به گزارش برنا؛ بخش بزرگی از هویت فرهنگی ، ادبی و زبانی ما مدیون سعدی است
در این برنامه این‌سوال که چرا بعد از 700 سال هنوز بهترین اشعار ما اشعار حافظ و سعدی است؟مطرح شد که دکتر مطلق پاسخ داد: بخش بزرگی از هویت فرهنگی ، ادبی و زبانی ما مدیون سعدی است. جنبه ی مثبت قضیه این است که اینکه ما هنوز سعدی و حافظ را خوب می فهمیم نشان از داشتن زبانی توانمند است که توانسته از قرن ها عبور کند و هنوز تازگی و طراوت داشته باشد. جنبه ی منفی قضیه این است که ما قله هایی مثل حافظ و سعدی به عنوان قله هایی دست نیافتنی درست کرده ایم ، بنابراین هیچگاه نتوانستیم از آنها عبور کنیم و این نگاه سبب منجمد شدن زبان ما شد و همیشه نگاهمان به قله پشت سرمان بود. نظر خود من به جنبه ی منفی نزدیک تر است. ما به خاطر اشتباهات تاریخی و زبان شناختی، موجب کم شدن پویایی زبانمان شدیم.
عدم تغییر زمان در تاریخ نشانه قدرت ان است
دکتر آذر در رد صحبت های دکتر نامور مطلق مبنی بر منجمد شدن زبان فارسی گفت: زبانی زنده است که در طول تاریخ تغییر نکرده باشد. الان انگلیسی ۲۰۰ سال پیش هم قابل فهم نیست. اشعار هزار سال پیش ما انگار امروز سروده شده است که این نشانه ی قدرت یک زبان است.
انجماد ما در حوزه زبان، نوعی خیانت به سعدی و حافظ و فردوسی است
دکتر نامور مطلق پاسخ داد: اگر ما بپذیریم که زبان یک عنصر اصلی و اساسی فرهنگ است و فرهنگ پدیده ایست پویا که با زمان و مکان حرکت می کند، بنابراین باید بپذیریم که زبان هم باید تغییر کند. وقتی نیازهای ما تغییر می کند باید واژگان و نحو ما نیز تغییر کند. انجماد ما در حوزه زبان، نوعی خیانت به سعدی و حافظ و فردوسی است.
وی افزود :این انجماد سبب شد قالب های شعری از اروپا وارد ایران شود. قرن ها پیش ما مولف بودیم و الان اقتباس می کنیم. یک جایی مشکل وجود دارد.
دکتر آذر گفت: اگر ما بخواهیم این زبان را تغییر بدهیم دیگر باید سعدی را کنار بگذاریم. سعدی معیار زبان است.
تجلیل از سعدی در تکرار او نیست در ادامه ی اوست
دکتر نامور مطلق بیان کرد: سعدی یک محتوا و فرم خاص خود دارد. محتوا جاودانه است. ما به سعدی همیشه نیاز داریم. ما میراث داران خوبی برای زبانمان نبوده ایم. ما انقدر حافظ و سعدی را استفاده کرده ایم که اینها را دچار فرسودگی معنا کرده ایم و این دلیل استقبال از اشعار غیر ایرانی است. ما اگر هنوز از شعر حافظ و سعدی لذت می بریم به دلیل این است که انتخاب دیگری نداریم. تجلیل از سعدی در تکرار او نیست در ادامه ی اوست.
دکتر آذر اظهار داشت: هر پویایی ای نمی تواند مثبت باشد. زبان فارسی مثل حرکت جوهری ملاصدرا در خودش دائم در حال تکامل است. چرخ تفکر حافظ از عزل تا ابد حرکت می کند و این چرخ پویاست و نه ایستا .
سعدی، فقیه ترین شاعر طول تاریخ ایران
دکتر آذر در پاسخ به این سوال که منشا حرف های خوب سعدی کجاست؟گفت: سعدی از چند منبع بهره گرفته است. یکی از این منابع غنی، قرآن است. فقیه ترین شاعر طول تاریخ ما سعدی است.
دکتر نامور مطلق توضیح داد : ما نیاز به سعدی امروزی داریم تا حرفهای قرآن را به شیرینی سعدی اما با زبان امروزی برای جوان امروزی بیان کند.
وی ادامه داد: سعدی اولین شاعر شرقی است که در اروپا ترجمه شد. سعدی باعث شد تا یک ژانر جدید به نام حکایت های فلسفی در اروپا رایج شود. سعدی در پیدایش مکتب رومانتیسم در اروپا تاثیر داشته است. بنیان گذار رمانتیسم آلمان گوته تحت تاثیر حافظ است و بنیان گذار رمانتیسم فرانسه ویکتور هوگو تحت تاثیر ادبیات هند و ایران است.
دکتر نامور مطلق اعتدال و خردگرایی سعدی را از عوامل جاودانگی او دانست.
در انتها دکتر آذر، شهریار را بسیار متاثر از سعدی دانست و استاد سایه و رهی معیری را نیز تحت تاثیر سعدی خواند.
این برنامه «شب های فرهنگ» یکشنبه ۲۴ مرداد ساعت ۲۱:۳۰ از رادیو فرهنگ پخش شد و‌فایل صوتی از آرشیو زمانی رادیو فرهنگ در ایرانصدا و پایگاه اطلاع رسانی شبکه به نشانی http://radiofarhang.ir/ قابل دریافت است.