ایران پله پرتاب جوانان افغانستانی به اروپاست/ بیش از ۵۵ درصد مهاجرت کنندگان ایرانی تحصیلات دانشگاهی دارند

صالح قاسمی، کارشناس آمار و سیاست‌های جمعیتی ایران و جهان، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی برنا گفت: چند متغییر اصلی موالید، مرگ و میر و مهاجرت روی شاخص‌های جمعیتی تاثیر می‌گذارد.

وی با بیان اینکه مرگ و میر با افزایش سطح بهداشت عمومی، افزایش امید به زندگی کنترل می‌شود، افزود: زمانی که امید به زندگی افزایش  پیدا می‌کند سن مرگ و میر بالا می‌رود. همچنین میزان موالید ناشی از باورهای و شرایط اقتصادی است.

صالحی تصریح کرد: حتما مهاجرت روی نرخ رشد جمعیت و سایز شاخص‌ها تاثیر دارد و لذا در دنیا مدیریت موضوع مهاجرت در راستای سیاست‌های جمعیتی در دستور کار قرار دارد.

کارشناس آمار و سیاست‌های جمعیتی ایران و جهان بیان کرد: مهاجرت از دو زاویه داخلی و خارجی مهم است. مهاجرت داخلی یعنی جا به جایی جمعیت در داخل کشور. مانند مهاجرت روستا به شهر و شهر به روستا.

وی با بیان اینکه اگر در این حوزه، سیاست‌گذاری درستی اتفاق نیفتد، باعث می‌شود جمعیت یک کشور در قطب‌های جمعیتی متراکم شود و به درستی در همه پهنه جغرافیایی کشور توزیع نشود، گفت: این توزیع نامتعادل باعث می شود قطب‌های جمعیتی مثل کلانشهرها ایجاد شود.

این کارشناس آمار و سیاست‌های جمعیتی ایران و جهان ادامه داد: قطب های جمعیتی و کلانشهرها مدیریت کشور را سخت و دشوار می‌کند. وقتی کلانشهرها و حاشیه‌نشینی‌هایی داشته باشیم قطب‌های جمعیتی زیادی را ایجاد کنیم باعث می‌شود در کلانشهر مشکل آب، هوا، محیط زیست، تامین منابع و زیرساخت‌ها، ترافیک ایجاد می‌شود که مدیریت جمعیت سخت‌تر می‌کند.

صالحی گفت: متاسفانه از دهه ۴٠ در سیستم مدیریت نظام شاهنشاهی پهلوی ترغیب به مهاجرت روستاها به شهرها اتفاق افتاد.

وی با بیان اینکه امروز بالاترین آمار مهاجرت از شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ و کلانشهر است؛ بنابراین مسئله مهاجرت داخلی مسئله مهمی است ادامه داد: آنچه آمارهای رسمی نشان می‌دهد این است که ما حدود یک میلیون و نیم مهاجر ایرانی داریم که در خارج از ایران ساکن هستند. اما بر اساس شواهد این عدد قریب به ٣ تا ۴ میلیون نفر است که با انگیزه‌های مختلف از جمله تحصیل، بیزینس، رفاه، انگیزه های سیاسی و ... از کشور خارج شدند.

این کارشناس آمار و سیاست‌های جمعیتی ایران و جهان  گفت: در مقابل مهاجرانی که وارد ایران می‌شوند به این تعداد نیستند و چه بسا کمتر از ۴ میلیون مهاجر خارجی مقیم در ایران داریم همچنین مهاجر پذیری و مهاجر فرستی ما به لحاظ کیفیت جمعیتی یکسان نیست.

وی با اشاره به اینکه بیش از ۵۵ درصد مهاجرفرستی ایران در حوزه نخبگانی است، افزود: یعنی بیش از ۵۵ درصدی که از ایران مهاجرت می کنند تحصیلات دانشگاهی دارند.

صالحی تصریح کرد: کمتر از ۵ درصد کسانی که به سمت ایران مهاجرت می‌کنند، تحصیلات دانشگاهی دارند و این باعث می‌شود که مشکلات از دست دادن گروه نخبه اتفاق می‌افتد.

