باید همکاری‌های جدید با آژانس تعریف کنیم/ چشم انداز همکاری ما با آژانس بهتر خواهد شد/ نباید همکاری ایران و آژانس قطع شود

«حسن بهشتی پور» کارشناس مسائل بین الملل در گفت و گو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا در خصوص مذاکرات وین اظهار کرد: در مذاکرات وین، دو طرف راجع به کلیات به توافق رسیدند ولی در مورد چگونگی اجرای توافق و جزئیات اختلاف نظرهای جدی وجود دارد. مهمترین نکته که در خبرها درز کرده این است که ایران می خواهد آمریکا یک تضمینی بدهد که بعد از اینکه توافق شد، مجدد مثل دوره ترامپ آمریکا تعهدات را کنار نگذارد چون ایران باید تعهدات را اجرا کند. ممکن است بعد از توافق، آمریکا به هر دلیل تعهدات خود را کنار بگذارد بنابراین یک تضمینی باید برای این مسئله وجود داشته باشد.

او افزود: آمریکا می گوید که نمی تواند چنین تعهدی بدهد چون یک طرف کنگره آمریکا است و آنها باید تایید کنند که این روند طولانی خواهد بود و در آخر معلوم نیست که کنگره به موضوع توافق برجام رای بدهد چرا که در بین دموکرات ها مخالفان جدی در خصوص این توافق وجود دارد. از طرف دیگر حتی اگر کنگره آمریکا برجام را تصویب کند، باز هم رئیس جمهور بعدی آمریکا اختیاراتی دارد که توافقی که کنگره تصویب کرده را می تواند به حالت تعلیق در آورد یا کنار بگذارد.

بهشتی پور ادامه داد: چنانچه ترامپ توافق با روسیه را در مورد موشک های میانبرد در سال 2019 را کنار گذاشت و عملا خارج شد با وجود اینکه کنگره آمریکا تصویب هم کرده بود. بوش پسر هم قبلا در مورد موشک های کوتاه برد موسوم به ABMچنین کاری کرده بود. موضوع دیگر اینکه ایران می خواهد تحریم هایی که مربوط به سپاه است و سپاه را گروه تروریستی اعلام کردند را کنار بگذارند.

او افزود: آمریکا همچنین دفتر معظم رهبری را جزو تحریم ها گذاشته که این را هم باید کنار بگذارند. آمریکایی ها فعلا با این دو موضوع بازی می کنند و می گویند اینها در چارچوب برجام نیست. ذیل اینها ایران یکسری انتظارات دیگر دارد که مثلا اگر برجام برگشت، برجام به علاوه ای هم باشد که در مورد سایر موضوعات اختلافی ایران و آمریکا مثل، موشک و منطقه مذاکره شود که ایران به شدت مخالف چنین، مذاکره ای است.

این تحلیلگر مسائل سیاسی ادامه داد: در مجموع فعلا دو طرف محکم ایستاده اند و به نظر می رسد تحت تاثیر این هستند که در ایران دولت جدید مسئولیت را برعهده بگیرد. اگر چه مسئولیت این موضوع با شورای امنیت ملی و شخص رهبری است ولی به نظر می رسد تا 12 مرداد که دولت جدید می آید این موضوع همچنان ادامه پیدا کند. البته روسیه و چین اظهار امیدواری کردند تا سالگرد برجام این مسئله حل و فصل شود.

او خاطرنشان کرد: اگر خوش بین باشیم همه چیز برای توافق آماده است ولی اگر بدبین باشیم باید بگوییم موانع جدی بر سر توافق وجود دارد. به نظر نمی رسد به همین راحتی مسئله حل شود. باید هر دو طرف برای رسیدن به توافق از برخی خواسته های خود بگذرند و اینکه از چه خواسته هایی می توانند بگذرند اینها مسائلی است که من نمی توانم، راجع به آن حدسی بزنم.

