به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ تفاوت در میزان مرگ و میر مردان و زنان را می‌توان به اثر متقابل فاکتورهایی مانند ژنتیک، هورمون‌ها، سیستم ایمنی و سبک زندگی نسبت داد. البته این موضوع تنها در آمار تلفات کرونا دیده نمی‌شود؛ بلکه جنسیت پستانداران در چگونگی مواجهه با بسیاری از بیماری‌های دیگر هم نقش عمده ایفا می‌کند.
تفاوت آمار تلفات کرونا در مردان و زنان
بر اساس آمار رسمی کشورهای چین و ایتالیا، میزان تلفات ناشی از ابتلا به کووید ۱۹ در مردان بیش از دو برابر زنان است. در نیویورک حدود ۶۱ درصد از قربانیان ویروس کرونا را مردان تشکیل می‌دهند. استرالیا هم وضعیت مشابهی دارد؛ البته بیشتر درگذشتگان این کشور، افراد سالخورده‌ای بودند که در بازه سنی ۷۰ تا ۷۹ و ۸۰ تا ۸۹ سال قرار داشتند.
یکی از متغیرهای مهم در شدت ابتلا به کووید-۱۹ سن افراد است؛ اما این نمی‌تواند تفاوت آماری ما را توضیح بدهد. زیرا افزایش نرخ مرگ و میر مردان در سطح جهان، برای همه گروه‌های سنی ۳۰ تا بالای ۹۰ سال، یکسان بوده است. از طرفی، زنان به طور میانگین شش سال بیشتر از مردان عمر می‌کنند؛ پس تعداد زنان سالخورده که جمعیت آسیب‌پذیر محسوب می‌شوند، باید بیشتر از مردان مسن باشد.
آمار تلفات کرونا
دیگر فاکتور مهم، وجود بیماری‌های مزمن مانند مشکلات قلبی، دیابت و سرطان است. همه این‌ها در مردان بیشتر از زنان مشاهده می‌شود که با تفاوت آماری در میزان مرگ و میر ناشی از کووید ۱۹ همخوانی دارد. اما باز هم این سوال پیش می‌آید: چرا مردان بیشتر به بیماری‌هایی مبتلا می‌شوند که آن‌ها را در برابر کرونا آسیب‌پذیر می‌کند؟
تفاوت بیولوژیکی زنان و مردان
افراد مذکر و مونث در کروموزوم‌های جنسیتی و ژن‌های موجود روی آن‌ها با یکدیگر تفاوت دارند. زنان دارای دو کپی از یک کروموزوم سایز متوسط، موسوم به X هستند. در عوض، مردان یک کروموزوم ایکس و یک کروموزوم کوچک ایگرگ با ژن‌های اندک دارند.
کروموزوم
یکی از این ژن‌های Y به نام SRY عامل شکل‌گیری بیضه در جنین است. بیضه‌ها هورمون‌های مردانه را تولید می‌کنند و این هورمون‌ها باعث رشد جنین به عنوان یک مذکر می‌شوند. در غیاب SRY، تخمدان شکل می‌گیرد و هورمون‌های زنانه تولید می‌کند.
البته هورمون‌ها نه تنها باعث بروز تفاوت‌های ظاهری در بدن زنان و مردان می‌شوند؛ بلکه روی رفتار آن‌ها نیز تاثیرگذارند.
کروموزوم Y و هورمون مردانه
کروموزوم Y به جز SRY، ژن چندانی ندارد و پر از توالی‌های تکراری DNA است. امکان دارد با بالا رفتن سن، نظم ایگرگ از بین برود و روند پیری در مردان را تسریع ببخشد؛ چیزی که باعث حساسیت بیشتر آن‌ها به ویروس‌ها خواهد شد.
اما مشکل بزرگ‌تر، هورمون های مردانه است که توسط SRY آزاد می‌شوند. بسیاری از امراض مانند بیماری‌های قلبی، با سطح تستوسترون در ارتباط هستند. دیگر نکته منفی برای مردان، سطح پایین استروژن در بدن‌شان است که زنان را در برابر بسیاری از بیماری‌ها (از جمله مشکلات قلبی) محافظت می‌کند.
