چگونه فرهنگسازی به افزایش جمعیت ختم می شود؟
یکی از موضوعاتی که در حوزه جمعیت و فرزندآوری بیش از هرچیزی مورد تایید است مسئله فرهنگسازی بوده که در کنار مشوق‌های اقتصادی و حمایت‌های مالی از خانواده‌ها نباید نسبت به آن بی‌توجه بود اما از چه طریقی می توان فرهنگسازی را به افزایش جمعیت ختم کرد؟
به گزارش برنا؛ قانون جوانی جمعیت بعد از تصویب در صحن علنی مجلس شورای اسلامی مورد تایید شورای نگهبان قرار گرفت و برای اجرا نیز به دولت ابلاغ شد و رئیس جمهور نیز این قانون را به دستگاه‌های متولی جهت اجرا ابلاغ کرد. یکی از موضوعاتی که در حوزه جمعیت و فرزندآوری بیش از هرچیزی مورد تایید است مسئله فرهنگسازی بوده که در کنار مشوق‌های اقتصادی و حمایت‌های مالی از خانواده‌ها نباید نسبت به آن بی‌توجه بود. تنها نمی‌توان به این مسئله تکیه کرد که مشکلات اقتصادی باعث شده تا زوجین جوان از به دنیا آوردن فرزند بی میل باشند و تصمیم بگیرند یک فرزند و یا نهایت دو فرزند داشته باشند، در کنار مسائل اقتصادی کاهش میل به فرزندآوری در زوج‌هایی که دارای زندگی نسبتا مرفهی هستند نیز وجود دارند گاهی اوقات زوجینی را می‌بینیم که درآمد خوبی دارند اما وقتی از آن‌ها می‌پرسیم چرا بچه دار نمی‌شوید؟ در پاسخ می‌گویند "ما خودمون هنوز بچه‌ایم"، یا زوجینی که با نگه داشتن حیوان خانگی تمایلی به داشتن فرزند ندارند و با اشاره به سگ یا گربه‌هایشان می‌گویند " این بچه ماست". تمام این موارد نشان می‌دهد در قصدی که دشمن برای ما داشته تا حدودی موفق بوده و توانسته با فرهنگسازی‌های غلط جوانان ما را به حدی برسانند که وقتی صحبت از بچه دار شدن می‌شود از آن جمع فرار کنند و طفره بروند.
تمام این مسائل نشان می‌دهد در کنار قانونگذاری و حمایت از زوجینی که تمایل به داشتن چند فرزند دارند اما مسائل مالی اجازه را به آن‌ها نمی‌دهد باید به مقوله اصلی و مهم فرهنگسازی توجه کنیم همانطور که در دهه 70 با فرهنگسازی از افزایش جمعیت جلوگیری شد و با شعار "فرزند کمتر زندگی بهتر" زوج‌های جوان از داشتن 4 فرزند یا بیشتر که در دوره‌های قبل حسابی مد بود، پشیمان شدند در این دوره زمانی نیز می‌توانیم با فرهنگسازی درست نسبت به افزایش جمعیت و فرزندآوری اقدام کنیم. در قانون جوانی جمعیت به این موضوع نیز اشاره شده و موضوع فرهنگسازی مغفول نمانده است. تقریبا 7 ماده این قانون برنامه‌هایی را در زمینه فرهنگسازی مدنظر قرار دارد و یکی از آن مربوط به تدوین برنامه‌های تلویزیونی، تولید فیلم و تبلیغات محیطی است که در این زمینه فعالان رسانه باید برنامه‌هایی را در این زمینه داشته باشند که در راس آن سازمان صدا و سیماست و این قانون تکالیفی را برای سازمان تعیین کرده است. اما رسانه چه قدر می‌تواند در افزایش رغبت فرزندآوری در جوانان تاثیر گذار باشد؟
اهمیت رسانه در اغنا سازی افکار عمومی برای افزایش جمعیت
در همین باره با میثم قمیشیان پژوهشگر سیاست‌گذاری فرهنگی و استاد دانشگاه گفت‌وگو کردیم. وی در پاسخ به سوال خبرنگار اجتماعی برنا مبنی بر اینکه وظیفه رسانه در راس آن صدا و سیما در بحث جمعیت و فرزندآوری چیست؟ گفت: بحث رسانه موضوعی است که یک پایه‌ای در واقعیت دارد صرفا با کار رسانه‌ای معلوم نیست تا چه حد می‌توان پیش رفت. رسانه بسیار اهمیت دارد اما اینکه آیا همه چیز رسانه است محل سوال است.
