«سیدمحمود علیزاده طباطبایی»، وکیل و حقوقدان، با توجه به عادیسازی فساد در جامعه، در پاسخ به این سوال که چگونه میتوان با عادی سازی فساد در جامعه مقابله کرد؟ به خبرنگار سیاسی برنا گفت: مدیران جامعه اغلب به سنی رسیدند که دارای فرزندان بالغی هستند که هزینههای زندگیشان نیز بالاست چراکه دارای توقعات بالایی هستند و همه به نوعی، آقازاده شدهاند. آنها ماشینها، خانهها و تفریحات میلیاردی میخواهند و چشم و هم چشمی نیز دارند. در حال حاضر در خیابان اندرزگو ببینید تعداد زیادی ماشینهای چند میلیارد تومانی وجود دارد. این داراییها باید از سوی دستگاههای امنیتی تحقیق شود و بررسی کنند که این ماشینها متعلق به چه کسی است؟
او افزود: این ها همه برای فرزندان برخی مدیران عالیرتبه کشور هستند در حالی که خودشان حقوقشان اینگونه نبوده که بتوانند، ماشینهای میلیاردی خریداری کنند. برای مثال شهردار یکی از مناطق میگفت خانههایی که در آن ICU است، در تهران زیاد است. از این رو همه اینها برای رانتهایی است که وجود داشته و متأسفانه ذینفعان گیرنده هستند. من فکر میکنم یک اراده کاملی برای مبارزه با فساد در کشور وجود ندارد. در واقع مبارزه با فساد یک امر سیاسی شده و اگر مخالف سیاسی یک جریان، فسادی داشته باشد باید با آن مبارزه کرد، ولی اگر موافق سیاسی آن جریان سیاسی، فساد داشته باشد چشمها را باید بر فساد بست. کما اینکه اینها چیزی نیست که بتوان پنهان کرد و بگویند، ما دلیلی علیه فلان آقا پیدا نکردیم در حالی که باید بگردند تا دلیلی پیدا کنند؛ وقتی در این پروندههای هزاران میلیاردی مسائل پنهانی وجود دارد و مشخص است که بسیاری در این فرایند، فساد درگیر هستند. بنابراین باید ارادهای برای مبارزه با فساد در کشور باشد تا بتوان با فساد مبارزه کرد.
او درباره بحث نظارت بر فسادهایی که رخ می دهد نیز عنوان کرد: بنده ضعف نظارت نمیبینم. ما بیش از اندازه نظارت داریم این نظارتهای بیش از اندازه، خودش فسادانگیز است و خود دستگاههای نظارتی را فاسد میکند.
علیزاده طباطبایی افزود: فکر میکنم بهترین نظارتی که باید اعمال شود و نمیشود، نظارت برنامهای است. منابع دولتی باید به یک هدفی برسد. اکنون در بحث نظارت صرفا چسبیدند به قانون. آیا مر قانون اجرا شده یا خیر؟ اما اینکه پولی که هزینه شده قرار بوده این پول تبدیل به یک ساختمان شود به یک راه، فرودگاه و بندر شود آیا هزینه شده یا خیر؟ در حالی که در 90 درصد موارد میبینیم که نه تنها هداف عمرانی که حتی اهداف جاری حاکمیت با این منابعی که خرج میکند، محقق نمیشود در صورتی که نظارت باید منجر به این شود که اگر امروز انحرافی است، انحراف را اصلاح کنند. نظارت مچ گیری نیست که بگذاریم غرق در فساد شود آنجا که سیاست اقتضا کرد، مچ یکی را گرفت.
او ادامه داد: منابع برای یک هدفی پیشبینی شده چراکه قرار است با این میزان پول، این تعداد فرد آموزش ببینند بنابراین باید نظارت شود که یا این تعداد فرد آموزش دیدند؟ به صورت صحیح آموزش دیدند یا خیر با این پول این پروژه عمرانی انجام شود. اگر بررسی کنیم میبینیم 90 درصد اهداف محقق نشده است. نظارتهای گوناگونی که وجود دارد. در حال حاضر چند دستگاه حفاظت اطلاعات هستند که به نحوی همه را تحت نظر دارند. حفاظت اطلاعات، نیروی انتظامی، قوه قضاییه سپاه، ارتش، وزارت اطلاعات تا بازرسیهای مختلف از کمیسیون اصل 90 تا سازمان برنامه و بازرسی ادارات و بازرسی ریاست جمهوری و بازرسی کل کشور. این همه دستگاههای نظارتی هزینه های بسیاری دارند. نظارت باید نظارت برنامهای باشد نه نظارت قانونی و مچ گیری.
این عضو حزب کارگزاران درباره نقش مردم در مبارزه با فساد نیز توضیح داد: وقتی که حاکمیت به مردم اجازه ندهد، مردم هیچ نقشی ندارند ولی اگر حاکمیت اجازه بدهد رسانهها شفاف بتوانند این قضیه را پیگیری کنند، می توان با فساد مبارزه کرد. ما یک قانون دسترسی آزاد به اطلاعات داریم. با این که این قانون را در مراحل تصویب تبدیل به یک قانون ناقص کردند اما این قانون از 250 سال پیش در اروپا وجود دارد. من زمانی که در سازمان برنامه در دهه 60 بودم، سفری به سوئد داشتیم که میگفتند از 250 سال پیش قانون دسترسی آزاد به اطلاعات دارند و هر اطلاعاتی که بخواهند، فقط هزینه برگهاش را میدهند و آن اطلاعات را در اختیار هر کسی که بخواهد قرار می دهند اما در کشور ما، اطلاعات به صورت شفاف روی سایتها در اختیار مردم قرار نمیگیرد. دستگاههای امنیتی هم حساسیتهای زیادی نشان دادند. بنده در بسیاری از پروندههای جاسوسی مشاهده کردم، اطلاعاتی که در سایت وزارتخانههاست همینکه یکی با این اطلاعات کار اقتصادی انجام دهد، متهم به جاسوسی میشود.
او ادامه داد: نقش مردم این است که شفاف در جریان همه چیز باشند، بتوانند سوال کنند، اگر مطرح میشود فلان مقام اجرایی یا قضایی یا مجلس، فسادی دارد جلسه علنی بگوید من پسر ندارم و در مورد یکی از مقامات جدی نوشته بودند، پسرش فلان کار را کرده است و من رفتم تحقیق کردم و گفتم، این آقا اصلا پسر ندارد. کسانی به دروغ این وابستگی را اعلام میکردند. خودم چند پرونده فساد را پیگیری کردم دیدم طرف خودش را وابسته به نهادها یا شخصیتهایی معرفی میکرد و علامتهایی ارائه میداد برای این وابستگی اما وقتی تا آخر خط میرفتیم میدیدیم از ارتباطش با افراد سوءاستفاده کرده بود. متأسفانه بسیاری هستند که فساد میکنند اما کسی هم کاری به کارشان ندارد.