به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ سید جواد حسینی، رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی، در هشتمین جلسه ویدئو کنفرانس شورای معاونان وزارت با روسای ادارات آموزش و پرورش استثنایی کشور با تشریح چرایی تدوین بسته تحولی "مداخلات به هنگام طلایی" گفت: شناسایی به موقع تمامی کودکان با نیازهای ویژه، تحت پوشش قرار دادن همه این دانش‌آموزان، مداخله در زمان مناسب و مداخله استاندارد از دلایل تدوین بسته تحولی "مداخلات به هنگام طلایی" است.
وی افزود: پوشش تحصیلی حمایتی و توانبخشی نامناسب، فقر آزمون‌های تشخیصی معتبر و دارای نرم ملی، هماهنگ نبودن سازمان با وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و بهزیستی در خصوص معرفی کودکان دارای نیاز ویژه کمتر از ۳ سال و نبود آمار در خصوص تعداد کودکان متولد شده دارای نیاز ویژه از جمله ضرورت‌های تدوین این بسته است.
وی بیان کرد: همکاری کم والدین و انکار وضعیت جسمانی و رشدی فرزندشان، کمبود نیروی انسانی اعم از مشاوره، توان بخشی و آموزگار و کمبود فضای آموزشی مناسب از دیگر ضروریات تدوین بسته تحولی "مداخلات به هنگام طلایی" است.
معاون وزیر با اشاره به آمار کودکان با نیازهای ویژه دریافت کننده خدمات مداخله به هنگام در سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸، افزود: ۶۳۷ کودک از بدو تشخیص تا ۴ سال و ۸۲۶ کودک دارای نیاز ویژه ۴ تا ۶ سال در سال جاری خدمات مداخله‌ای به هنگام را دریافت کرده‌اند.
حسینی با اشاره به نرم استاندارد کلاسی نوآموزان با نیازهای ویژه افزود: نرم استاندارد کلاسی برای کودکان کم توان ذهنی و کودکان دارای آسیب شنوایی و آسیب بینایی ۴ تا ۷ نفر و کودکان طیف اتیسم و چند معلولیتی و معلول جسمی – حرکتی ۳ تا ۵ نفر است.
وی با اشاره به کمبود در نیروهای توان بخشی افزود: تعداد نیروی گفتار درمانگر شاغل در آموزش و پرورش استثنایی ۴۰۵ نفر است که برای رسیدن به استاندارد ۱۸۹۴ نیروی گفتار درمانگر موردنیاز است و همچنین ۱۹۴۲ نیروی کاردرمانگر و ۲۶ نیروی شنوایی شناس در آموزش و پرورش استثنایی برای رسیدن به استانداردها کمبود داریم.
معاون وزیر با بیان اینکه ۱۵۶۰ مدرسه ویژه استثنایی و ۱۶ مرکز مشاوره و راهنمایی در کشور داریم افزود: برای رسیدن به وضع مطلوب نیاز به ۲۱۰ مدرسه ویژه دانش‌آموزان استثنایی و ۱۶ مرکز دیگر مشاوره و راهنمایی والدین و دانش‌آموزان با نیاز های ویژه در کشور داریم.
اولین گام در انجام مداخلات به‌هنگام، تدوین سند مداخلات بهنگام است
حسینی اولین گام در انجام مداخلات به هنگام را تدوین سند مداخلات بهنگام در گروه‌های کودکان با نیازهای ویژه و شناسایی کودکان دریافت کننده خدمات مداخله‌ای دانست و افزود: تشخیص و مداخله شنوایی در کودکان آسیب دیده شنوایی پیش از بروز علایم یا عوارض بیماری تا سه ماهگی و انجام توان بخشی تا حداکثر ۶ ماهگی انجام می‌پذیرد و وجود تاخیر رشدی ۱.۵ تا ۲ سال در شروع مراحل رشد زبانی، حرکتی، شناختی و سازگاری از علائم تشخیص کودکان کم توان ذهنی است.
وی افزود: زمان تشخیص کودکان با اختلال طیف اتیسم در ۲ سالگی و از طریق آزمون و در کودکان با اختلال رفتاری- هیجانی زمان تشخیص بر اساس مشاهدات بالینی و ارزیابی روان شناس متخصص کودک است.