وی افزود: فرض می‌کنیم همه چیز رسانه است اما اجرا شدن تکنیک‌های رسانه‌ای هم دارای اهمیت است. همچنان که رسانه قدرت دارد افکار عمومی هم قدرت دارد رسانه یک امر غیر واقعی را ایجاد کند و در افکار عمومی مردم یک تجربیاتی وجود دارد که ممکن است این افکار با آنچه که مدنظر سیاستگذار و رسانه است همخوانی نداشته باشد پس رسانه باید چند پله قبل‌تر از اجرای برنامه‌ای به اغنا سازی افکار عمومی اقدام کند درست است که با اینکه رسانه بدون کمک گرفتن از نهادهای اقتصادی در جامعه تا حدودی پیش رفته اما توانسته اقداماتی را انجام دهد مثال بارز آن همین خانواده‌هایی است که در دهه نود 3 تا 4 فرزند دارند این نشان می‌دهد رسانه به تنهایی هم در اغناسازی افکار عمومی موفق بوده است.
قمیشیان افزود: در زمانی که شعار دو فرزند کافی است داده می‌شد، شعارهای اقتصادی هم وجود داشت و این دو یکدیگر را پوشش می‌دادند و این باعث می‌شد که برنامه اجرا شود. در شرایطی که اعلام می‌کنیم 4 فرزند هم کافی نیست باید ببینیم سایر نهادها به موازات این شعار رسانه‌ای پیش می‌روند یا خیر. آیا در ساخت مسکن‌‌های دولتی مانند مسکن مهر و ملی برای تعداد فرزند بالا طراحی شده است؟ وقتی صحبت از اختصاص خانه به زوجین دارای چند فرزند می‌شود اما آن خانه برای یک فرزند طراحی شده است تناقض وجود دارد. مثال دیگر این است که وقتی صحبت از جوانی جمعیت می‌زنیم یعنی می‌خواهیم جمعیت را تازه کنیم اما ساختار اداری کشور به جوان سازی مدیران کرده است؟
پژوهشگر سیاست‌گذاری فرهنگی بیان کرد: باید به موازات شعارهای رسانه‌ای در میدان عمل اقداماتی صورت گیرد رسانه می‌تواند حرفهای مردم را به حاکمیت برساند و صرفا صدای حاکمیت برای مردم نباشد و رسانه در اقتصاد، اشتغال، مسکن و ... مطالبه ایجاد کند در پله بعد آن را تشویق به فرزندآوری کند. رسانه با کمک چند نهاد می‌تواند اقدامات تاثیرگذاری در حوزه جمعیت داشته باشد همچنین اگر صدای مردم نباشد باعث می‌شود سرمایه اجتماعی رسانه پایین آید و به جایی می‌رسد که مردم می‌گوید رسانه ملی فقط شعار می‌دهد. پس رسانه به تنهایی نمی‌تواند حرف از فرزندآوری بزند باید در کنار آن مطالبات مردم را از حاکمیت بیان کند.
رسانه به تنهایی نمی‌تواند در زمینه جمعیت ورود پیدا کند و تنهایی پیش برود وجود مشوق‌های اقتصادی در کنار تشویق رسانه‌ای می‌تواند در امر جمعیت تاثیر داشته باشد موضوعی که قانون جوانی جمعیت به آن بی توجه نبوده است و با اهمیت ویژه قائل شدن به مسائل اقتصادی و رفع دغدغه‌های مالی جوانان، به موضوع رسانه، تبلیغات محیطی و فضای مجازی اهمیت داده است.
