به گزارش گروه روی خط رسانه های خبرگزاری برنا؛ طی روز‌های اخیر و در جریان تحویل چند فروند بالگرد‌های اورهال شده به نیرو‌های مسلح، بالگرد ۲۱۴ هوانیروز سپاه مجهز به موشک‌های جدید نیز مشاهده شد که نشان می‌داد یک سلاح ضد زره هواپرتاب جدید به فهرست تسلیحات بالگرد‌های کشور افزوده شده است.
موشک‌های هوا به سطح هدایت نیمه خودکار و خودکار (شلیک کن-فراموش کن) تأثیرگذارترین سلاح بالگرد‌های رزمی به شمار می‌روند. در کنار آنها، راکت و توپ یا تیربار نیز در مأموریت‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
موشک‌های خودکار به علت ایجاد امکان تک موقعیت توسط بالگرد بلافاصله پس از شلیک، از ارزش عملیاتی و البته قیمت تمام شده بالاتری برخوردار هستند. این موشک‌ها از جستجوگر‌های اپتیکی مرئی، اپتیکی تصویرساز حرارتی و رادار موج میلیمتری استفاده می‌کنند.
موشک‌های نیمه خودکار از نوع فرمان در خط دید یا انواع هدایت لیزری قیمت پایین تری دارند، اما لازم است تا بالگرد تا زمان اصابت، هدف را دنبال کرده و در دید خود داشته باشد. البته در مورد موشک‌های هدایت لیزری می‌توان از پهپاد‌ها یا نفرات زمینی هم برای هدایت استفاده کرد که محدودیت‌های خاص خود را به دنبال دارد.
موشکی که به همراه بالگرد بل ۲۱۴ در روز گذشته مشاهده شد، «قائم-۱۱۴» نام دارد و به نظر می‌رسد علت این نامگذاری استفاده از دستاورد‌های بمب‌های هوشمند سری قائم در این موشک و نیز مد نظر بودن رسیدن به موشکی در رده AGM-۱۱۴ هلفایر ساخت آمریکا بوده است.
موشک مشابه هلفایر در ایران برای اولین بار در زمان رونمایی از پهپاد راهبردی فطرس در اواخر آبان ۱۳۹۲ مشاهده شد. هر چند در آن زمان هیچ اطلاعاتی از عملکرد و وضعیت عملیاتی موشک مذکور منتشر نشد، اما گمانه زنی‌ها حاکی از آن بود که موشک مذکور احتمالاً از نمونه هدایت لیزری موشک هلفایر الگوبرداری شده است.
موشک مشابه هلفایر زیر بال پهپاد فطرس
موشک زیر بال پهپاد فطرس از نظر علائم روی بدنه شباهت به نمونه هدایت لیزری هلفایر داشت
موشک AGM-۱۱۴ هلفایر که از دهه ۱۹۸۰ وارد خدمت عملیاتی شده، در گونه‌های مختلفی توسعه پیدا کرده است. طول حدود ۱۶۳ تا ۱۸۰ و قطر ۱۸ سانتیمتر، جرم حدود ۴۵ تا ۴۹ کیلوگرم، سرجنگی ۸ تا ۹ کیلوگرمی و برد ۸ کیلومتر در نمونه‌های مختلف این موشک مشاهده می‌شود. خانواده موشک هلفایر از یکی از دو نوع هدایت نیمه خودکار لیزری یا خودکار رادار موج میلیتری استفاده می‌کنند.
اجزاء داخل موشک هلفایر نمونه هدایت راداری
این موشک روی حدود ۲۰ نوع بالگرد، هواپیمای سرنشین‌دار و پهپاد آمریکایی بکارگیری شده است. خصوصاً عملیات‌های تروریستی که توسط پهپاد‌های ارتش آمریکا انجام می‌شود، توسط موشک‌های خانواده هلفایر صورت می‌پذیرد. این موشک در ۳۰ سال گذشته در تمام منازعات نظامی با حضور یگان‌های بالگردی ارتش تروریست آمریکا و رژیم صهیونیستی حضور داشته است. گفته می‌شود در عملیات ترور سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی نیز گونه‌ای از موشک هلفایر یا نسل بعد توسعه داده شده از روی آن به کار گرفته شده است.
