به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا، متن گفتگوی تفصیلی «محمد تقی فاضل میبدی»، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم، با خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا به شرح زیر است:
افرادی که می‌گویند به هرقیمتی عزاداری برپا شود، نسبت به دین جاهل هستند
-برخی از مداحین با بیان اینکه "بمیریم هم محرم را برگزار می‌کنیم" تاکید بر برگزاری مراسم عذاداری ایام محرم را دارند در مقابل عده‌ای بر برگزار نکردن این مراسم اصرار می‌ورزند، به عنوان یک پژوهشگر دینی، نظر شما در این مورد چیست؟
عزاداری موردی است که برای همه در ایران، همه کشورها و اهل تشیع مهم است البته بحث امام حسین، بحث جدایی است اما آن چیزی که در اسلام، عرف جهانی و شرع و عدل مهم است، حفظ سلامتی و جان انسان ها است. در حقیقت براساس احکام دینی اگر جان انسان‌ها در معرض خطر باشد و یا سلامتی انسان تهدید شود، حفظ جان انسان و سلامتی آن بر هر چیزی مقدم است. افرادی که می‌گویند عزاداری را به هر قیمتی برپا داریم و احیا کنیم، اشتباه می‌کنند. یکی از اهداف امام حسین هم رفاه، کرامت و سلامتی انسان بوده و این حرف بسیار غلطی است که بگویند ما در راه امام حسین باید بمیریم و اگر هم مُردیم اشکالی ندارد.
شرع نمی‌گوید که در راه عزاداری امام حسین بمیریم
هیچ عقلی چنین حرفی نمی‌زند، شرع هم نمی‌گوید که در راه عزاداری امام حسین بمیریم و بگوییم این مرگ، مرگ مطلوبی است. حتی اگر حج خانه خدا هم باعث شود که جان افراد در خطر بیافتد، باید تعطیل شود نه اینکه به حج برویم و در راه حج بمیریم و بگوییم اشکال ندارد. خود امام حسین هم در را مبازره با ظلم و نجات بشر به شهادت رسید بنابراین این تعصباتی که شاهد آن هستیم به هیچ وجه شرعی، دینی و اسلامی نیست و چیزهای من درآوردی است که بدعت در دین محسوب می‌شود و باید دید نظر کارشناسان چیست. در پاسخ به اینکه می‌گویند بسیاری از مراکز باز است چرا حرم‌ها باز نباشد باید گفت در مراکز ازدحام جمعیت صورت نمی‌گیرد اما در حرم ازدحام و بهم چسبیدگی افراد اتفاق می‌افتد و نمی‌شود همه را کنترل کنند، مخصوصا در عزاداری‌ها که احساس مردم غالب می‌شود. در هر صورت با توجه به تجربه‌ای که داریم بر این باورم که امسال اصلا صلاح نیست عزاداری‌ها در تکیه‌ها و حسینیه‌ها برگزار شود چراکه احتمال خطر کرونا بسیار زیاد است و هر اتفاقی بیافتد به نام دین تمام می‌شود و باعث وهن به دین اسلام است.
-بسیاری از کارشناسان معتقدند که دلیل ماندگاری کرونا حداقل تا دو سال، باید نوع زندگی و برگزاری این قبیل مراسمات با رعایت پروتکل های بهداشتی، صورت بگیرد
به هر حال باید سعی کنیم که حداقل تلفات را داشته باشیم، ممکن است 10 سال هم طول بکشد البته امیدوارم واکسن آن کشف شود اما به هر حال اگر طول هم بکشد و هر چیزی که باعث شود خطر ابتلا به کرونا افزایش پیدا کند و جان انسان‌ها به خطر بیافتد حال می‌خواهد حج باشد یا عزاداری امام حسین، باید جلوی آن را گرفت. به دلیل اینکه جان انسان در خطر است و حفظ جان انسان هم عقلا و هم شرعا واجب است.
نظارت استصوابی با دموکراسی همخوانی ندارد
-به نظر شما مردم‌سالاری دینی با نظارت استصوابی همخوانی دارد؟
خیر. نظارت استصوابی که در حال حاضر صورت می‌گیرد با دموکراسی همخوانی ندارد چرا که به واسطه آن شورای نگهبان بسیار گزینشی عمل می‌کند و براساس برخورد سلیقه‌ای این شورا ممکن است افرادی که صلاحیت ندارند، وارد شوند و افرادی که صلاحیت دارند، رد شوند. در حقیقت معتقدم اقدامی که شورای نگهبان در رابطه با انتخابات انجام می‌دهد با قانون اساسی و با آن ادبیاتی که امام خمینی (ره) اوایل انقلاب می‌گفت، سازگار نیست.
