به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ با شروع تعطیلات دو هفته ای بسیاری از مردم ایران به سفر می‌روند و مقاصد مختلف را برای گردشگری انتخاب می‌کنند که از آن میان می‌توان به گردشگری تاریخی، طبیعی یا مذهبی اشاره کرد.
این در حالی است که تهران در ایام عید به طرز عجیبی خلوت می‌شود گویی هیچ‌کس علاقه‌ای به حضور در تهران ندارد و یا تهران مقصد گردشگران نقاط دیگر ایران نیست.
برای بررسی چرایی این رخداد به سراغ حمیدرضا حسینی، پژوهشگر حوزه میراث فرهنگی و گردشگری رفتیم. او با اشاره به برخی دلایلی که سبب دفع گردشگر از تهران می‌شود، ناکارآمدی مدیران، غیر قابل بازدید بودن برخی از مجموعه‌ها، عدم آگاهی و اطلاع رسانی و نگاه‌های امنیتی را عامل این امر دانست و از برخی اقدامات انتقاد کرد.
گردشگری تهران نسبت به سایر شهرهای ایران عقب مانده است
حمیدرضا حسینی، پژوهشگر حوزه میراث، در رابطه با این موضوع که چرا تهران به عنوان مقصد گردشگری شناخته نمی‌شود؟ گفت: فکر نمی‌کنم که تهران مقصد گردشگری نباشد. همیشه در تهران جاذبه‌های بی‌همتایی وجود داشته است و در تمام اوقات سال شماری از هموطنان برای خرید، تفریح و امور درمانی به تهران می‌آیند.
او افزود: اما اگر مراد از گردشگری بحث های تاریخی- فرهنگی تهران است که باید گفت تهران نسبت به شهرهایی مثل اصفهان، شیراز، یزد، کاشان و از این قبیل عقب‌تر است. البته در این بخش نیز طی یک دهه گذشته، تهران پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشته اما نه به اندازه منابع و ظرفیت‌هایی که در این بخش دارد.
حسینی خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد به‌رغم همه پیشرفت‌ها هنوز موانع مهمی در راه توسعه گردشگری تهران وجود دارد که باید برای رفع آنها کارهایی در سطوح مختلف و توسط نهادهای مختلف خصوصا شهرداری تهران و اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران صورت بگیرد.
تهران شهری چند هزار ساله
این پژوهشگر حوزه میراث با اشاره به اینکه اطلاع‌رسانی مناسب برای توسعه گردشگری تهران داده نمی‌شود، گفت: از همه مهمتر عدم معرفی کافی منابع و جاذبه‌های تاریخی- فرهنگی تهران است که حتی خود ساکنان تهران هم آنها را نمی‌شناسند یا از وجودشان اطلاعی ندارند. مثلا بسیاری از مردم فکر می‌کنند تهران یک شهر دویست ساله است، در حالی که در این شهر آثار مهمی از هزاره‌های پیش از میلاد وجود دارد و حتی بناهایی با قدمت هزار سال و بیش از آن هم داریم، مانند کاخ شکارگاهی بهرام گور، دژ رشکان و برج طغرل که همگی در شهرری هستند.
او ادامه داد: حتی بخشی از آستانه حضرت عبدالعظیم حسنی هم حدود هزار سال قدمت دارد. اینها موضوعاتی است که اکثر مردم نمی‌دانند و اگر بدانند حتما از دیدن‌شان استقبال می‌کنند. در گذشته، سازمان میراث فرهنگی دارای معاونتی به نام معاونت معرفی و آموزش بود که وظیفه شناساندن میراث فرهنگی به مردم را برعهده داشته که در حال حاضر انجام نمی شود
بسیاری از جاذبه های تهران قابل بازدید نیست/ بخش بزرگی از کاخ گلستان غیرقابل بازدید است
حسینی با بیان اینکه بسیاری از جاذبه‌های تهران قابل بازدید نیست، افزود: مشکل بعدی این است که بسیاری از جاذبه‌های شاخص تهران اصلا قابل بازدید نیستند. از جمله مساجد مهمی و زیبایی مثل مسجد سلطانی (امام)، مسجد جامع عتیق، مسجد و مدرسه سپهسالار و مسجد و مدرسه معیرالممالک. در حالی که درب بناهای مشابه در شهرهای دیگر ایران همیشه به روی گردشگران باز است.