نمونه هدایت لیزری موشک آمریکایی هلفایر
تا مدت‌ها در ایران خانواده موشک‌های طوفان به عنوان موشک ضد زره هواپرتاب توسط بالگرد‌های کبرا در هوانیروز ارتش و سپاه مورد استفاده قرار می‌گرفتند. در سال‌های گذشته موشک‌های شفق و آذرخش و بعداً موشک‌های قمر بنی هاشم، حیدر، دهلاویه و خانواده بمب و موشک‌های نقطه زن سدید نیز به فهرست تسلیحات هواپرتاب بالگرد‌های مختلف افزوده شدند. در پهپاد‌های ایرانی نیز انواع بمب‌های نقطه زن قائم و سدید مورد استفاده قرار می‌گیرند.
آنچه در تغییر تسلیحات موشکی بالگرد‌های در اختیار نیرو‌های مسلح مشهود است، تمایل به افزایش برد درگیری است. موشک‌های طوفان برد نهایی کمتر از ۴ کیلومتر در نمونه‌های هدایت سیمی و حدود ۵ کیلومتر در نمونه هدایت لیزری طوفان-۵ دارند. اما موشک‌های جدید شفق، قمر بنی هاشم و حیدر با برد‌های ۸ تا ۱۲ کیلومتر جهش قابل توجهی در برد درگیری برای بالگرد‌ها ایجاد کرده اند. این برد دورایستایی بیشتر سبب در امان ماندن بالگرد از آسیب موشک‌های دوش پرتاب و سلاح‌های کالیبر متوسط که در نزدیکی اهداف زمینی مستقر هستند می‌شود.
موشک حیدر زیر بال بالگرد کبرای هوانیروز ارتش؛ به جز قسمت جستجوگر و جلوی بدنه، سایر بخش‌های این موشک شباهت بالایی به موشک بریمستون دارد که خود از هلفایر الگوبرداری شده است
از سوی دیگر در چند سال اخیر، روند تجهیز بالگرد‌های ترابری به سلاح‌های مختلف شامل تیربار و راکت انداز‌های ۷ و ۱۹ تایی سرعت گرفته است. در کنار آن، تجهیز به سامانه‌های الکترواپتیکی پایدارشده که امکان شناسایی در روز و شب، هدفیابی، مسافت یابی لیزری و در برخی نمونه ها، نشانه گذاری لیزری را دارد سبب افزایش قابلیت تهاجمی این بالگرد‌ها شده است.
تجارب گرانبهای ۸ سال دفاع مقدس و سال‌ها نبرد با گروهک‌های تروریستی در شرق و غرب کشور نشان داد که تجهیز بالگرد‌های ترابری به سلاح، علاوه بر افزایش قابلیت‌های رزمی یگان‌های بالگردی، حتی در مواردی ضروری نیز هست.
با تسلیح بالگرد‌های ترابری که قبلاً هم در نمونه‌های خارجی همچون UH-۱Y و UH-۶۰ بلک هاوک، لینکس و میل-۱۷۱ مشاهده شده است، این بالگرد‌ها می‌توانند در کنار تیم‌های آتش بالگرد‌های تهاجمی، در یورش اولیه به ادوات دشمن مشارکت داشته باشند. اینکار سبب کاهش بار کاری بالگرد‌های رزمی در نیروی به کار گیرنده می‌شود. خصوصاً برای کشور ما که فعلاً امکان خرید بالگرد‌های تهاجمی جدید را نداشته و تولیدات داخلی خاصی نیز برای افزایش تعداد بالگرد‌های تهاجمی صورت نپذیرفته، تجهیز بالگرد‌های ترابری به سلاح اهمیت مضاعفی دارد.
