به گزارش برنا؛ یک بچه ماموت که به خوبی حفظ شده و بیش از ۳۰ هزار سال پیش می‌زیسته است، در منطقه‌ای موسوم به “یوکان” کانادا کشف شده است که کارشناسان می‌گویند کامل‌ترین نمونه کشف شده در آمریکای شمالی است. این بچه ماموت در لایه همیشه منجمد زمین که اصطلاحا “خاک منجمد” نامیده می‌شود، به صورت دست نخورده و کامل مومیایی شده است.
به زمین دائم یخ‌بسته و لایه همیشه منجمد خاک که معمولاً در نواحی قطبی و نیمه‌قطبی یافت می‌شود، “خاک منجمد”(Permafrost) گفته می‌شود. بنا بر تعریفی دقیق‌تر، اگر خاک ناحیه‌ای برای دو سال یا بیشتر به حالت یخ‌بسته بماند به آن خاک منجمد می‌گویند. به‌جز مناطق قطبی، در برخی مناطق کوهستانی نیز به خاک دائماً منجمد برمی‌خوریم. در حدود ۱۵ درصد از زمین‌های نیم‌کره شمالی خاک منجمد هستند.
خاک‌های منجمد مهم‌ترین انبار متان در کره زمین هستند. پس از آخرین دوران یخبندان، ارتفاع آب دریاها ۱۰۰ متر بیشتر از امروز بوده است. پس از انجماد مناطق گسترده‌ای از دریاها و رودهای موجود در قطب شمال در منطقه سیبری شرقی، حدود دو میلیون کیلومتر مربع از دریاها یخ زد. بستر این دریاها از خاک منجمد تشکیل شده است. عمق خاک منجمد در سیبری و اقیانوس منجمد شمالی گاهی به ۱۵۰۰ متر می‌رسد.
این بچه ماموت توسط معدنچیانی که در معادن طلا کار می‌کردند، پیدا شد و تصاویر بقایای آن نشان می‌دهد که پوست آن هنوز دست نخورده و از آسیب و تجزیه مصون مانده است و حتی مقداری مو هنوز به بدن آن چسبیده است.
تجزیه و تحلیل‌های بیشتر نشان داد که این بچه ماموت، ماده است و در کنار اسب‌های وحشی، شیرهای غارزی و گاومیش کوهان‌دار دشتی غول پیکر که هزاران سال پیش در منطقه “یوکان” پرسه می‌زدند، زندگی می‌کرده است.
“رانج پیلای” وزیر گردشگری و فرهنگ کانادا در بیانیه‌ای گفت: منطقه “یوکان” همیشه یک رهبر مشهور بین‌المللی در تحقیقات عصر یخبندان بوده است. ما در مورد کشف مهم این بچه ماموت پشمالوی مومیایی شده هیجان زده هستیم. بدون مشارکت قوی بین معدنچیان و مسئولان این منطقه، اکتشافاتی مانند این نمی‌توانست اتفاق بیفتد.
وی افزود: این بچه ماموت که در زبان محلی به آن “نون چو گا” می‌گویند، دست‌ها و پاهایش روی هم قرار گرفته و چشمانش بسته است.
تنه این بچه ماموت که زمانی عضلانی بوده، اکنون سست شده و بدنش فرو رفته است. با این حال، کارشناسان از دست نخورده بودن این نمونه هیجان‌زده هستند. به عنوان مثال، سُم‌های آن هنوز دارای شیارهای ناشی از ساییدگی هستند.
دکتر “گرانت زازولا” دیرینه‌شناس در بیانیه‌ای گفت: به عنوان یک دیرینه‌شناس عصر یخبندان، یکی از آرزوهای طولانی زندگی من بوده است که با یک ماموت پشمالو واقعی روبرو شوم. آن رویا امروز به حقیقت پیوسته است. “نون چو گا” زیبا و یکی از باورنکردنی‌ترین حیوانات مومیایی شده عصر یخبندان است که تاکنون در جهان کشف شده است و من برای آشنایی بیشتر با او هیجان زده هستم.
