خبرگزاری برنا- گروه علمی و فناوری؛ پیشرفت موضوع مهمی در جوامع امروز است که در کشورمان این امر باید در راستای ایرانی و اسلامی باشد زیرا مقوله پیشرفت در تعیین اهداف تشخیص ارزش‌های دینی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی نقش اساسی دارد.
به این جهت نقش در پیشرفت های اسلامی ایرانی اهمیت ویژه ای دارد زیرا نخبگان هر جامعه به فرموده رهبر معظم انقلاب گل سر سبد هر جامعه هستند و می توانند با نیروی فکر و علم خود جامعه را به سمت پیشرفت سوق دهند.
نخبه در معنای وسیع گروهی از انسان‌ها در هر جامعه‌ای که در رشته‌ای خاص برتر هستند و دارای ویژگی‌های ذاتی و اکتسابی برتری نسبت به دیگران هستند معرفی می‌شوند. نقش نخبگان در جامعه به دلیل اینکه مبدع و محرک تحولات بزرگ هستند این است که با بکارگیری علم، توان و استعداد فکری خود در هر زمینه ای برای مدل سازی پیشرفت و الگو قرار دادن اسلام، جامعه را به سمت پیشرفت ایرانی اسلامی رهنمون سازند.
به همین منظور برنامه «ساعت بیست و چهار و یک دقیقه» با حضور دکتر علیرضا داودی(کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی) و دکتر علی صدیقی پاشاکی، نماینده رهبری در دانشگاه شهید بهشتی به موضوع علوم شناختی، نخبگان و توان شناختی- نقش نخبگان در شکل دهی ادراک می‌پردازد.
غیبت نخبگان کارگزاری ضعیف را حاصل می‌کند
علیرضا داودی، کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی پیرامون علوم شناختی، نخبگان و توان شناختی- نقش نخبگان در شکل‌دهی به رفتار گفت: تعدادی متغیر به صورت ثابت و وابسته روی اذهان جامعه تاثیر می گذارند و به آرامی شکل دهی به تشکیل تصویر همراه با مفهوم در فرد ایجاد می کنند و فرد پس از شکل گیری تصویر و مفاهیم متصل وارد مرحله تعمق نسبت به آن مفاهیم می شود.
وی افزود: در مرحله بعد به تدریح اینها در درون خود شروع به اصلاح و سنجش کرده و در نهایت به مثابه نوع خاصی از بروز تحت عنوان رفتار مستقل و وابسته انجام می‌گیرد اما نکته اساسی اینجا است که یک رفتار وقتی قرار است شکل بگیرد ابتدا از متغیرهایی در بیرون ذهن تبعیت می کند.
این کارشناس ارشد رسانه اظهار کرد: چه کسانی قدرت شکل دهی به رفتار را دارند و آیا زمانی که این قدرت را دارند خود این قدرت نشئت گرفته از طی مسیر سلامت است یا تابعی از موضوعات منفی دیگر است؟ .
وی با بیان اینکه اگر نخبه را به مثابه مترجم و نقطه واسط بین جامعه و کارگزار بدانیم و خودش را صاحب نوع خاصی از صنعت در این حوزه بدانیم مفصل بندی به لحاظ ذهنی حائز اهمیت است افزود: نخبگان در شکل دهی به رفتارها از چه پارامترهایی باید تبعیت کنند و چه پارامترهایی را باید حذف کنند و از کدام الگو باید استفاده کنند تا در نهایت به جامعه ای با رفتار تکامل یافته برسیم؟ البته تکامل از منظر غرب با تکامل از منظر شرق و تکامل اسلامی ایرانی متفاوت است.
کارشناس علوم شناختی ادامه داد: گاهی جامعه مرکب از همه اجزا مانند مردم، نخبه گریز و نخبه ستیز است و گاهی نخبه، جامعه ستیز و جامعه ناپذیر است و به دلیل جنس رفتار در حوزه سازماندهی فکری و ساماندهی جمعی، می تواند انضباط جامعه را به هم بریزد و لذا اینجا نبرد بین نخبگانی داریم.
وی پیرامون مهاجرت نخبگان افزود: برخی، خویش نخبه پندارها را به نحوی سازماندهی می کنند که آنها آرایش فکری جامعه را به سمت نخبه‌ستیزی حقیقی ببرند از طرفی نخبه را نسبت به جامعه دچار تناقض می کنند که به این جمع بندی می رسد که جامعه محل درستی برای عرضه استعدادها نیست.
داوودی تصریح کرد: دو سوی این معادله اعوجاج درون نخبگان نوع خاصی از رفتار را شکل می دهد که منجر به شناخت ناقص از سوی جامعه و نخبه می شود که آسیب هایی را در پی دارد.
وی افزود: نخبگان حقیقی غایب می شوند و این غیبت نخبگان برخی اوقات کارگزاری ضعیف را حاصل می‌کند و میزان توقع مردم از سطح نخبگی کارگزار را تنزل می دهد.
این کارشناس ارشد رسانه خاطرنشان کرد: بدترین نوع رفتارسازی در جامعه توسط سه گروه خویش‌نخبه‌پندار، افرادی که بر مسند نخیگان تکیه می‌زنند و نخبه مزدور انجام می‌شود به طوری که خویش نخبه پندار بهره ای از ماهیت نخبگی نبرده و اراده برای نامگذاری نخبه روی خود دارد و با اقدامات رسانه ای تصور نخبگی دارد.