بالگرد بلک هاوک (سمت راست) و لینکس (سمت چپ) مسلح به موشک‌های ضد زره
به علاوه مسلح شدن بالگرد‌های ترابری سبب می‌شود تا این وسیله پروازی از حالت بی دفاع خارج شده و در محیط عملیاتی بتواند در شرایط مختلفی از تسلیحات برای افزایش بقاپذیری خود کمک بگیرد. در دوران دفاع مقدس یا مبارزه با تروریستها مکرراً برخورد مستقیم بالگرد‌های ترابری با دشمن در شرایط عدم برخورداری از پوشش توسط بالگرد‌های تهاجمی اتفاق افتاده است. در این شرایط تیربار و راکت سلاح‌های کارامدی به شمار می‌روند که روی بالگرد‌های ۲۱۴ و ۲۱۲ نیرو‌های مسلح در سال‌های اخیر به کارگیری شده اند.
موشک دهلاویه و راکت انداز ۱۹ تایی نصب شده روی بالگرد ۲۱۴ هوانیروز ارتش.
اما تجهیز این بالگرد‌ها به موشک‌های ضد زره، که حرف تمام کننده را در عرصه نبرد علیه اهداف زمینی می‌زنند، ارزش دوچندانی به برنامه تسلیح بالگرد‌ها داده است.
در سال‌های گذشته، بالگرد‌های ۲۱۴ هوانیروز ارتش به موشک ضد زره دهلاویه با برد حدود ۵.۵ کیلومتر تجهیز شده بودند. این موشک با میزان نفوذ ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ میلیمتر در زره، یکی از کارامدترین موشک‌های ضد زره جهان است که ارزش عملیاتی خود را در نبرد‌های اخیر محور مقاومت نشان داده است.
موشک‌های دهلاویه نصب شده روی بالگرد کبرای هوانیروز ارتش
بالگرد ۲۱۴ تعمیر و نوسازی شده مسلح به پرتابگر راکت در مراسم ۱۴ بهمن ۱۳۹۸
خانواده موشک‌های سدید به عنوان موشک‌هایی با وزن و برد مناسب کاندیدای دیگر نصب بر روی بالگرد‌های ترابری هستند. اما آخرین خبر در این زمینه به کارگیری موشک ایرانی جدید قائم-۱۱۴ روی بالگرد ۲۱۴ هوانیروز سپاه است. همانطور که اشاره شد به نظر می‌رسد این موشک با الگوبرداری از موشک موفق و مشهور هلفایر ساخته شده باشد. از این رو باید جرمی در حدود ۵۰ کیلوگرم و بردی در حدود ۸ کیلومتر داشته باشد. در حال حاضر ۴ موشک از این نوع روی بالگرد ۲۱۴ نصب شده است که هرچند کمتر از ۸ موشک دهلاویه به کارگیری است، اما در عوض حدود ۴۶ درصد برد دورایستایی بیشتر را نسبت به دهلاویه در اختیار بالگرد قرار می‌دهد که از ارزش عملیاتی بالایی خصوصاً در میادین نبرد امروزی برخوردار است.
موشک‌های جدید قائم-۱۱۴ نصب شده روی بالگرد ۲۱۴ هوانیروز سپاه
با توجه به دانش، فناوری و تجربیات بالای صنعت دفاعی کشور در زمینه ساخت موشک‌های ضد زره، می‌توان گفت که موشک قائم-۱۱۴ باید از سرجنگی نفوذگر دو مرحله‌ای برخوردار بوده و احتمالاً توان نفوذ در زره دستکم به میزان ۱۰۰۰ میلیمتر را دارد. هر چند نوع روش هدایت این موشک اعلام نشده، ولی احتمالاً با توجه به رویه خانواده بمب‌های هواپرتاب قائم، موشک قائم نیز از جستجوگر‌های اپتیکی استفاده می‌کند. امکان توسعه نمونه هدایت لیزری نیز برای این موشک با توجه به تجربیات ساخت موشک‌های هواپرتاب بینا-۱ و ۲ در دسترس و ممکن است.
قطعاً در آینده نزدیک موشک قائم-۱۱۴ روی بالگرد‌های تهاجمی کبرا و پهپاد‌های رزمی که توان حمل محموله مناسبی دارند نیز مشاهده خواهد شد. این امر سبب افزایش قابل توجه توان عملیاتی یگان‌های هوایی کشور در مواجه با ادوات زرهی دشمن می‌شود.
منبع:تسنیم