باید نهادهای دینی از نهادهای سیاسی جدا باشد/ دین هر چیزی که عقل بشر به آن برسد و از نظر تجربی درست باشد، را قبول دارد
-با توجه به اینکه پژوهشگر دینی هستید، حدود ورود دین به سیاست جزو مواردی است که می‌تواند براساس اصل انطباق با شرایط زمان تغییر کند؟
تا تعریف ما از دین و سیاست چه باشد. باید نهادهای دینی از نهادهای سیاسی جدا باشند، اما به معنای این نیست که اسلام وارد مسائل اجتماعی مردم نشود. بسیاری از مسائل زندگی بشر با تجربه و روش عقلا و متفکران دنیا حل می‌شود به عنوان مثال در مسائلی نظیر محیط زیست، مساله بهداشت مردم، مبارزه با مواد مخدر و... نباید سراغ متن دین رفت این نوع مسائل، مواردی است که عقل بشر به طور تجربی و عقلی حل کرده و دین هم می گوید هر چیزی که عقل بشر به آن برسد و در تجربه درست باشد، را قبول دارد.
روش اداره جامعه دائم در حال تغییر است
بنده، این قضیه که برای هر مساله‌ای به سراغ متن دین برویم را قبول ندارم، همان اندازه که دین در بیان حقیقت برای ما مهم است عقل انسان هم در بیان حقیقت مهم است. بنابراین سیاست‌ورزی بیشتر در حوزه عقل و عقلانیت است. یک روش اداره جامعه، تدبیر امور مردم است که بیشتر با روش‌های عقلایی سازگار است ممکن است بگوییم در زمان حضرت علی یا پیامبر به این صورت یا به صورت دیگری جامعه اداره می شد که آن روش‌ها مربوط به آن زمان است چراکه روش اداره جامعه دائم در حال تغییر است و دائم بشر به سمت تکامل می‌رود. برای نمونه در حال حاضر مواردی نظیر تفکیک قوا، دموکراسی به معنای واقعی، کنترل قدرت و احزاب وجود دارد که هیچ‌کدام از این موارد در دین نیامده و بشر به این نتیجه رسیده است که برای کنترل قدرت باید این اقدامات صورت بگیرد.
در عمل موفق نبودیم
-در رابطه با استقبال جوانان از نماز جمعه چه پیشنهادی دارید؟
حکومتی به نام دین و اسلام درست کردیم که از این حکومت انتظار می‌رفت مشکلات جوانان حل شود اما در عمل در بسیاری از امور از جمله مساله اقتصاد موفق نبودیم. وقتی برای جوان امروز مسائل اسلام، دین و قرآن را مطرح می‌کنیم می‌گوید در جامعه شغل، جایگاه و امنیت من کجاست؟
نتوانستیم از مقوله دین بسیاری از مشکلات مردم را پاسخ بدهیم
جوانی که به نماز جمعه می‌رود باید خطبه‌هایی گوش دهد که همه آنها هجوم و حمله جریان‌های مختلف است، اینکه خطبه نیست، خطبه باید بوی اخلاق و معنویت بدهند اما وقتی شما پای خطبه فلان خطیب می‌نشینید فقط به آمریکا، اروپا و به کشورهای مختلف حمله می‌کند و در داخل هم به رئیس جمهور و فلان وزیر حمله می‌کند، این سیاست حمله‌ای و هجومی در خطبه‌های نماز جمعه وجود دارد و طبیعی است که این سیاست برای جوان‌ها جذابیت ندارد. از طرفی به اندازه‌ای که حمله می‌کنیم، هجوم می‌بریم و تخریب می‌کنیم، جای‌گذاری نمی‌کنیم.
باید رویکردمان نسبت به دنیا تغییر کند
-به نظر شما راه بازگشت به آرمان‌ها و تحقق آنها چیست؟
در پاره‌ای از مسائل باید تجدید نظر شود، معتقدم یکسری مشکلات ساختاری داریم که باید درست شود. باید در تعدادی از اصول قانون اساسی تجدیدنظر شود، نوع نگاه به دنیا، سیاست و رویکردی که نسبت به آن داریم باید عوض شود. از طرفی در جامعه ملاک‌هایی که برای به کارگیری افراد در پست‌ها و جایگاه‌ها داریم، باید عوض شود. چرا که تاکنون دیدگاه‌های سیاسی کلانی که به دنیا داشتیم و سیاست‌های کلان اقتصادی که به کار گرفتیم و نحوه به کارگیری افراد در کشور جواب نداده است.
-از نظر شما نقاط قوت دولت یازدهم و دوازدهم چیست؟
دولت اول روحانی خیلی خوب بود کما اینکه مساله برجام کار بسیار بزرگی بود که توسط ظریف و رئیس دولت انجام شد اما متاسفانه با روی کار آمدن افراطیون آمریکا، اسرائیل و داخلی، برجام نتوانست موفق شود. در دوره دوم در حوزه مسائل اقتصادی تحریم‌های آمریکا بسیار فشار آورد و بر روی دولت تاثیرات منفی گذاشت.3