به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی خبرگزاری برنا، شرایط نابسامان صادرات ما در صنایع مختلف طبق آمار صادرات محصولات غیرنفتی در 6 ماهه ابتدای سال 1401 به خوبی مشخص است و عمده محصولات صادراتی کشور مصداق خام فروشی است.
برای گذار از این اقتصاد سنتی و ماده خام محور باید صنعت به سمت اقتصاد مبتنی بر فناوری و رقابت‌پذیری تکنولوژیک حرکت کند تا این وضعیت اصلاح شود.
نگاهی به وضعیت تولیدات صنایع مختلف در کشور به وضوح شرایط اسفناک ما را نشان می دهد. به طوری که صنایع به شدت به انرژی ارزان وابسته هستند و به صادرات مواد خام و نیمه خام می پردازند. به طور مثال، در صنعت پتروشیمی محصولات صادراتی کشور به دلیل تمرکز بر خام‌فروشی، گرفتاری در تله انرژی مجازی و عدم توسعه زنجیره ارزش شرایط خوبی را نشان نمی دهند.
به طوری که خروجی ارزش بسیار پایین و حدود 360 دلاری محصولات صادراتی در هر تن را شاهد هستیم و در مقابل میزان سرانه واردات به ازای هر تن به بالای 1800 دلار می‌رسد که نشان از وضعیت بسیار بد ارزش افزوده بالای واردات نسبت به خام فروشی صادرات کشور دارد.
وضعیت صنعت فولادی کشور نیز با وجود اینکه شرایط بهتری نسبت به صنعت پتروشیمی دارد، تقریبا به همین منوال است. یعنی گرفتاری در تله انرژی مجازی و عدم توسعه زنجیره ارزش از مشخص های آن به شمار می رود. به طور مثال ورق‌های فولادی که از محصولات با ارزش‌افزوده بالا در زنجیره فولاد هستند و توسعه تولید آن‌ها از خام‌فروشی جلوگیری خواهد کرد، وضعیتی شبیه به خام فروشی دارد.
در ۱۰ سال گذشته با وجود توسعه زیرساخت تولید ورق‌های فولادی، میانگین واردات انواع ورق‌های فولادی ۱.۵ میلیارد دلار و میانگین صادرات آن‌ها حدود ۶۰۰ میلیون دلار بوده است. به این ترتیب در حال حاضر ورق‌های فولادی با ارزش افزوده بیشتر وارد و محصولات با ارزش افزوده کمتر صادر می‌شود.
مهراد عباد عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی در گفت وگو با خبرنگار گروه اقتصادی خبرگزاری برنا با تاکید بر لزوم ورود فناوری به صنایع و استفاده از روش های مختلف برای سوق دادن صنایع به سمت توسعه زنجیره ارزش محصولات شان تصریح کرد: مشوق های مالیاتی مانند سیاست اعتبار مالیاتی که قرار است در کشورمان مورد استفاده قرار بگیرد، در تمامی حوزه ها قابل استفاده است و در کشورهای مختلف نیز اثرگذاری اش را نشان داده است.
وی ادامه داد: در این روش به شرکت هایی که در راستای توسعه زنجیره ارزش محصولات شان گام بردارند، اعتبار مالیاتی تعلق می گیرد که می تواند به عنوان مشوق خوبی عمل کند. از طرف دیگر، قرار است برای پالایشگاه هایی که به سمت کیفی سازی محصولات شان می روند، تسهیلاتی در نظر گرفته شود که این طرح هم مثبت ارزیابی می شود.
این عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی گفت: از آنجائیکه ما در کشورمان درگیر صادرات انرژی مجازی هستیم، لازم است با هم اندیشی تمامی متخصصان، کارشناسان و ذینفعان به یک جمع بندی برای استفاده از روش های مختلف به منظور حل و فصل این موضوع دست پیدا کنیم. این یک واقعیت است که انرژی در کشور ما به صورت بسیار ارزان و تقریباً رایگان در اختیار صنایع قرار می گیرد و باید به سمت واقعی سازی قیمت ها در قالب یک برنامه دقیق، پلکانی و جامع حرکت کنیم.
عباد تصریح کرد: در طرح هایی که برای توسعه زنجیره ارزش محصولات و رهایی از تله صادرات انرژی مجازی به کار می گیریم، باید منافع تمامی طرف ها دیده شود. الان با توجه به اینکه آینده نگری های لازم صورت نگرفته است، صنایع پتروشیمی و متانولی کشور با مشکل جدی مواجه شده اند و بسیاری از آن ها تعطیل هستند. دلیلش این است که قیمت محصولات آن ها از قیمت تمام شده کمتر است. برای حل این مشکلات باید چاره اندیشی های جامعی داشته باشیم.
وی خاطرنشان کرد: در چند دهه ی اخیر شاهد بوده ایم که دولت ها به ارائه ی مشوق هایی به صنایع برای توسعه ی زنجیره ارزش محصولات مبادرت کرده اند با اعمال سیاست هایی مانند اعتبار مالیاتی برای صنایع مشوقی ایجاد کنیم. استفاده از سیاست اعتبار مالیاتی موجب سوق دادن صنایع به سمت توسعه زنجیره ارزش است، این سیاست موجب خواهد شد که از اقتصاد سنتی و انرژی مجازی به سمت اقتصاد مبتنی بر فناوری حرکت کنیم.
این عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی در ادامه گفت: واقعیت این است که 80 درصد از اقتصاد ما دولتی است و شرکت های دولتی سرمایه گذاری بسیار کمی در بخش تحقیق و توسعه دارند و باید به انحای مختلف آن ها را به سمت تقویت بیشتر این بخش ها سوق دهیم. لازم است ده ها پژوهشگاه نفت و گازی در کشور داشته باشیم، در حالی که الان دو الی سه مورد بیشتر نداریم که آن ها حتی برای رفع هزینه های جاری شان با مشکل مواجه هستند.
عباد تأکید کرد: اگر بتوانیم سیاست هایی مانند اعتبار مالیاتی و تقویت بخش تحقیق و توسعه صنایع را به درستی اجرا کنیم و صنایع را به سمت توسعه زنجیره ارزش محصولات شان سوق دهیم، صد در صد بستری برای فعالیت شرکت های دانش بنیان نیز فراهم کرده ایم. به این ترتیب، بازارسازی برای شرکت های مورد بحث نیز صورت می گیرد.
انتهای پیام/