شاسى مستقل
این شاسى از دو تکه آهن ناودانى بلند تشکیل شده است که به صورت موازى از جنس فولاد سخت ولى سبک ، ساخته و به وسیله دو رام در دو سر آن به یکدیگر متصل مى شود. شاسى معمولا در قسمت عقب کمى بالاتر آمده و دلیل آن ایجاد فضاى بیشتر براى دیفرانسیل و فنرهاست. قسمت جلو کمى باریک تر ساخته مى شود که در فرمان پذیرى بیشتر موثر است. در طراحى شاسى سرخود از ورق هاى نازک فلزى استفاده مى کنند که آن ها را به روش شکل دادن (پروفیل) و همچنین تکیه گاه محورهاى جلو و عقب تولید مى کنند. البته قسمتهایى از شاسى مانند کف و محوطه موتور که بیشترین نیرو و فشار بر آن ها اعمال مى شود باید از ورق هایى ساخته شوند که ضخامت بیش ترى دارند.
ضخامت ورق ها معمولا دو تا سه میلى مترى است و به گونه اى جوشکارى مى شوند که از استحکام خوبى برخوردار شوند. خودروهاى سوارى در مقایسه با خودروهاى سنگین نیروى کمى را تحمل مى کنند و روى شاسى آن ها بار استاتیکى کمترى وارد مى شود. بنابرین خودروهاى سوارى مى توانند با سرعت بالا حرکت کنند. اصولا طراحى شاسى سرخود به همین منظور بوده است.
مزایا : در هزینه ها و زمان به دلیل یک جا و مستقل بودن ساخت شاسى و اتاق صرفه جویى مى شود و چون تعویض قطعات به علت خراب شدن به وسیله پیچ و مهره است زمان و مخارج کمترى دارد.
معایب : به علت سنگین بودن خودرو نیروی محرکه آن براى شتاب گرفتن کمتر است. طراحى ایمنى خودرو به علت سنگین بودن قطعات دشوار است و در هنگام تصادف احتمال این که سرنشینان دچار حادثه شوند زیاد است. ساخت قطعات و اسکلت آن نیاز به پرس هاى سنگین و ماشین آلات گران ترى دارد. به علت اتصال قطعات توسط پیچ و مهره به سر و صداى زیاد و همچنین استهلاک بیشترى دچار مى شود.
Monocoque Chassis
شاسى نیمه جدا شدنى
نوع دیگرى از شاسى ها وجود دارد که آن ها را شاسى نیمه جدا شدنى گویند شرکت “روور” براى اولین بار خودروهایى را تولید کرده که شاسى آن ها از دو قسمت تشکیل شده است.
الف : ثابت
ب : قسمت هاى جداشدنى از شاسى.
اجزاى ثابت : کف ، ستون ها ، دیوارهاى صندوق عقب ، دیواره جلوى موتور و قسمت هاى جداشدنى : سقف خودرو ، گلگیرها ، پنجره جلویى و غیره هستند که اینها به وسیله پیچ و مهره به قسمت ثابت بسته مى شوند.
مزایاى شاسى نیمه جدا شدنى نسبت به دو نوع دیگر عبارتنداز : در هنگام تصادف ، هزینه قطعاتى که خراب شده اند و باید تعویض شوند پایین مى آید ،
فرم اتاق شکل پذیر است و مى توان طرح جدیدى را تولید کرد همچنین مى توان موتور و محورها را که نسبتا سنگین هستند بر روى یک اسکلت جداگانه سوار کرد ، در مونتاژکردن امکان عایق بندى بهترى بین دو قطعه وجود دارد و در نتیجه سروصدا و ارتعاشات چرخ ها به اتاق کاهش مى یابند.
انواع : شاسى نردبانى ، شاسى جناقى در وانت ، شاسى وسط لوله ای در کامیون ، شاسى فرم 7 و 8 در خودروهاى مسابقه ای و شاسى صفحه اى مثل شاسى فولکس واگن قورباغه اى.
شاسی ستون فقراتی یا جناقی
تعمیرات و روسازى
در اثر ارتعاشات و تکان هاى زیاد به علت ناهموار بودن جاده ممکن است اتصالات و قطعات شل یا شکسته شوند. همچنین ممکن است در اثر تصادف فرم شاسى و روسازى آن تغییر کند که در هر دو صورت باید در اسرع وقت نسبت به رفع عیب اقدام شود : اول قطعاتى که به وسیله میخ پرچ و یا جوشکارى به هم متصل مى شوند اگر شکسته و یا شل شده اند را مى توان با ضربه زدن توسط یک چکش کوچک امتحان کرد. اگر صداى شنیده شده ناشى از ضربه ، خفه بود پرچ ها شل و یا قسمت هاى جوشکارى شکسته شده اند. کوبیدن روى پیچ ها به خاطر محکم شدن ، کار درستى نیست و باید تعویض شوند. دوم این که اگر محل اتصال روى شاسى صداى جیر جیر دهد نشانه آن است که لایى هاى بین دو قطعه از بین رفته و باید هر چه زودتر تعویض شوند.
در اثر تصادف ممکن است فرم شاسى و روسازى خودرو تغییر کند. با یک سرى آزمایش مى توان عیب را مشخص و آن را رفع کرد ، مثلا اگر فرم قالب شاسى تغییر کند و یا محورها و فنرهاى برگه اى (شمشى) منحرف شوند در هر صورت موجب لاستیک سایى مى شود. نواقص فوق را مى توان با اندازه گیرى دقیق مشخص کرد.
اندازه گیرى انحراف قاب شاسى به وسیله ریسمان به دو روش “روسازى جدا شود” یا “روسازى جدا نشود” امکان پذیر خواهد بود :
اول : ابتدا باید روسازى هاى خودرو را جدا کنیم ، که به وسیله ریسمان این کار را انجام مى دهیم. بیشتر سازندگان خودروها نقطه وسط (نقطه کنترل) را علامتگذارى مى کنند ریسمان باید از نقطه وسط بگذرد و قطرها باید از هر دو طرف ، مثلثهاى مساوى را نشان دهد در غیر این صورت شاسى انحراف دارد.
دوم : چنانچه اندازه گیرىبدون پیاده کردن روسازى همچون خودروهاى شاسى سرخود انجام شود ، ابتدا خودرو را روى یک سطح صاف افقى قرار مى دهیم و ازهر دو طرف از نقاط مشابه قاب شاسى شاغول روى زمین نشانه گذارى مى کنیم. در این هنگام از محل کرپى فنرها یا انتهاى اکسل ها استفاده مى شود. چهار نقطه روى زمین مشخص شده با وصل کردن این چهار نقطه یک مستطیل رسم مى شود. سپس قطرهاى آن را رسم کرده محل تقاطع قطرها همان نقطه وسط شاسى است. در صورت سالم بودن شاسى باید تمام مثلث ها ، مشابه و مساوى هم باشند ، در غیر این صورت اندازه انحراف شاسى معلوم مى شود.
شاسی نردبانی
بررسى چند نوع شاسى
شاسی فضایی لوله ای