کارشناسان به سرعت تشخیص دادند که این بچه ماموت، تقریباً به اندازه ماموت پشمی شیرخوار مومیایی شده ۴۲ هزار ساله به نام «لیوبا» است که در سال ۲۰۰۷ در سیبری کشف شد.
منطقه “یوکان” به محلی برای پرسه زدن ماموت‌های پشمالو شهره است، اما تحقیقات در سال ۲۰۲۱ نشان داد که این منطقه تا ۵۰۰۰ سال پیش، خانه‌ی آنها بوده است.
دانشمندان دی‌ان‌ای این بچه ماموت را ردیابی کردند و دریافتند که متعلق به ۳۰ هزار پیش است.
“تایلر مورچی” متخصص باستان‌شناسی در حوزه دی‌ان‌ای باستانی در دانشگاه “مک‌مستر” گفت که وقتی نمونه‌ها را دیده، با خود فکر کرده که ممکن است مواد جالبی درون آنها وجود داشته باشد که منتظر مطالعه و بررسی هستند.
“مورچی” و تیمش، دی‌ان‌ای‌های به دست آمده از این منطقه را جداسازی و بازسازی کردند و جوامع در حال نوسان حیوانات و گیاهان را در مقاطع زمانی مختلف در طول دوره انتقال “پلیستوسن-هولوسن” نشان دادند که یک دوره اقلیمی ناپایدار ۱۱ هزار تا ۱۴ هزار سال پیش بوده است، زمانی که چندین گونه بزرگ مانند ماموت‌ها وجود داشته و گربه‌های دندان شمشیری ناپدید شده‌اند.
این تجزیه و تحلیل همچنین نشان داد که ماموت‌ها و اسب‌های یوکان که در کنار ماموت‌ها زندگی می‌کردند، پیش از تغییر و بی‌ثباتی آب و هوا از روی زمین ناپدید شده‌اند.
با این حال، محققان خاطرنشان می‌کنند که آنها آن‌طور که قبلاً تصور می‌شد به دلیل شکار بی‌رویه توسط انسان منقرض نشده‌اند.
شواهد نشان می‌دهد که هم ماموت پشمالو و هم اسب باستانی تا همین اواخر تا ۵۰۰۰ سال پیش می‌زیسته‌اند و دوره آنها را به اواسط “هولوسن” رساندند، دوره‌ای که تقریباً ۱۱ هزار سال پیش آغاز شده و ما امروزه در آن زندگی می‌کنیم.
در اوایل دوره “هولوسن” محیط منطقه “یوکان” به دلیل تغییر آب و هوایی به طرز چشمگیری تغییر کرد. این منطقه قبلاً پر از علفزارهای سرسبز بود که به «استپ ماموت» معروف بود، اما سپس پر از درختچه‌ها و خزه‌هایی شد که به‌عنوان غذای گله‌های بزرگ ماموت، اسب و گاومیش کوهان‌دار دشتی در نظر گرفته نمی‌شدند.
دانشمندان دانشگاه “مک‌مستر” توانستند با کمک یک فناوری جدید، تاریخ انقراض این حیوانات باستانی را بهتر تخمین بزنند. انقراض آنها در زمانی که این فناوری هنوز در دسترس نبود، ۹۷۰۰ سال پیش تخمین زده شده بود.
“مورچی” می‌گوید: اکنون که ما این فناوری‌ها را در اختیار داریم، متوجه می‌شویم که چقدر اطلاعات تاریخچه زندگی در خاک منجمد ذخیره می‌شود. مقدار داده‌های ژنتیکی در خاک منجمد بسیار زیاد است و واقعاً امکان ایجاد مقیاسی از اکوسیستم و بازسازی تکاملی را فراهم می‌کند که در مقایسه با روش‌های دیگر تا به امروز بی‌نظیر است.
“راس مک‌فی” از موزه تاریخ طبیعی آمریکا که یکی دیگر از نویسندگان این مطالعه است، می‌گوید: اگرچه ماموت‌ها برای همیشه از بین رفته‌اند، اما اسب‌ها هنوز هستند. اسبی که ۵۰۰۰ سال پیش در یوکان زندگی می‌کرده، مستقیماً با گونه اسبی که امروز داریم مرتبط است.