«حسین فدامالکی»، سفیر سابق ایران در افغانستان، در خصوص نقش ایران به عنوان میانجی در برقراری صلح در افغانستان به خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا گفت: همیشه نقش جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشور مهم منطقه و بزرگترین همسایه کشور افغانستان موثر بوده است. در طول دوران جهاد افغانستان که دوران پر تلاطمی بود و اوج طلایی برای ملت افغانستان بود، جمهوری اسلامی ایران با همه قدرت از جهات مختلف در کنار این مردم بود و باعث راندن ارتش سرخ شد.
این دیپلمات سابق کشورمان با اشاره به انتظار مردم افغانستان از جمهوری اسلامی ایران افزود: در طول چند سال گذشته سیاست خارجی ارتباطات لازم را با این کشور برقرار نکرده است. به عبارت دیگر حوادث افغانستان صرفا اختلافات اشرف غنی و عبدالله نیست و این تنها یکی از موضوعات مطرح در این کشور است. حضور کشورهای بیگانه همچون آمریکا، نقش‌آفرینی آنها و مشکلاتی که برای مردم و کشورهای منطقه به وجود می‌آورند، زمینه را برای حضور پررنگ‌تر سیاست خارجی ایران در ارتباط با کشورهای منطقه را فراهم می‌کند.
فدامالکی ادامه داد: در واقع اگر جمهوری اسلامی حضور پررنگی در منطقه داشته باشد، شاهد این نخواهیم بود که محور و ابتکار کار دست بیگانگانی که دو هزار کیلومتر از ما فاصله دارند باشد، بیافتد. لذا ایران با حضور بیشتر می‌تواند این فاصله را کم کند، به این معنی که نمی‌شود به تماس تلفنی اکتفا کرد و باید ارتباط تنگاتنگی صورت بگیرد. یکی از راه‌های افزایش حضور در منطقه راه‌اندازی مجدد اجلاس کشورها در سطح وزرای خارجه و روسای جمهور 4 کشور ایران، اقغانستان، پاکستان و تاجیکستان است.
سفیر سابق ایران در افغانستان با اشاره به حضور بازیگران جدید در منطقه تصریح کرد: در حقیقت جمهوری اسلامی ایران از حضور جدی بازیگران جدید منطقه مانند روس‌ها و چین، می‌تواند حداکثر استفاده را کند و با حضور پررنگ و برگزاری اجلاس‌های منطقه‌ای، اجازه ندهد ردپای بیگانگانی مانند آمریکا در کشورهای همسایه محکم‌تر شود، و زمینه را برای خالی شدن سریع‌تر منطقه از این نیروها را فراهم کند.
فدامالکی قرابت‌های فرهنگی ایران و افغانستان را عامل مهمی در روابط دو کشور قلمداد کرد و خاطرنشان کرد: ایران و افغانستان روابط تاریخی و تمدن مشترک دارند، این دو کشور به علاوه تاجیکستان در دایره پر رونق فارسی قرار دارند.
این کارشناس مسائل افغانستان حضور نیروهای بیگانه در این کشور را علت اصلی اختلافات افغانستان دانست و اظهار کرد: آمریکایی‌ها در طول حضور 18ساله خود در این کشور ثابت کردند که هیچ‌وقت خیرخواه مردم افغانستان نبودند. این نیروها به نام مبارزه با تروریسم به این کشور آمدند اما در حال حاضر در کنار تروریست هستند، با شعار ریشه‌کن کردن موادد مخدر وارد این کشور شدند اما امروز سهم افغانستان در تولید مواد مخدر به بالای 90درصد رسیده است.
فدامالکی در پایان یادآور شد: مردم افغانستان به این واقف هستند که حضور نیروهای بیگانه خیر و برکتی برای آنها نداشته است و همچنان مشکلات و جنگ‌هایی که وجود داشته و ادامه دارد. امروز هم مشاهده می‌شود آمریکایی‌ها در کنار طالبان هستند. از این جهت مردم و دولت افغانستان با همکاری کشورهای همسایه می‌توانند زمینه خروج نیروهای بیگانه را از این کشور فراهم کنند و اشرف غنی و عبدالله باید بدانند که با قرار گرفتن در کنار یکدیگر می‌توانند، این خواسته مردم خود را برآورده کنند.