همان‌طور که گفته شد، هورمون‌های مردانه روی رفتار نیز تاثیر می‌گذارند. مثلا گرایش بیشتر مردان به رفتارهای پرخطری مانند سیگار کشیدن و مصرف زیاد الکل، بی‌ارتباط با تستوسترون نیست. این موضوع درباره بی‌توجهی مردان به توصیه‌های پزشکی و اکراه برای جستجوی درمان نیز صدق پیدا می‌کند.
آمار تلفات کرونا
نرخ استعمال دخانیات مردان چینی، بسیار بیشتر از زنان است: تقریبا ۵۰ درصد به ۲ درصد. همین هم شاید اختلاف آمار تلفات کرونا بین مردان و زنان را در این کشور توضیح دهد؛ چون سیگار کشیدن، یک عامل خطر برای هر بیماری تنفسی محسوب می‌شود.
اما نرخ استعمال دخانیات در بسیاری از کشورهای دنیا، تا این حد به جنسیت وابسته نیست؛ بنابراین چنین رفتار پرخطری نمی‌تواند تفاوت آماری را در مورد تلفات جهانی کرونا توضیح دهد. پس آیا کروموزوم های جنسیتی، اثرات دیگری هم دارند؟
داشتن دو کروموزوم X بهتر از یکی!
کروموزوم X حاوی بیش از ۱۰۰۰ ژن با وظایف مختلف است؛ از تنظیم متابولیسم معمول گرفته تا لخته شدن خون و رشد مغز. پس اگر ژنی در یکی از کروموزوم‌های X زنان دچار جهش شد، هنوز کروموزوم X دیگری وجود دارد که جبران مافات کند. در مردان این کروموزوم X پشتیبان وجود ندارد. به همین دلیل است که پسرها بیشتر دچار بیماری‌های مرتبط با جنسیت، مانند هموفیلی می‌شوند.
اما زنان نه تنها بسیاری از ژن‌های X را به میزان دو برابر دارند؛ بلکه می‌توانند از مزایای وجود دو نسخه مختلف هر ژن نیز بهره‌مند شوند. شاید به همین دلیل باشد که نرخ مرگ و میر مردان در تمام سنین، بیشتر از زنان است.
مشکل دیگر برای مردان، به سیستم ایمنی مربوط می‌شود. دست‌کم ۶۰ ژن مرتبط با واکنش دفاعی بدن، روی کروموزوم X وجود دارد و مدت‌هاست که می‌دانیم زنان دارای سیستم ایمنی قوی‌تری هستند. البته این همیشه هم خوب نیست؛ چون آن‌ها را نسبت به بیماری‌های خود-ایمنی از قبیل لوپوس و ام اس حساس‌تر می‌کند.
ولی در عوض، این مزیت را برای زنان به همراه دارد که در مقابل ویروس‌ها مقاوم‌تر باشند. با این توضیح، حساسیت بیشتر مردان نسبت به بیماری های ویروسی نظیر مرس و سارس قابل درک است.
تفاوت‌های جنسیتی در ابتلا به بیماری‌ها
بسته به جنسیت، فراوانی و شدت ابتلا به بیماری‌ها در افراد متفاوت است. اثربخشی شیوه‌های درمانی نیز در دو جنس، یکسان نیست. این تفاوت‌ها نه تنها در انسان؛ بلکه در اغلب پستانداران هم دیده می‌شود.
این‌طور گفته شده که جنس نر در پستانداران با پیروزی در نبرد برای یافتن جفت، ژن‌های خود را به نسل بعد منتقل می‌کند. پس وجود هورمونی که رفتار پرخطر را القا کند، برایش یک مزیت است. در عوض، جنس ماده در پستانداران با توجه به ویژگی‌هایی انتخاب می‌شود که توانایی او برای مراقبت از فرزندان را افزایش می‌دهند؛ سیستم ایمنی قوی‌تر هم یکی از آن‌هاست.
بنابراین تفاوت در آمار تلفات کرونا برحسب جنسیت، بخشی از یک الگوی بزرگ‌تر و قدیمی‌تر است. در واقع ژن‌ها، کروموزوم‌ها و هورمون‌های زنانه و مردانه، موجب واکنش‌دهی متفاوتی در برابر انواع بیماری‌ها می‌شوند و کووید ۱۹ هم از این قاعده مستثنی نیست.