این پژوهشگر حوزه میراث فرهنگی یادآور شد: همین‌طور بناهای مهمی مانند مجموعه کاخ‌های قاجاری سلطنت‌آباد یا کاخ عشرت‌آباد که در محدوده‌های نظامی قرار گرفته‌اند. از همه بدتر این که حتی بناهای مهم تحت مالکیت سازمان میراث فرهنگی مثل خانه امام جمعه هم قابل بازدید نیستند. حتی بخش بزرگی از کاخ گلستان یا عمارت مسعودیه غیرقابل بازدید است.
او افزود: طبیعتا اگر شما ده‌ها اثری را که نمی‌توان دید وارد عرصه گردشگری کنید، به تدریج تعداد گردشگران هم بیشتر می‌شود. البته در سال‌های گذشته کارهای خوبی مثل فراهم کردن امکان بازدید از خانه تیمورتاش در محوطه دانشگاه جنگ در ایام نوروز و اخیرا تبدیل کاخ مرمر به موزه انجام شده که امید می‌رود ادامه و توسعه پیدا کند.
مسیرهای گردشگری تهران نامشخص است
حسینی تصریح کرد: مشکل بعدی، عدم تعریف و مناسب‌سازی مسیرهای گردشگری در تهران است. وقتی گردشگران به اصفهان می‌روند، دقیقا می‌دانند باید در چه راه‌هایی حرکت کنند و کجاها را ببینند. مسیر چهارباغ عباسی یا خیابان سپه و میدان نقش جهان کاملا شناخته شده و تا حد زیادی مناسب حرکت گردشگران است.
او افزود: اما در تهران چنین مسیرهایی تعریف و مناسب سازی نشده و مردم نمی‌دانند چگونه می‌توانند با توجه به وقتی که در اختیار دارند، مجموعه‌ای از آثار تاریخی-فرهنگی را ببینند.
برخی مسیرهای گردشگری در فضاهای امنیتی است
این پژوهشگر حوزه میراث اضافه کرد: مسأله دیگر، امنیتی بودن فضای تهران در بسیاری از محدوده‌های گردشگری مانند میدان مشق، خیابان امام خمینی یا میدان بهارستان است. وقتی گردشگر حتی نمی‌تواند در مقابل مسجد و مدرسه سپهسالار به عنوان شاهکار معماری عصر قاجار لحظه‌ای بایستد و با موبایل خود عکس بگیرد، چه اشتیاقی برای گردشگر در این شهر باقی می‌ماند؟
حسینی ادامه داد: البته ملاحظات نهادهای امنیتی هم کاملا قابل درک است ولی شاید بتوان توازنی بین گردشگری و مسایل امنیتی برقرار کرد و به یک حد میانه‌ای رسید. به نظر می‌رسد در حال حاضر کفه ترازو به شدت به نفع تدابیر امنیتی سنگینی می‌کند.
ناکارآمدی نهاد متولی گردشگری
او افزود: نهایتا باید به بی‌عملی و ناکارآمدی نهاد متولی گردشگری، یعنی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران اشاره کرد که اصلا معلوم نیست چه می‌کند و چه تأثیری در جریان امور دارد.
حسینی در ادامه ضمن انتقاد از وضعیت گردشگری تهران بیان کرد: مطمئنم اگر از فعالان صنعت گردشگری نام مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان و معاون گردشگری او را بپرسید، اکثر آنها نمی‌دانند، چراکه این مقام‌ها منفعل و در حاشیه هستند.
یک دندانپزشک، رئیس کاخ نیاوران
این پژوهشگر حوزه میراث تصریح کرد: مگر می‌شود یک دندانپزشک را به عنوان رئیس کاخ نیاوران انتخاب کنیم و انتظار پیشرفت کیفی گردشگری در این مجموعه را داشته باشیم؟
او ادامه داد: هر وقت که یک هتل‌دار یا تور لیدر، رئیس بیمارستان شد و آن بیمارستان پیشرفت کرد، آن وقت می‌توانیم انتظار داشته باشیم حال و روز میراث فرهنگی و گردشگری هم با وجود چنین افرادی بهتر شود.
به گفته حسینی در دهه گذشته، شهرداری تهران چه در زمان آقای قالیباف و چه در زمان شهردار کنونی، کارهای بزرگی برای توسعه گردشگری انجام داده و تا حدودی جای خالی وزارت میراث فرهنگی و گردشگری را پر کرده است. منتهی شهرداری هم الان به سمت تشکیل سازمان گردشگری پیش می‌رود که به نظرم بوروکراسی را زیاد و بهره‌وری را کم خواهد کرد. این سیاست اشتباهی است که شهرداری باید از اجرای آن صرف نظر کند.