توجه قانون جوانی جمعیت به مسئله فرهنگسازی برای افزایش میل فرزندآوری
زهره سادات لاجوردی نماینده مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون ویژه جوانی جمعیت در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی برنا، درباره اهمیت به مقوله فرهنگسازی در قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده، گفت: در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به مسئله فرهنگسازی توجه زیادی شده است چراکه قبل از انجام هر کاری باید فرهنگسازی کنیم، مواد 28 تا 32 قانون جوانی جمعیت مربوط به فرهنگسازی است و برای هرکدام از دستگاه‌ها مسئولیتی را در نظر گرفتیم و هر دستگاهی که ملزم به اجرای وظایفی است حتماً باید پیوست فرهنگی را متناسب با آن درنظر بگیرد.
لاجوردی افزود: مسلما فرهنگسازی در همه ی امور به خصوص در وضعیت رشد جمعیت بسیار مهم است همچنین در مواد قانون، حمایت هایی برای گروه های مردمی در نظر گرفته شده است که تسهیل گری ازدواج، تبلیغات، حمایت از فعالان مردمی در حوزه فرزندآوری در دستور کار است.
این نماینده مجلس گفت: ماده 30 به تدوین برنامه جامع حمایت از فعالان مردمی حوزه فرزندآوری و تسهیل ازدواج توسط سازمان تبلیغات اسلامی توجه دارد همچنین ماده 32 به اختصاص یک سوم ظرفیت تبلیغات محیطی به موضوع فرزندآوری و جمعیت با تخصیص 40 درصد آن به گروه های مردمی اشاره کرده است. منابع این قانون به طور مشخص مطرح شده است بودجه برخی از مواد این قانون بودجه موجود است و در قانون جهت داده‌ایم.
عضو کمیسیون ویژه جوانی جمعیت در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه رسانه و تبلیغات محیطی چه تاثیری در افزایش رغبت جوانان به فرزندآوری دارد؟ بیان کرد: رسانه، تبلیغات محیطی و فضای مجازی در فرهنگسازی تاثیرگذار است و در جامعه حرف اول را می‌زند که در قانون جوانی جمعیت به این مسئله توجه شده است و برای رسانه‌های مختلف و صدا و سیما مواردی مشخص شده است که در سریال‌ها، برنامه‌ها و ... در نظر گرفته شود. به طور مشخص برای صدا و سیما تکالیفی در حوزه فرهنگسازی مشخص و در تبلیغات محیطی برای وزارت راه و شهرسازی دستورالعملی تعیین شده است.
وظیفه سنگین رسانه برای افزایش جمعیت
موضوع فرزندآوری و از بین رفتن فرهنگ غلط تک فرزندی و یا کم فرزندی موضوعی نیست که بتوان یک شبه به آن رسید همانطور که دهه‌ها برای کنترل جمعیت فرهنگسازی شده بود، باید برای افزایش جمعیت هم زمان زیادی را صرف کنیم. بهتر بود که پیش از اینکه مشوق‌های اقتصادی در زمینه فرزندآوری قانونی شود رسانه وظیفه سنگین اغنای افکار عمومی را در پیش می‌گرفت و ورود پیدا می‌کرد البته حالا هم دیر نیست و نباید با غصه فرصت از دست رفته، فرصت سوزی کنیم. در همین مدت کوتاه که در پنجره جمعیتی قرار داریم و تا بحران سالمندی هم فاصله زیادی نداریم نباید به اهمیت مسئله فرهنگسازی در زمینه فرزندآوری بی توجه باشیم.
انتهای پیام/5
ولی‌مراد در گفت‌وگو با برنا:
رئیس کمیسیون مشترک جوانی جمعیت در گفت‌وگو با برنا:
خبرگزاری برنا یکی از سطوح طرح جوانی جمعیت را بررسی می‌کند؛
در گفت‌وگو با برنا مطرح شد؛
نظر شما
اخبار برگزیده
پرونده ویژه
تبلیغات متنی