وی گفت: کودکان چند معلولیتی از طریق انجام غربالگری‌ها و وجود مشکلات در شنوایی یا بینایی یا حرکتی و یا تاخیرهای رشدی شناسایی می‌شوند، در کودکان معلول جسمی – حرکتی و کودکان آسیب دیده بینایی از بدو تشخیص وجود مشکل شناسایی و مداخله باید صورت گیرد و شناسایی کودکان دیرآموز از طریق آزمون سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی پیش دبستان و بدو ورود به دبستان صورت می‌گیرد.
حسینی با بیان دلایل عدم شناسایی تمامی کودکان برای دریافت مداخلات بهنگام افزود: اکنون برای شناسایی کودکان با نیازهای ویژه در مدارس ویژه و انجام مداخلات بهنگام، ارتباطی بین وزارت بهداشت و درمان و سازمان بهزیستی برقرار نیست و سازمان با انجام اطلاع رسانی و نحوه ارائه خدمات و مراجعه والدین، شناسایی کودکان و خدمات مورد نیاز را ارائه می‌دهد.
وی افزود: عقد تفاهم‌نامه با وزارت بهداشت، بهزیستی و سایر سازمان‌های مرتبط مشکل شناسایی و معرفی کودکان دارای نیازهای ویژه به مدارس ویژه را با توجه به غربالگری های وزارت بهداشت و درمان در بدو تولد رفع می‌کند و بین دستگاه‌ها چرخه کاری صحیح و سیستماتیک برای شناسایی و جذب برقرار می‌شود.
حسینی با بیان مراحل مداخلات به هنگام از بدو تولد گفت: غربالگری در بدو تولد از سوی وزارت بهداشت و درمان و بهزیستی، ارجاع والدین کودک دارای مشکل به مددکاری بیمارستان و ارجاع کودکان در حیطه‌هایی که نیاز به خدمات مشاوره‌ای و توان بخشی و آموزشی دارند به مدارس استثنایی مراحل مداخلات به هنگام از بدو تولد است.
وی افزود: مداخلات به هنگام بعد از ارجاع به مدرسه استثنایی از طریق شنوایی شناس، کار درمانگر، ارائه خدمات توان بخشی مشاوره به والدین و آموزش مفاهیم رشد شناختی، اجتماعی – هیجانی، مهارت‌های حرکتی درشت و ظریف و مهارت‌های زبانی صورت می‌گیرد.
معاون وزیر در ادامه به بیان عوامل موثر در مداخلات بهنگام پرداخت و افزود: خدمات بهداشتی و پزشکی بهنگام، والدین، خدمات مشاوره و توان بخشی، مدارس ویژه، نیروی انسانی مشاور و توان بخشی، تجهیزات آموزشی و توان بخشی و معلمان از عوامل موثر در مداخلات به هنگام هستند.
اهمیت طرح سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی نوآموزان
حسینی طرح سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی نوآموزان بدو ورود به دبستان و پیش دبستانی را از جمله فعالیت‌های بسته مداخلات به هنگام طلایی دانست و افزود: غلبه بر فقر آزمونی از طریق ایجاد بانک و پایگاه آزمون‌ها، شناسایی بازمانده ها و پوشش ۱۰۰ درصدی دانش‌آموزان بدو ورود به دبستان و پوشش ۷۰ درصدی پیش دبستانی‌ها از اهداف طرح سنجش است.
معاون وزیر در ادامه به بیان استلزامات و اقدامات اجرای بسته تحولی مداخلات طلایی و به هنگام پرداخت و افزود: ایجاد مرکز جامع تشخیصی، آموزشی و توان بخشی کودکان و دانش‌آموزان با نیازهای ویژه برای ارائه خدمات در تمام سال، عقد تفاهم نامه با دانشگاه فرهنگیان برای تربیت نیروی توانبخشی از سوی دانشگاه‌های علوم پزشکی و توان بخشی و بهزیستی و جذب در آموزش و پرورش، افزایش اعتبار بسته حمایتی برای مداخلات بهنگام، اقدام برای اجرای طرح بانک زمان برای انجام خدمات توان بخشی در مدرسه و جذب سرباز معلمان با تخصص گروه‌های توان بخشی مورد نیاز از جمله اقدامات برای اجرایی کردن این بسته تحولی است.
وی در پایان گفت: شناسایی و جای دهی مناسب کودکان و ارائه خدمات مشاوره و توان بخشی با توجه به ویژگی‌های خاص هر گروه کودکان با نیازهای ویژه و افزایش پوشش تحصیلی کودکان دارای نیازهای ویژه از نتایج مورد انتظار بسته تحولی مداخلات به هنگام و طلایی در مدارس است.