او در خصوص سفر معاون گروسی به تهران نیز متذکر شد: موضوع بحث ایران و آژانس برمی گردد به اینکه ایران می گوید من حاضر هستم با آژانس در چارچوب NPT همکاری کنم و این همکاری در چارچوب ترتیبات اجرایی NPT است که یک توافق جداگانه بین ایران و آژانس در سال 1973 بسته شده و در آن چارچوب ایران آمادگی دارد با آژانس همکاری کند در حالی که آژانس می خواهد که ایران، پروتکل الحاقی و همچنان آن تعهداتی که در برجام پذیرفته را هم اجرا کند و ایران می گوید با توجه به اینکه طرف مقابل تعهداتش را در برجام انجام نداده من ضرورتی نمی بینم که تعهداتم را در برجام اجرا کنم.

بهشتی پور ادامه داد: ضمن اینکه مجلس قانونی تصویب کرده که ایران را منع می کند تا پروتکل الحاقی را به صورت داوطلبانه اجرا کند. در واقع آمدن معاون گروسی به تهران راهکاری برای تمدید همکاری بین ایران و آژانس است که به نظر من این همکاری ها ارزش دارد. ما باید آژانس را به عنوان یک نهاد بی طرف بپذیریم که همکاری با آژانس می تواند برای ایران راهگشا باشد چون اگر همکاری نکنیم، عملا بهانه به دست دشمنان ایران می افتد که دوباره پرونده ایران را از شورای حکام  به شورای امنیت ببرند و مجدد قصه هایی که پس از 85 تا 89 شاهدش بودیم، تکرار شود.

او خاطرنشان کرد: من فکر می کنم، به نفع ایران است که دنبال راهکارهای جدیدی باشد که با آژانس همکاری های لازم را داشته باشد چون ایران چیزی برای پنهان کردن ندارد و سیاست بسیار شفافی در مورد استفاده صلح آمیز از انژی هسته ای دارد. بنابراین جایی برای اینکه بخواهد همکاری نکند با آژانس نمی ماند و این همکاری به سود ایران هم هست و می تواند مانع از بهانه جویی دشمنان شود.

این کارشناس مسائل هسته ای درباره پاک کردن فیلم ها توسط سازمان انرژی اتمی گفت: یک شرایط بحرانی پیش خواهد آمد و وضعیت برای ایران در شورای حکام مناسب نمی شود. چون آژانس مقامی نیست که بتواند فشار روی ایران بیاورد. آژانس یک سازمان نظارت کننده است و کار آن مانع از عدم اشاعه سلاح هسته ای بوده و کمک کردن به اینکه انرژی صلح آمیز هسته ای به دست کشورهایی که علاقمند هستند، برسد همچنین فعالیت های صلح آمیز هسته ای را در کشورهای مختلف دنیا نظارت و کنترل می کند.

او اضافه کرد: با توجه به موقعیت آژانس، آژانس نه می تواند به ایران فشار وارد کند و نه اقدامی علیه ایران انجام دهد ولی شورای حکام آژانس این اختیار را دارد که آن 35 کشور که عضو شورای حکام هستند، قطعنامه ای علیه ایران تصویب کنند و پرونده ایران را به شورای امنیت ارجاع بدهند و این اقدامات برای ایران اصلا خوب نیست و شرایط دشوارتری را برای کشور، فراهم می کند. به نظر من بهترین راه این است که دنبال راه حل های جدیدتری باشیم و همکاری های جدید با آژانس تعریف کنیم و بتوانیم این همکاری را ادامه بدهیم که به نفع هر دو کشور ایران و آمریکا است.

بهشتی پور درباره چشم انداز روابط بین ایران و آژانس نیز عنوان کرد: من چون آدم خوش بینی هستم معتقدم مسئولین کشور ما به خوبی واقف هستند که چقدر اهمیت دارد که اقدامات صلح آمیز ما به تایید آژانس برسد و چون چیزی برای مخفی کردن نداریم، بهتر است با آژانس همکاری کنیم. بنابراین بر اساس این مبانی من معتقدم که چشم انداز همکاری ما با آژانس بهتر خواهد شد و به سمتی می رود که یک راه حل های جدیدی پیدا شود چون به نفع هر دو طرف است. برای ایران خوب نیست که همکاری های ایران و آژانس قطع و به گونه ای تبدیل شود که طرف های مقابل سوء استفاده کنند و دوباره فضاسازی جدید علیه ایران راه بیاندازند. 7