«رسانه» می تواند رابطه بین نخبه و آینده را تنظیم کند
وی افزود: افرادی که به واسطه آشنایی مدیران و بدون بینش و روش، بر مسند نخیگان تکیه می زنند رفتارسازی در جامعه دارند و شناخت را کاملا منحرف می کنند و استانداردها را بر هم می زند و مسیر بازتولید نخبگان را عوض می کنند لذا جامعه، ستیز با نخبگان را شروع می کند.
کارشناس علوم شناختی گفت: نخبه ای که به دلیل ادراک ناقص از جامعه و شناخت ناکافی از مسئولیت نخبگان خودش را واگذار کرده است نخبه نیست بلکه فردی مزدور با فاکتورهای مزدور خواهد بود و نابودگر شناخت جامعه نسبت به مسیر نخبگانی می شوند.
وی ضمن اشاره به این مطلب که این سه دسته کنار یکدیگر ضدتکامل هستند و این ضد تکامل ها عمدتا شناخت جامعه را همواره مریض و ناقص می کنند افزود: رسانه ها می توانند رابطه بین نخبه و آینده را به نحوی تنظیم کند که این آینده مرتبا امیدواری را افزایش دهد و امید وقتی کاهش یافت سیستم آموزشی و آموزش عالی انگیزه بخش نیست.
داوودی اظهار کرد: رسانه در حوزه ضد تکامل ها اگر خودش مقوله ضد تکامل شود و نتواند ایستگاه های انگیزشی را به درستی تنظیم کند با جامعه ای روبرو هستیم که تمام قواعد در آن به هم می خورد و اینکه نخبه نمی تواند از خود تعریف درستی دهد و جامعه نیز نمی تواند تعریف درستی از نخبه در درون خود ایجاد کند چالشی است که جامعه در حوزه رفتارسازی از حدود خرد فاصله می گیرد.
ضرورت تعیین تکلیف نخبگان جامعه ایرانی در زمینه اثرگذاری
در ادامه نیز حجت‌الاسلام دکتر علی صدیقی پاشاکی، نماینده رهبری در دانشگاه شهید بهشتی پیرامون علوم شناختی، نخبگان و توان شناختی- نقش نخبگان در شکل دهی رفتار گفت: قبل از پرداخت به موضوع نخبگان چون در رابطه با جامعه بحث می شود باید دانست جامعه ای که در مورد آن صحبت می کنیم و نخبگان در آن جامعه تعریف می شوند آیا جامعه نخبه پذیر است یا نخبه گریز.
وی با تأکید بر این مطلب که در جامعه سنت گرا تعریف نخبگانی متفاوت است افزود: مثلا در برخی جوامع مدرن امروزی افرادی به نام طبقه سلبریتی شکل گرفته که به نوعی طبقه نخبگانی است و در جامعه ای دیگر اندیشمندان این نقش نخبگانی را ایفا می کنند.
نماینده رهبری در دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه جامعه ایرانی جامعه در حال گذار است که اینجا خود نخبگان هنوز تکلیف خودشان را در زمینه اثرگذاری نمی دانند اظهار کرد: در مکتب روسی تعابیری مانند شکار مغزها به جای فرار مغزها وجود دارد؛ مهاجرت نخبگان در اختیار نخبگان نیست و عده ای این افراد را به سرزمین های دیگر می فرستند.
وی افزود: نخبگان در جوامع در حال گذار بین ماندن و اثرگذاری و مهاجرت و کسب منافع تردید دارند و البته در تعاریف دینی شاهد هستیم تعریف نخبه کاملا با آن چیزی که امروز در بسیاری از نقاط دنیا متفاوت است.
حجت‌الاسلام صدیقی ادامه داد: نباید خودنخبه‌پندار باشیم چراکه برخی با غرور کاذب احساس نخبگی پیدا می‌کنند در حالیکه فردی که نخبه واقعی است یکی از ارزش‌های آن، تواضع است و اصلاً در سفارشات دینی آمده است که برای موفقیت باید از غرور و تکبر پرهیز کرد.
وی ضمن اشاره به اینکه اگر جامعه نخبه ستیز باشد تمام داده های خود را از بین خواهد برد و به جامعه ای دیگر منتقل می کند افزود: نخبگان یا قدرت دارند و اقتدارگرا هستند و یا در موازنه قدرت گرایان قرار می‌گیرند؛ گاهی نخبه حتی به قیمت زیر سلطه رفتن حاضر است توانایی خودش را بروز بدهد لذا سلطه را عرصه علمی، هنری، اقتصادی و سیاسی می پذیرد.
نماینده رهبری در دانشگاه شهید بهشتی با تأکید بر اهمیت نقش رسانه در تنظیم نگاه نخبه به جامعه و جامعه به نخبگان تصریح کرد: برای مثال در پی اقدامات رسانه‌ای و حمایت مردمی از انرژی هسته‌ای، گرایش به این رشته افزایش می‌یابد و در سال‌های بعد عکس این موضوع را در اثر فشار روانی جامعه گرایش‌ها کاهش داشته است که اگر مؤلفه‌های ملی تقویت شده باشد موجب ماندگارین نخبه می شود.
وی افزود: نخبگان بی‌انگیزه که با رسیدن به دانشگاه و رشته یا مشاغل مورد نظر وارد عرصه دیگر می‌شوند، رفتارسازی نادرست دارند و از بعد دیگری روان جامعه را به هم می ریزد و جامعه را دچار ایستایی می کند.
حجت‌الاسلام صدیقی در پایان خاطرنشان کرد: برخی بسترهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی می توانند روند نخبگی را تکامل یا متوقف بسازند و اگر جامعه قبول نکند حالت نخبگانی محقق نمی شود و نخبه پروری نیاز به سیاست‌گذاری دارد.
انتهای پیام/