به گزارش خبرگزاری برنا از گیلان ؛ تصویری از مراسم نمایش سنتی تعزیه رشت زمان قاجار که در روز نهم مه سال ۱۹۰۵ میلادی (نوزدهم اردیبهشت سال ۱۲۸۴ شمسی ) توسط یک جهانگرد سوئیسی_فرانسوی به نام کلود انه گرفته شده است.
وی شرح سفرش را در یک کتاب به دو زبان فرانسوی و انگلیسی در پاریس منتشر کرده است.او ورودش به ایران از طریق بندر انزلی و شهر رشت بود و مدت کوتاهی در این شهر ماند و در آن سیاحت نموده ، در همین زمان با نمایش تعزیه خوانی مواجه شد و گزارشی از این نمایش داده و همچنین عکسی از آن صحنه را در کتابش به چاپ رسانیده است .
وی در باب تعزیه در رشت چنین می نویسد :
"به میدانی که عده زیادی در آن اجتماع کرده بودند رسیدیدم. درشکه ها توقف کردند. در یک ضلع میدان، در امتداد ساختمانی در امتداد ستون های چوبی، زنان روبسته نشسته بودند و سه ضلع دیگر را مردان و کودکان اشغال کرده بودند. قسمت وسط میدان از جمعیت خالی بود و در میان آن صحنه کوچکی به پا کرده بودند و پرسوناژهایی که مردم برای تماشای ایشان گرد آمده بودند، روی این صحنه ایستاده یا نشسته بودند.
چیزی نمانده بود از شدت شوق به هوا بپرم چون بدون تردید اکنون شاهد یکی از تعزیه ها یا نمایشهای مذهبی ایران بودیم که گوبینو نیز درباره آن مطالب هیجان انگیزی نوشته است.
اندکی جلوتر رفتیم. روی صحنه یا به اصطلاح محلی سکو «اهل خیمه» یا همراهان ستمکشیده حضرت امام حسین (ع)، زنان و کودکان آن حضرت گرد آمده بودند. مکان واقعه صحرای سوزان و ماتم زای کربلا بود و اهل خیمه در زیر آفتاب از گرما و تشنگی می سوختند. و در اطراف ایشان، لشکریان خلیفه یزید آماده قتل عام بودند. مقداری کاه ریز ریز شده به نشانه شن های بیابان بر زمین ریخته بودند و یکی از بازیگران قبل از آنکه شروع به حرف زدن کند، مشتی از آنها را برداشت و بر سر خود ریخت. به این ترتیب با ساده ترین و بی تکلف ترین شرایط، دکور لازم برای تجسم فضای واقعه کربلا، فراهم شده بود. از لحن کلام و زیر و بم صدای اجرا کنندگان حتی برای من که معنی سخنان ایشان را نمی فهمیدم، پیدا بود که واقعه دردناک و غم انگیزی را که در هر صورت از اعتقادات مذهبی سرچشمه می گیرد تجسم می بخشد.
ایرانیها که محو تماشای این مناظر بودند، وقتی علاقه ما را به تماشای تعزیه مشاهده کردند مودبانه راه گشودند و ما جلوتر رفتیم و با استفاده از این فرصت چند عکس پرارزش از صحنه گرفتم."