وی با بیان اینکه ما سیاست و راهبرد جذب و حفظ مهاجر نداریم به طوری که ایران سکوی پرتاب جوانان افغانستانی به سمت اروپا تبدیل شده است، گفت: از آن جایی که جوانان برای داشتن شناسنامه و داشتن هویت مشروط دچار مشکل می‌شوند بعد از چند ماه مهارت آموزی و آموختن کسب و کارها در مهاجرت دوم از ایران به اروپا  مهاجرت می‌کنند. در حالی که بسیاری از کشورها برای جوانانی که وارد کشور می‌شوند، هویت تعریف می‌کنند و به آن‌ها خدمات می‌دهند و با آن‌ها مثل یک شهروند درجه دو  با آن‌ها رفتار می‌کنند.

این کارشناس آمار و سیاست‌های جمعیتی ایران و جهان گفت: من قائل به این نیستم که باید قوانینی بر منع مهاجرت از ایران داشته باشیم.

وی با بیان اینکه باید سیاستی در رصد آمار مهاجرت و مدیریت آن داشته باشیم، ادامه داد: درحال حاضر هیچ سیاستی در این حوزه نداریم و نمی‌توانیم نخبگان را مجبور به ماندن یا رفتن، کنیم.

صالحی افزود: می‌توانیم قوانین را به گونه‌ای طراحی کنیم که مهاجرت به ایران تسهیل شود و یا انگیزه نخبگان کشور را برای خروج از کشور کاهش یابد.

وی با اشاره به اینکه بر اساس آمارهای کشور هرساله میزان مهاجرت افزایش پیدا نمی‌کند، گفت: ما سالانه بیش از ٣٠ هزار مهاجرت از ایران داریم که البته گاهی این حس تمایل به مهاجرت از ایران افزایش پیدا می‌کند نه آمار واقعی مهاجرت.

صالحی تصریح کرد: کارهای رسانه‌ای و فرهنگی می‌تواند بر تصمیم خانواده در خصوص مهاجرت موثر باشد.

وی با بیان اینکه ما در حوزه مهاجرت نیازمند فرهنگ سازی هستیم، گفت: اولا باید زیرساخت‌ها و خدمات که جوانان و نخبگان ما به آن نیاز دارند، تامین کنیم. امر پیچیده‌ای نیست و یک نخبه جوان باید احساس کند همه آنچه در خارج از کشور وجود دارد در ایران هم وجود دارد.

صالحی گفت: فرهنگ‌سازی در حوزه آموزش‌های دبستان و دبیرستان اتفاق افتاد می‌تواند اثرگذاری باشد و نگرش جوانان و نوجوانان را تغییر دهد. همچنین برخلاف قاب رسانه‌های خارجی ما باید مشکلات و معضلاتی زندگی ایرانیان خارج از کشور را به جوانان ایران ونخبگان به درستی منتقل کنیم اما در این زمینه نیاز به بزرگ نمایی نیست.

وی با اشاره به اینکه متاسفانه سیاست‌گذاری برای جذب مهاجر خارجی به سوی ایران به طور جدی مطرح نشده است، تصریح کرد: ماباید به سمتی برویم که از کشورهایی که در حوزه فرهنگی، دینی، سیاسی، اشتراک داریم، جذب مهاجر داشته باشیم. 

این کارشناس آمار و سیاست‌های جمعیتی ایران و جهان افزود: باید برنامه‌ریزی در این حوزه اتفاق افتاد چرا ما نباید از کشور نیجریه که تا ٣٠ سال آینده سومین کشور پرجمعیت جهان است و نخبگان دانشگاهی خوبی دارد و از قضا ١۵ درصد جمعیتش شیعه با گرایش انقلاب اسلامی جذب مهاجر داشته باشیم.

صالحی ادامه داد: قریب به ٢٠ درصد از نرخ رشد سالانه جمعیت ایالات متحده، از طریق مهاجر پذیری است.

وی با بیان اینکه موضوع مدیریت چه در سطوح فرهنگی، اجتماعی و امنیتی از مغفول‌ترین موضوعات کشور است، گفت: توصیه می‌کنم نخبگان، صاحب نظران و مدیران نسبت به موضوع مهاجرت تجدیدنظر داشته باشند.

انتهای پیام//4