«سید جلال ساداتیان»، کارشناس مسائل بین الملل، در گفت و گو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا در خصوص افق برجام گفت: به نظر می آید تابع شرایط آخر، مقداری آمریکایی ها شل کردند که انتخابات ایران بر این شرایط آخر، اثرگذار بوده است یعنی انتخاب آقای رئیسی آنها را به سمتی برده که به برخی از دلایل و بهانه ها اصرار بورزند.
او با بیان اینکه مذاکرات اخیر وین پیرامون سه موضوع بود، اظهار کرد: یکی از این موضوعات برداشته شدن تحریم ها بود که در یک کمیته این موضوع را بررسی می کردند. دوم نحوه بازگشت آمریکا به برجام و سوم بازگشت ایران به تعهدات برجامی بود که ایران باید غنی سازی 20 و 60 درصدی انجام می داد به علاوه اینکه یک مقداری از غنی سازی را باید نگه می داشت و بازرسی ها هم بود.
ساداتیان ادامه داد: اما بر اساس مصوبه مجلس به این سمت حرکت شد که فقط دوربین ها نصب باشد و ثبت کند و هرگاه که به توافق رسیدند آن ثبت شده ها را در اختیار آژانس بگذارند و اگر به توافق نرسیدند آن توافق شده ها امحاء شود. سه ماه تمام و یک ماه تمدید شد و بعد از آن الان یک ماه هم سرآمده و تمام شده و باید وضعیت را مشخص کنند. موضوعی که غربی ها از ایران مطالبه می کردند این بود که تکلیفشان روشن شود. برای ایران هم مسئله نحوه برگشت مطرح است. همچنین آمریکا باید تعهد بدهد که رئیس جمهور بعدی از برجام خارج نمی شود. یعنی فرض کنیم ترامپ در دوره بعدی دوباره انتخاب شود آیا باز هم از برجام خارج می شود یا نه و تکلیف این مسائل باید روشن شود.
او تصریح کرد: آنها توپی را در میدان ایران قرار داده اند و می گویند که ایران باید تصمیم سخت خود را بگیرد و ایران هم از آنها انتظار دارد. البته اخبار دقیقی منتشر نشده و اخباری که ما الان دریافت می کنیم جسته و گریخته از مصاحبه برخی از افراد است وگرنه بیانیه رسمی صادر نشده که توافقات در چه موضوعاتی و اختلافات در چه موضوعاتی بوده ولی تا مرحله پنجم مذاکرات طرفین، مثبت صحبت می کردند و پیشرفت های خوبی حاصل شده است.
ساداتیان گفت: در دور ششم به نظر می آید که به اشکالاتی برخورد کردند و منتظر هستند برای دور هفتم بتوانند موضوع را نهایی کنند و در این موارد، هنوز به توافق نرسیدند. اگر بخواهیم براساس وضعیت گذشته قضاوت و تحلیل کنیم باید بگوییم، پیشرفت ها خوب بود و آمریکایی ها هم اعلام آمادگی کرده بودند به اینکه به برجام برگردند و همکاری های لازم را داشته باشند و روند کارشان هم این بود که علاقمندند مسائل منطقه را حل و فصل کنند و میزان تنش را در منطقه خاورمیانه کاهش بدهند. ولی بحث این را داشتند که برای کاهش تنش ها باید ایران تجدید نظری در بُرد موشکی و به علاوه نفوذ منطقه ای خود داشته باشد که ایران نپذیرفت.
او در ادامه افزود: در ادامه طرف آمریکایی قبول کرد، بدون این درخواست ها مذاکرات غیر مستقیم با 1+4 داشته باشد و پشت خط بایستد و ایران با 1+4 مذاکراتش را انجام بدهد و نتایج به آنها انتقال داده شود و بالعکس 1+4 با آنها گفتگو کند و نتایج را به این جلسه بیاورد که به این ترتیب تا الان گفتگوها دوام داشته که نشانه این است که آمریکایی ها علاقمند بودند و گرنه آنها این تحقیر را به این که کسی آنها را پشت خط نگاه دارد، نمی پذیرفتند.
او متذکر شد: آمریکایی ها علاقمندی از خودشان نشان داده بودند که کار به سامان برسد. ولی الان می بینیم که یک مقداری روند کند شده و اگر بر مقیاس گذشته تا مرحله پنجم قضاوت کنیم باید خوشبین و امیدوار به آینده باشیم ولی اگر بر اساس مشکلاتی که پیش آمده بخواهیم ارزیابی کنیم باید با احتیاط صحبت کرده و منتظر بمانیم که تصمیمات نهایی طرفین، چگونه خواهد شد چون الان هیات ها در پایتخت های خود منتظر مقامات بالاتر هستند.
ساداتیان در خصوص سرنوشت برجام و FATF در دولت آینده گفت: دولت آینده علاقمند است که برجام به نتیجه مثبت برسد و بتواند برجام را اجرایی کند چون بدون برجام سطح مراوداتشان با همه دنیا دچار مشکلات فراوانی می شود ضمن اینکه مذاکرات وین بر اساس صلاح دید مقامات عالی صورت گرفته و ادامه پیدا کرده و اگر آنها علاقمند نبودند این اتفاق نمی افتاد و دولت بعدی هم علاقمند است که همان وضعیت را ادامه بدهد.FATF هم کاملا وابسته این امر است وقتی که می خواهید به بازارهای بین المللی وارد شده و مراوداتی با دنیا داشته باشید اما به FATF ملحق نشده باشید، این نقل و انتقالات مالی و همکاری بانک های بین المللی دچار مشکل خواهد شد.
او افزود: به نظر می آید دولت رئیسی علاقمند است که عضو برجام و FATF باشد و بتواند با دست بازتری مراودات بین المللی داشته باشد ولی اینکه شرایط چگونه ادامه پیدا کند به کجا برسد باید در روزهای آینده، شاهد باشیم.
ساداتیان در خصوص ویژگی های وزیر امورخارجه در دولت سیزدهم عنوان کرد: به لحاظ اینکه ظریف هشت سال در وزارت خارجه بود و یک استانداردی به دنیا نشان داد، حتما وزیر امور خارجه بعدی با او مقایسه می شود که هم از نظر تسلط به زبان، انگلیسی بداند و هم آشنایی با محیط و شرایط بین المللی داشته باشد. در وضعیتی که ترامپ خیلی تلاش کرد تا ایران را منزوی کند گفتگوهایی که ظریف با رسانه های دنیا داشت و توانمندی هایی که از خود نشان داد مانع از این موضوع شد.
او تصریح کرد: در حال حاضر برای تعامل با دنیا وزیر خارجه ای می خواهیم که از این ظرفیت برخوردار باشد یعنی هم توان گفتگو داشته باشد و هم پتانسیل و ظرفیت زبانی داشته باشد و هم شرایط بین المللی را بشناسد و تسلط لازم را بر مسائل منطقه ای و اطراف داشته باشد. وزیر خارجه آینده برای مراوده با همسایگان باید با محیط بین الملل آشنا باشد و از تعاملات لازم برخوردار باشد که بدون اینها قاعدتا کار پیش نخواهد رفت و اینها حداقل هایی است که مورد انتظار خواهد بود.